Heilig en blind geloof in de vrije markt

Frits Bolkestein: De werkelijke oorzaak van de kredietcrisis is niet de markt, het is verkeerd overheidshandelen. 

De rente was veel te laag, en dat heeft geleid tot het overmatig gebruik van kredieten. (...) [De bankiers] hebben geprofiteerd, je kunt ook zeggen dat ze te veel geprofiteerd hebben, maar de grondoorzaak ligt bij een te lage rente, die was een tijdlang 1% waar ze eigenlijk 4% had moeten zijn, en de wetgeving in Amerika die de banken dwong om kredieten te verschaffen aan mensen die dat eigenlijk niet konden verdienen.

Frederik Descamps (VRT): Ja. Dat is natuurlijk Bolkestein ten voeten uit. Het is iemand met een heilig en bijna blind geloof in de vrije markt en de interne markt van Europa. Hij zegt: er zijn wel fouten gemaakt bij de bankiers, ze hebben misschien iets te veel gegraaid natuurlijk, maar de echte oorzaak is het slecht functioneren van de staat, van de politiek, en helemaal niet de vrije markt of het liberaal denken.

De Ochtend op VRT Radio 1, 21 oktober 2011

Reacties

#116081

Karel

 

Historicus van de UGent, dan kan je er wel donder op zeggen dat die vier jaar lang dergelijke dingen heeft mogen studeren.

#116082

Questing Beast

 

Dat men in bepaalde kringen met een heilig en blind geloof in de almacht van de Staat het huidige economische systeem met zijn ongelooflijk kluwen regelgeving, miljarden aan taksen en subsidies, monetaire manipulatie door politiek gestuurde centrale banken, enz. verbeten "vrije markt" blijft noemen is eigenlijk te gek voor woorden. Verder herhaalt Descamps inderdaad wat Bolkestein bedoelt. Heeft hij, behalve de wijze waarop hij dit doet - die Bolkesteins geloofwaardigheid bij de luisteraar moet aantasten - eigenlijk ook nog tegenargumenten gegeven?

Graaiende bankiers, graaiende politici, en niet te vergeten graaiende kiezers: dat is de trojka die tot de huidige puinhoop heeft geleid. De eersten zijn een gemakkelijke prooi: wat rommelen met hun bonussen en wat extra reglementering zullen wel volstaan om de man in de straat kalm te houden. De tweeden, dat is al andere koek: hier en daar kan men de ergste onbenullen via dat lachwekkende systeem dat hier democratie heet met een vetbetaald pensioen sturen of heenzenden naar één of ander lucratief postje, maar het vacuum wordt dan snel opgevuld door andere onbenullen. De derden, daar valt zo goed als niets tegen te beginnen. Vervuld van een heilig geloof in de alwetendheid van Vader Staat, blind voor de werken van Hayek die wees op de onmogelijkheid van centrale planning, niet gezegend met enig besef van de werking van de economie en vooral gedreven om allerlei projecten te laten financieren met andermans geld, eisen zij - "het volk" - van hun "vertegenwoordigers" een land van melk en honing met zo weinig mogelijk - liefst geen - inspanning.

Het volk eist, de politici leveren. De politici kunnen die eisen niet betalen, zelfs niet door wurgende belastingen te heffen, en gaan dus gigantische leningen aan. De banken leveren de leningen, creëren en passant daarbij een hoop geld uit het niets, en gaan op hun beurt - soms gedwongen door diezelfde politici, vaak ook vrijwillig - lekker speculeren met de overvloedige stroom goedkoop geld. Tot de zeepbel finaal barst.

Wanneer uiteindelijk de banken kapseizen onder de schulden moeten de overheden hen stutten met geld dat ze niet hebben. Wanneer daarna de overheden kapseizen onder de schulden moeten de banken, inzonderheid de centrale bank, hen stutten met geld dat eigenlijk niet bestaat. En het volk? Dat is enkel geïnteresseerd in melk en honing. Als het hoort of voelt dat het sprookje bijna uit is komt het op straat en slaat het alles kort en klein. Dat vindt niemand leuk en dus huppelt de trojka vrolijk verder, ondertussen alle levenskracht zuigend uit de werkelijke economie: diegene die bestaat uit productiviteit en spaargeld. Tot het brood finaal op is en het tijd wordt voor de brioche.

#116083

Johan Van Loon

 

Frits Bolkestein maakt een analyse van de situatie en geeft gerust toe op 'zijn mantra vh kapitalisme', hij geeft grif toe dat de bankiers teveel geprofiteerd hebben.

Frederik Descamps gaat als interviewer duidelijk niet akkoord met z'n gast (wat zijn volste recht is) maar doet nog niet eens de moeite om bijv. een econoom met 'n afwijkende mening om een tegenargumentatie te verzoeken...

#116085

Jean

 

Waarbij FB ook vlotjes voorbij gaat aan het feit dat de Federal Reserve (die het rentebeleid bepaalt) GEEN overheidsinstelling is maar in werkelijkheid een privé-instelling is waarin de grootste financiele spelers vertegenwoordigd zijn. 

Daarmee ondergraaft hij z'n eigen stelling. 

#116088

Marc Huybrechts

 

@ Jean

De Federal Reserve is absoluut geen private instelling, evenmin als de Europese Centrale Bank een private instelling kan genoemd worden.  De Fed werd geschapen door een Act of Congress, het parlement dus, in 1913.   De ervaringen uit het verleden hebben geleid tot het besef dat: (A) politiekers niet kunnen vertrouwd worden met de 'directe' management van "fiat-geld systemen" (in tegenstelling met systemen die berusten op edele metalen), maar ook (B) dat centrale bankiers verantwoordelijk moeten blijven ten overstaan van het kiezerspubliek.  Het is precies daarom dat de controle van het geldaanbod gedelegeerd wordt aan een groep van onverkozen individuen, maar die technocraten moeten fungeren binnen een complex systeem van "checks and balances".  Voor een gedetailleerde beschrijving van die "checks and balances", zoals ze vandaag fungeren, wil ik u verwijzen naar het artikel van Cristopher Waller, in het recente nummer van de:  Federal Reserve Bank of St Louis REVIEW, September/October 2010,  "Independance and Accountability: Why the Fed is a Well-Designed Central Bank".  

Het is belangrijk van te beseffen dat de Fed is georganiseerd op een wijze die beoogt van de (A) somtijds tegenstrijdige belangen van de afzonderlijke staten en van de federale overheid te verzoenen, evenals (B) die tussen de legislatieve en executieve Machten van de federale overheid.   Ter illustratie:  een aantal REGIONALE Presidenten van de 12 regionale Federal Reserve banken zitten op het cruciale (federale/nationale) Open Market Committee van de Fed, de leden van de (federale) Board of Governors worden benoemd doo Congress (voor lange termijnen van 14 jaren, maar niet allen tegelijkertijd), en allerlei maatschappelijke 'stromingen', inclusief vakbonden, zijn vertegenwoordigd op de Bestuursraden van de Regionale Federal Reserve banken.       

       

#116089

Marc Huybrechts

 

correctie:  het relevante artikel kan men vinden in de REVIEW (Federal Reserve of St Louis) van September/October 2011.

#116095

blue-coat

 

@Jean,

Stel nu dat de FED een privaat bedrijf is dat geld bijdrukt en dat we in een vrije markt zouden leven.

Dan zou ik ook een bedrijf kunnen opstarten en mijn eigen munt drukken. Aangezien we in een vrije markt leven, kunnen burgers  kiezen welke munt ze zouden willen gebruiken. Die van mij of de reepjes papier van de FED/ECB.

Doch dit is verboden omdat de staat de burgers oplegt dat de euro/dollar " het ENIGE wettelijke betaalmiddel is.

 De essentie van vrije markt is dat iedereen vrij  is zijn eigen geld te drukken, maar dat niemand verplicht is jouw geld te gebruiken.

Aangezien iedereen verplicht is om reepje papier met een dollar of euroteken op te gebruiken als betaalmiddel , mag niemand kiezen welke munt er gebruikt wordt, en leven we dus niet in een vrije markt.

conclusie : de  FED is een door de overheid beschermd "bedrijf", dat in een niet-vrije markt opereert.

Al de rest is literatuur.

#116097

LVB

 

"omdat de staat de burgers oplegt dat de euro het ENIGE wettelijke betaalmiddel is".

Ik zou die wettekst wel eens willen zien.  Je moet je belastingen betalen in euro, dat klopt. Met andere woorden, de euro is het enige betaalmiddel dat door de staat aanvaard wordt voor het betalen van belastingen.  Tevens verplicht de staat handelaars om de euro te aanvaarden als betaalmiddel.  Maar los daarvan is er, tenzij iemand mij het tegendeel kan aantonen, niets dat mensen of bedrijven verbiedt van met wederzijdse toestemming andere betaalmiddelen te gebruiken voor onderlinge transacties.  Als die transacties op één of andere manier belastbaar zijn, zal er achteraf wel een waarde moeten kunnen op geplakt worden in euro.

#116101

Karl (niet ingelogd)

 

Helemaal akkoord met LVB.

Maar nu even de wetenschap erbij van 53% overheidsbeslag.

Dat verandert de situatie wel enigzinds qua relatieve monopoliepositie die de euro bekleedt.

 

Van de andere kant bekeken, de euro's zijn verspreid onder het volk, het is hun verworven eigendom. Met welk recht kan het een centrale bank (niet verkozen beleid) dan beslissen dit bezit in waarde te doen zakken door expansieve monetaire politiek?

#116104

Marc Huybrechts

 

@ Karl

1) De ECB "beslist" niet van de waarde van de euro te doen zakken.  In feite, de ECB heeft de expliciete doelstelling van de waarde van de euro te behouden, t.t.z. van de (algemene) inflatie te beperken.

2) Geld (in de vorm van euros of van andere munten) is niet hetzelfde als "verworven eigendom".   Normaal gesproken houden mensen maar een zeer klein deel van hun "eigendom" in de vorm van geld.   Geld is allereerst een rekeneenheid en een betaalmiddel om transacties te vergemakkelijken.   Geld wordt normaal onmiddelijk, of vrij vlug, 'door gegeven'.

        

#116107

Karl (niet ingelogd)

 

1) onzin, door monetaire politiek, geldcreatie beslist men indirect tot het creëren van inflatie. 

2) even grote onzin in een poging ter minimalisatie van het probleem, er staan gigantische veel tegoeden uitgedrukt in euro's in allerhande spaarprodukten.

#116112

Marc Huybrechts

 

1) "Onzin" is denken dat "geldcreatie" de enige oorzaak van inflatie zou kunnen zijn.   "Onzin" is ook van te denken dat "geldcreatie" altijd tot inflatie zou leiden of dat gelddestructie altijd tot deflatie zou leiden.   De grootste inflatie in het Westen over de laatste halve eeuw greep plaats in de tweede helft van de 1970's, en werd veroorzaakt door...olie-schokken, niet door (Westerse) centrale banken.   

2) Welk "probleem" zou er hier "geminimaliseerd" worden?   Er wordt nu al jaren gewaarschuwd voor een komende hyper-inflatie, en tegelijkertijd zit men angstig te klagen over mogelijke Japan-style deflatie.   Make up your mind, what is it?     

#116114

Karl

 

U mag niet vergeten dat in de jaren '60 de VS een vraagstimulerende politiek gevoerd heeft omwille van de vietnam oorlog. De politiek was op dat moment van mening dat inflatie goed was voor de economie en zelfs de oplossing bracht voor de werkloosheid. Bummer uiteraard. Dat de oliecrisis zich voordeed was de druppel (of het gebrek aan druppels); met de stijging van de energieprijzen werden de produktiefactoren duurder. Maar beweren dat muntontwaarding veroorzaakt wordt door een oliecrisis is kort door de bocht.

We genieten op dit moment ook van inflatie, deze die geseed werd in het naspel van het najaar van 2008. De centrale banken weten het inflatiespook vrij goed onder controle te houden, godbetert, het socialistisch bastion suggereert zelfs prijscontrole op bepaalde goederen/grondstoffen, terwijl de grondstoffenmarkten momenteel meer schommelen door het spel van vraag en aanbod en door speculatie. In mijn eigen sector zie ik weinig beweging (hout, stammen, bomen - weinig volatiele sector trouwens), slechts hier en daar een groot bedrijf dat grote voorraden terrashout achterhoudt om geld te verdienen in het voorjaar. Maar dat zijn slechts druppels.

Dat wil echter zeggen dat we de inflatie met kleine lepeltjes zullen slikken. Het afschuiven van de bankschulden naar de belastingbetaler is het bijkomende spoor, zeg maar het verschuiven van het probleem naar de komende jaren. Spreiding is ook voor de politiek intressant.

#116103

blue-coat

 

Luc,

"Ik zou die wettekst wel eens willen zien"

In de wet staat dat de Euro een wettig betaalmiddel is.
Net zoals jij in de winkel daardoor kunt eisen dat de winkelier euros moet aanvaarden, kunnen belastingambtenaren daardoor ook eisen dat taksen altijd in euro betaald moeten worden.

Aangezien er op alle economische verrichtingen , dus ook op die verrichtingen die met een private munt verhandeld zouden worden,  belasting , (BTW, loonbelastingen, ...) moet betaald worden en de fiscus die in Euros kan eisen (juist door het een wettig betaalmiddel is ), legt de staat de facto de burgers de Euro als enig betaalmiddel op.

Het staat dan wel niet letterlijk geschreven in de wet dat de euro het enige middel is, maar de staat "zorgt"  erv wel voor dat het defacto wel zo is.

In een vrije markt bepaalt de markt zelf wat een betaalmiddel is en niet de wet. Het feit dat er gesproken wordt over "wettig betaalmiddel" is op zich dus al een aanduiding dat we niet in een vrije markt leven.

#116105

LVB

 

Jouw gebruik van het woord "alle" is er te veel aan. Er zijn heel wat financieel-economische transacties onder privé-personen die aan geen enkele belasting onderworpen zijn. Om te beginnen zijn al mijn roerende goederen  (met uitzondering van auto's), die ik aan jou zou verkopen in het kader van het normale beheer van mijn privé-vermogen, momenteel aan geen enkele belasting onderworpen. Ik kan jou dus mijn tafel verkopen, of mijn bed, of mijn koelkast, zonder dat de staat daar ook maar iets van belasting op heft of iets moet van te weten komen, en het blijft volledig legaal. We kunnen dus overeenkomen om dat in euro's te betalen, of in Zwitserse franken, of in LVB-daalders.

Als ik aan jou aandelen verkoop die niet op de beurs genoteerd zijn, aandelen van een bedrijf waar ik aandeelhouder van ben, dan is daarop momenteel geen enkele belasting verschuldigd: geen beurstaks, geen meerwaardebelasting, geen registratieplicht. Ook al gaat het om een transactie van tienduizenden of honderdduizenden euro's.

Je zegt dus terecht "de facto", maar er zijn dus wel degelijk heel wat uitzonderingen. Daardoor is het gebruik van de euro in principe niet verplicht bij transacties tussen personen. Je gebruikt dezelfde slachtoffer-achtige redenering als de socialisten die beweren dat vrijheid slechts mogelijk is als werklozen of armen uitkeringen ontvangen. Allemaal via "de facto" redeneringen.

Wat jij dus eist is niet de vrijheid om de munt te gebruiken die je wil. Je wil de staat verplichten om om het even welke munt te erkennen als betaalmiddel voor de belastingen die ze int.

#116106

Marc Huybrechts

 

@ blue-coat

De vrijheid van een markt wordt bepaald door de toegangsvoorwaarden aan de vraagzijde en aan de aanbodszijde.  Als er vrije toegang is dan is er een vrije markt.   Het bestaan van een wettelijk betaalmiddel is geen belemmering voor die toegang.   Als u niet van de euro zou houden, of van eender welk ander wettelijk betaalmiddel, dan zijt u vrij om contante euros onmiddelijk om te zetten in andere munten of in andere activa (die gemakkelijkheidswijze doorgaans wel in euro zullen uitgedrukt worden, maar niet noodzakelijk).  U moet dus geen euros blijven aanhouden in de vorm van notes, coins, of courante rekeningen.   U kunt ze onmiddelijk omzetten in grond, autos, vorderingen, bolivars, en zelfs Joe-fotos.  

#116111

blue-coat

 

Luc,

Er zijn inderdaad wat voorbeelden waarvoor de staat (nog) geen belasting op kan innen,en waarvoor je zelf een munt zou kunnen bedenken.

Wat je niet kan ontkennen echter, is dat de overheid, door taksen te eisen in het "wettelijk betaalmiddel",  het ONMOGELIJK maakt om door middel van een andere munt je HELE leven in te richten, inclusief je pensioen bijvoorbeeld.

Het gevolg daarvan is dat mensen toch nog euros zullen willen voor de zaken die je hier opsomt. De dag dat we echter in een echte vrije markt leven en dat er dus privaat geld kan circuleren, is er geen kat meer die nog plEuros wil, om de doodeenvoudige reden dat de koopkracht van de Euros constant daalt.

Wat ik smerig vind, is dat de overheid mij belasting laat betalen in een munt waarop zij het alleenrecht heeft om die munt bij te drukken (via de ECB/FED) zodat mijn spaarcenten hun waarde verliezen en het dus voor mij onmogelijk is om mijn pensioen zelf in te richten.  Het wordt helemaal gortig dat ik op die manier van diezelfde overheid afhankelijk ben voor mijn pensioen, die dan ook nog eens zal uitbetaald worden in plEuros.

Als ik zou mogen kiezen tussen werken/sparen met een munt die haar waarde behoudt en werken/sparen met een munt die haar waarde verliest, is mijn keuze, en geloof me, die van jou ook, snel gemaakt. Omdat we nu eenmaal NIET in een vrije markt leven, hebben we die keuze nu eenmaal niet.

Wanneer een privaat geld bedrijf de waarde van haar eigen geld door valsmunterij opblaast, kan ik haar in een vrije markt hiervoor verantwoordelijk stellen .Maar wanneer de staat dat in een onvrije markt doet, kan ik alleen maar lijdzaam toezien dat de waarde van mijn centen daalt en dat allerlei mensen dat wijten aan de " vrije" markt en het "kapitalisme".

Ik zie niet in waarom de overheid geen belasting zou kunen innen in privaat geld. Het privaat geld zal ze echter niet kunnen bijdrukken in tegenstelling tot het " wettelijk betaalmiddel" , en geloof me, dat al dan niet bijdrukken van geld het verschil is tussen een onvrije en vrije markt.

#116165

BartVanhauwaert

 

In Nederland moet de werkgever het geldelijke deel van het loon ook verplicht met een wettig betaalmiddel voldoen (ie, in Euro) als de werknemer dat eist. Uiteraard is er ook ruimte voor betaling in een buitenlandse munt maar enkel als beide partijen het eens zijn en enkel aan de geldende dagkoers.

#116086

Karl (niet ingelogd)

 

@jean: je hebt gelijk, maar de kennis dat de FED een privé instelling is, dat is ondertussen al conspiracy theory, propagandagewijs.

Bolkestein kan dat dus niet zeggen.

Eigenlijk wordt de wereld geregeerd door bankiers en niet door overheden en landen. Dus democratie mijn kloten. Het systeem is nog steeds feodaal, alleen is het nu veel erger.

#116087

traveller

 

Nog meer Franse rotzooi.

Vooral niet uit Europa stappen, we zouden misschien de catastrofe ontlopen.

 

http://www.larouchepac.com/node/19928

#116090

ivan janssens

 

De waarheid ligt in het midden. De FED is een semi-overheidsinstelling. De Federal Reserve Act is er gekomen op vraag van private bankiers die in de 19de eeuw vruchteloos geprobeerd hadden een kartel te vormen. Zij wilden een centrale bank en ze werden door parlement op hun wenken bediend. De FED werd bijgevolg opgericht om de belangen van de Morgans en Rockefellers te dienen. Ze kreeg een aantal "publieke" taken, zoals geld drukken, monetair beleid voeren en het financieel systeem stabiliseren, maar is eigendom van private banken. Wie de eigenaars precies zijn, is moeilijk uit te vissen, de website van de FED geeft daar geen info over. Het is met het uitvoeren van die zogezegd publieke taken dat de FED overigens winst maakt. Ongeveer 15 miljard dollar, bestemd voor de eigenaars uiteraard, niet de overheid. Dergelijk instelling kan je moelijk een echte overheidsinstelling noemen.

 ("Some people think that the Federal Reserve Banks are United States Government institutions. They are private monopolies which prey upon the people of these United States for the benefit of themselves and their foreign customers; foreign and domestic speculators and swindlers; and rich and predatory money lenders.")

Louis McFadden, Chairman of the House Banking and Currency Committee in the 1930s

 

 

#116092

Marc Huybrechts

 

Ik vrees dat u een te eenzijdige kijk heeft op deze problematiek van 'central bank governance'.  Het is niet omdat een parlement op een gegeven moment "de belangen" dient van eender welk privaat belang dat de daarvoor gebruikte 'instellingen' plots hun publiek karakter zouden verliezen.   

Enkele losse punten:

- Er is veel veranderd over de laatste eeuw, zowel in de 'praktijk' als in de institutionele organisatie van het Federal Reserve Systeem.   De opinie van 1 Congress lid in 1933 kan geen weergave zijn van een eeuwige onveranderlijke waarheid.  Misschien beantwoordde het zelfs niet aan de waarheid in 1933. 

-  De acties van de Fed worden niet bepaald door een winstmotief, en de incidentele boekhoudkundige winsten van de Fed worden (jaarlijks) overgemaakt aan de US Treasury, niet aan 'private belangen'.   Het is waar dat de Belgische Nationale Bank (althans tot recentelijk) enkele private aandehouders had.  Voor zover ik weet is dat niet het geval voor de Fed.

-  De taken van de Fed hebben manifest een "publiek karakter".  Uw "zogezegd" is dus misplaatst.   Over de acties van de Fed, en meer specifiek of ze de belangen van het publiek op een gegeven moment wel goed zouden dienen of niet, kunnen er gemakkelijk meningsverschillen bestaan.  Maar, dat neemt niets weg van hun publiek karakter.

Het huidige monetaire beleid van de Fed is terecht onderhevig aan zware kritiek, en binnen de Fed zelf heerst daar vandaag grote onenigheid over (met de grootste oppositie komende van sommige Regionale Federale Reserve banken.   Maar, de Fed daarom gelijkstellen met "private monopolies which prey on the people...." is absurdelijk-ideologisch en factueel-incorrect.      

 

#116096

Karl (niet ingelogd)

 

Kunt u mij uitleggen waarom men geldcreatie (dus het plastisch genaamde bijdrukken van geld) uitgeeft als een lening met intrest? Akkoord momenteel is die intrest 0 of bijna 0, maar waarom is de totale geldhoeveelheid uitgegeven door de centrale bank intrestdragend?

 

Fiat geld vertegenwoordigt geen kapitaal. Als ik als privé eigenaar geld leen aan een buur, dan is de intrest die ik vraag een vergoeding voor het niet kunnen zelf genieten van dat geld, geld dat er gekomen is door meerwaardecreatie. Als de FED geld bijdrukt, fiat geld dus, dan heeft dat geld geen van beide eigenschappen. In tegendeel, geld bijdrukken is inflatoir.

Ik weet dat ik hiermee in de richting ga van conspiracy theory, het zij dan maar zo, maar als je het allemaal uitspit, dan zie je dat monetaire politiek (van die soort die de breuk geldhoeveelheid / assets vergroot) diefstal is. Te beginnen met de leenheren en koningen uit de middeleeuwen, die de waarde van de munten devalueerden. En wellicht nog veel eerder dan dat ook.

#116108

Karl (niet ingelogd)

 

kan hij dus niet ...

#116110

Marc Huybrechts

 

Niet kinderachtig doen, Karl.   Ge doet me denken aan een van mijn kleinkinderen, die op 5jarige leeftijd ook ongeduldig is als ze niet onmiddelijk krijgt wat ze wil.  Gij zijt niet de enige 'claimant' op mijn tijd.  Voor uw 'straf' ga ik niet verder antwoorden (dat is ook gemakkelijk). Ge kunt zelf wat verder opzoeken in literatuur, op het internet, of... het uitpluizen op basis van wat hierboven stond.   

#116113

Karl

 

I rest my case

#116093

dendof

 

"The U.S. Government receives all of the system's annual profits, after a statutory dividend of 6% on member banks' capital investment is paid, and an account surplus is maintained. In 2010, the Federal Reserve made a profit of $82 billion and transferred $79 billion to the U.S. Treasury."

 

http://en.wikipedia.org/wiki/F...

#116091

ivan janssens

 

Het is hier inderdaad de Vrt-journalist die zich hier bezondigd aan "fundamentalisme". Voor Frederik Descamps is het blijkbaar ongehoord dat de overheid met de vinger wordt gewezen en dat de vrije markt of "het liberaal denken" vrijuit gaan. Iemand die dat beweert moet wel "blind" zijn. Hierdoor weigert de journalist echter in te gaan op de argumenten van Bolkestein. Die argumenten zijn per definitie fout, want die man heeft een blind geloof in zijn eigen beweringen. Maar als elk argument dat wijst op de verantwoordelijkheid van de overheid, wordt afgedaan als blinde marktadoratie, dan wordt de staat per definitie vrijgepleit. En dan kan je hier enkel spreken van "overheidsfundamentalisme"; een blind en heilig geloof in de goedheid en almacht van de overheid. Misschien niet onverwacht van een journalist die werkt bij een overheidsinstelling, maar objectief kun je het allesbehalve noemen.

#116098

ivan janssens

 

Ik heb nergens beweerd dat de FED een private instelling is. Ik ben begonnen met te zeggen dat de FED een semi-publiek karakter heeft. Het is dus noch een puur private instelling, noch een puur publieke instelling. Dat wordt overigens door economisten die de FED verdedigen ook toegegeven. Dat de FED werd opgericht om de belangen van de private banken te verdedigen is een feit (the creature from jekyll island), maar dat sluit uiteraard niet uit dat die oorspronkelijke reden in de loop de jaren aan belang heeft verloren. Alhoewel ik daar mijn twijfels bij heb - de FED heeft ook de voorbije decennia nog vele acties ondernomen die de financiele instellingen goed uitkwamen, maar daarom nog niet de publieke belangen - de lijst is eigenlijk vrij indrukwekkend (lees het rapport van de Financial Crisis Inquiry Commission). Ook de verdeling van de winsten (waar ik dus inderdaad fout in was), geeft aan dat de FED een gemengde instelling is, net zoals de beheerstructuur waar ook private bankiers deel van uitmaken.

#116109

Marc Huybrechts

 

@Ivan

1)  De term 'private instelling' kwam van Jean, niet van u. Niemand heeft gezegd dat ze van u kwam.  

2) De taken van de Fed hebben een publiek karakter, geen privaat karakter en ook geen "semi-privaat karakter".   Het is waar dat er private belangen vertegenwoordigd zijn/zitten in de beheerstructuur van de REGIONALE Federal Reserve Banken, en in die zin is de term "semi-publiek" misschien verrechtvaardigd.   Niettemin, twee punten daaromtrent.  Op de 12 regionale beheerraden zitten allerlei vertegenwoordigers van allerlei economische belangen (niet alleen uit Wall Street of de financiele sector, maar ook uit 'Main Street', landbouw, vakbonden.....).   De 7 leden van de Board of Governors in Washington worden benoemd door 'de politiek' (de President 'nominates' een lid om de 2 jaren, en de Senaat 'confirms'). 

 3) Het is goed mogelijk dat allerlei acties van de Fed "goed uitkwamen" voor een aantal "financiele instellingen".   Maar dat geldt evenzeer voor allerlei beslissingen van het Congress , van de Treasury, van de IRS (federale belastingsdienst), de SEC, enz... Dat maakt van deze laatsten geen private instellingen, en ook geen semi-private instellingen. 

4) Er is een inherent conflict tussen (a) independence (van de politiekers) en accountability (aan het publiek) in een democratie.   Die twwe zijn moeilijk te verzoenen, maar zijn niettemin beide noodzakelijk als streefdoelen.   Men kan dus eeuwig argumenteren over welke bestuursstructuur daaraan het beste kan beantwoorden.   Maar, het monetaire beleid moet in principe gaan om het publiek (of algemeen) belang, en niet om private belangen te dienen.        

#116099

New Statesman

 

Wat een verrassing: een blik op de Facebook-pagina van de reporter in kwestie leert dat hij fan is van de socialist Daniel Termont en uiteraard Barack Obama. Zouden er bij de VRT nog journalisten werken die geen linkse sympathieen hebben? Diversiteit bij de overheidsomroep beperkt zich duidelijk tot kiezen tussen groen en rood.

#116115

ivan janssens

 

Het is wel degelijk alleen geldcreatie die inflatie kan veroorzaken. Inflation is always and everywhere a monetary phenomenon (Milton Friedman). Inflatie ontstaat wanneer de geldhoeveelheid sneller stijgt dan output. Andere fenomenen kunnen alleen tijdelijk het inflatieritme doen veranderen. Als de geldhoeveelheid gelijk blijft dan zal de stijging van de prijs van sommige producten zoals olie, de koopkracht van het geld doen dalen, zodat er minder overblijft om te besteden aan andere goederen en producten. De vraag ernaar daalt, en dus ook de prijs. De inflatie verdwijnt. Dus bij gelijkblijvende geldhoeveelheid, kan er geen blijvende inflatie ontstaan, omdat datgene wat inflatie eigenlijk veroorzaakt afwezig is. Als de geldhoeveelheid stijgt, zal het inflatieritme eerst toenemen, en nadien terug afnemen. De inflatie van de jaren zeventig is overigens niet verdwenen na het opnieuw dalen van de olieprijzen (in feite, als geldcreatie niet de enige oorzaak van inflatie is, hadden we op dat moment deflatie moeten zien), maar pas nadat Volcker begin jaren op de monetaire rem ging staan.

#116120

Marc Huybrechts

 

1) Het cruciale woord in uw betoog is "blijvende" (inflatie).  Friedman heeft inderdaad veel empirisch bewijs geleverd voor de stelling dat inflatie uiteindelijk niet kan blijven duren tenzij er monetaire 'validatie' plaats grijpt.  Het gaat er dus om hoe we het woord "oorzaak" interpreteren.  Er kunnen vele oorzaken zijn waarom bepaalde prijzen beginnen te stijgen, of dalen, maar het algemene prijsniveau kan inderdaad maar duurzaam blijven stijgen tenzij er 'excessieve' aanpassingen plaats grijpen in het geldaanbod.  De moeilijke vraag is wat is "excessief".  

2) ...."Als de geldhoeveelheid gelijk blijft dan zal de stijging van de prijs van sommige producten zoals olie, de koopkracht van het geld doen dalen, zodat er minder overblijft om te besteden aan andere goederen en producten"....

Het probleem met uw voorstelling is dat er andere factoren meespelen, ondermeer economische groei, buitenlandse vraag, enz...en dat alles tegelijkertijd 'in flux' is.   Of er "minder overblijft voor andere goederen"  na een OPEC prijs verhoging gaat ondermeer afhangen van wat er met de productiviteit in de economie gebeurt (die ook de 'reele' omvang van het beschikbaar inkomen gaat bepalen, naast die Opec prijsverhoging ), enz...  Het geldAANBOD is gelijk olie in een machine, en het optimale niveau ervan gaat afhangen van vele factoren.       

3)  ..."De vraag ernaar daalt, en dus ook de prijs. De inflatie verdwijnt"...

Hier verbindt u verkeerdelijk de vraag naar geld met de prijs van een goed of een dienst.   De geldvraag moet verbonden worden met het geldaanbod, niet met de 'prijzen' van  goederen en diensten.  De geldvraag wordt zeker beinvloed door het nominale inkomen in een economie, maar ook door structurele factoren (gelijk ondermeer technologische veranderingen in methodes en frekwentie van betalingen).   Of een bepaald geldaanbod optimaal gaat zijn -  optimaal in termen van vrijwaring van prijsstabiliteit - gaat afhangen van veranderingen in de geldvraag doorheen de tijd.       

#116121

Karl

 

U spreekt hier louter over prijsinflatie, terwijl ivan het over monetaire inflatie heeft.

 

Ik heb het begrip 'algemene prijsniveau' (en daarmee diens arbitraire meetmethode) altijd al een collectivistisch concept gevonden, en dus heel verdacht. Uw vraag 'wat is excessief' is een bekentenis waarmee u gedoogt dat uw spaargeld alleen maar minder waard wordt.

#116122

Marc Huybrechts

 

@ Karl

Merkwaardig!  Ik heb zojuist de termen "optimaal" (geldaanbod) en "excessief" (aanpassing van het geldaanbod) gedefinieerd... "in termen van prijsSTABILITEIT"..., en nu komt u mij beschuldigen van...."gedogen".... dat spaargeld... "minder waard"... zou worden.   Ik sta er paf van (I am flabbergasted). 

Ik kan u verzekeren dat ik bekommerd ben om de waarde van mijn spaargeld.  Maar, ik ben ook bekommerd om de (reele, niet louter nominale)) groei van mijn (jaarlijks) inkomen.  Friedman heeft empirisch 'bewezen' dat monetaire validatie tot duurzame inflatie leidt. Anderen hebben empirisch bewezen (cross-section studies van vele landen) dat reele inkomensgroei  'kleine' inflatie vereist.   Het is precies daarom dat 'verantwoordelijke' centrale banken met een inflatietarget van ongeveer 2 % werken.   Met conspiracy theorieen heeft dit in het algemeen niets te maken.   Er zijn echter altijd uitzonderingen....En u zit duidelijk achter een 'conspiracy' die niets goed beloofd voor mij.  

#116126

Karl

 

Ja, uiteraard, monetaire expansie is geldwaardevermindering. Immers, u hangt het concept aan dat een optimale hoeveelheid inflatie goed is voor de groei. Traditioneel werd de inflatie ondervangen door een mooie rentevoet en was er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht.  En de empirie geeft u gelijk; een beetje leveraging is een extra stimulans voor de groei. Een beetje. Ik ben akkoord met die visie.

Wat echter nu in de laatste 10 jaar gebeurd is geen 'beetje' leveraging, het is een gigantische kwak nieuw geld die in de economie gekomen is, zonder tegenwaarde (niet in goud, maar in meerwaarde aktiva, zeg maar groei), en het is die kwak geld die de nationale banken nu dienen verteerd te krijgen en waarover niet open gecommuniceerd wordt in de zin van dat de spaarders niet vergoed worden voor de inflatie. Daar zit het venijn.

#116124

ivan janssens

 

Het punt is - daar zijn we het over eens denk ik - dat bij een gelijkblijvend niveau van geldaanbod er geen duurzame prijsstijging kan plaatsvinden. De reden is dat als de prijzen stijgen en het geldaanbod gelijk blijft, de koopkracht van het geld vermindert. Met dezelfde hoeveelheid geld kan men minder kopen. Als men minder koopkracht heeft en dus minder kan kopen, dan dalen de prijzen weer. Een cost-push inflatie wordt dus in feite teniet gedaan door een demand-pull deflatie. Nu kan het inflatieRITME tijdelijk door andere factoren zeker worden beïnvloed. Maar bekijk de relatie tussen geldaanbod en inflatie over alle landen sinds de WO2 maar: die is zogoed als 1 op 1. In feite: als de centrale banken niet constant de geldkraan zouden opendraaien, dan zouden we - als gevolg van de stijgende productiviteit - geen inflatie, maar deflatie zien. Het feit dat we geen deflatie zien maar enkel inflatie is een duidelijk bewijs dat de monetaire factor overheersend is. 

#116125

Marc Huybrechts

 

 ...."bij een gelijkblijvend niveau van geldaanbod er geen duurzame prijsstijging kan plaatsvinden"...

Akkoord, maar de moeilijk-te-beantwoorden vraag is: wat gaat die prijsstabiliteit (of zelfs prijsdaling onder bepaalde veronderstellingen) betekenen voor output/inkomens-groei en voor tewerkstelling in de economie?    Ik ben blij dat ik niet in de schoenen van Trichet of van Bernanke sta.     

Prijsstabiliteit is belangrijk, maar niet de enige macroeconomische doelstelling.  

#116167

BartVanhauwaert

 

Geld voldoet ook aan de regel van vraag en aanbod. Inflatie kan inderdaad veroorzaakt worden door een toename van de hoeveelheid geld in omloop, maar een afname van het aantal goederen in omloop heeft net hetzelfde effect. Een goed voorbeeld hiervan kan een economie zijn die in oorlog is of onder embargo ligt.

#116169

ivan janssens

 

Ook hier weer, als het aantal goederen in omloop daalt, dan krijg je inflatie. Maar als het geldaanbod gelijk blijft, dan daalt de koopkracht van het geld, en daalt de vraag naar goederen, zodat het verminderde aanbod leidt naar een verminderde vraag. Waarom zou die verminderde vraag niet leiden tot prijsdalingen, terwijl de afname van het aanbod wél leidt tot een prijsstijging? Alleen als het geldaanbod wordt verhoogd, pas dan is blijvende inflatie mogelijk, omdat zo de koopkracht van het geld niet vermindert, en bijgevolg ook niet vraag. Duurzame inflatie blijft "always and everywhere a monetary phenomenom".

 

#116116

ivan janssens

 

Centrale banken zijn het gevolg van het systeem van fractioneel reservebankieren, wat een private activiteit is. Dit systeem is zeer lucratief voor de banken, maar ook bijzonder onstabiel. Grootschalige falingen van banken die zich beperken tot de rol van bewaarder van deposito's en tot de rol van tussenpersoon tussen spaarder en investeerder, komen vrijwel niet voor. Grootschalige falingen bij fractioneel reservebankieren daarentegen zijn legio. Om dit te voorkomen werden in eerste instantie afspraken gemaakt tussen de banken onderling. Zo konden ze gezamelijk aan kredietexpansie doen en de kosten afwentelen op de samenleving. Probleem is dat zo'n gezamelijke aanpak de kredietexpansie van individuele banken beperkt en dus ook hun winst. En dus zullen er altijd banken zijn die de afspraken niet naleven. Bijgevolg bleven bankencrisissen niet uit. Oplossing: centrale bank, die als lender of last resort kan optreden. En zo ontstond de FED dus als oplossing voor de risico's verbonden aan fractioneel reservebankieren. En zo konden de private banken hun spel verder spelen, de winst binnenrijven, en de kost - inflatie met name - afwentelen op de maatschappij.

Probleem : nieuwe bankencrisissen bleven zich voordoen, met name na de beurscrash in de jaren dertig. Dit werd pas opgelost nadat de FED de mogelijkheid kreeg om openmarkt-operaties te doen, en, vooral, na de invoering van de depositoverzekering.

Allemaal '"publieke" maatregelen zogezegd bedoeld om het systeem te stabiliseren, maar evengoed kan men historisch bekeken aantonen dat het allemaal bedoeld is om het systeem van fractioneel reservebankieren te redden, zodat aan de winstmogelijkheden van de grootbanken niet geraakt wordt.

Is die situatie veranderd? Ik weet het niet, maar ik betwijfel het. Greenspan zelf heeft toegegeven dat hij de rente verlaagde in de hoop de kredietverlening voor de aankoop en bouw van huizen aan te zwengelen. Je kan perfect uitleggen dat dit een maatregel was noodzakelijk om de gehele economie op te krikken, maar evengoed kan men aantonen dat het vooral bedoeld was om tegemoet te komen aan de wensen van de grootbanken.

Er is met andere woorden van bij het begin een zeer innige relatie tussen de FED en de private banken. Ze zijn mekaars partners (in crime?) en het feit dat dit overgoten wordt met een publiek sausje op vlak van governance en taken, doet daar niets van af.

#116118

Karl

 

Ik treed dit bij.

#116119

Cogito

 

Ik treed dit ook wel bij maar ben het er niet mee eens dat fractioneel bankieren op zich een probleem zou (hoeven) zijn. Zolang de risico's gedragen worden door aandeelhouders en klanten (en die daarover goed geïnformeerd zijn) kan je wat mij betreft fractioneel bankieren zoveel je durft. Maar de risico's werden de laatste decennia of eeuw gedragen door aandeelhouders, klanten én niet-aandeelhouders en niet-klanten (belastingbetalers). Als je even de democratie voor legitiem houdt en de belastingbetaler dus niet moet mopperen over wat zijn geprefereerde politici voor goed hielden, krijgt nu dus gewoon iedereen zijn verdiende loon.

#116130

Questing Beast

 

De risico's van fractioneel bankieren worden nooit alleen gedragen door aandeelhouders en klanten aangezien de geldcreatie die er het gevolg van is de economie als geheel aantast. Ultiem draaien de belastingbetalers er dus steeds voor op.

#116131

Karl

 

Niet geheel juist. De geldcreatie van fractioneel bankieren dient om te investeren. Uitgestelde meerwaarde dus. Fractioneel bankieren is dus positief voor de economie. Wanneer je echter gaat leningen gaat geven aan partijen die niet kunnen terugbetalen (sommige nieuwe huiseigenaars in de VS vorig decennium, voor het financieren van risicovolle beleggingen (bv renteswaps), en voor de volledigheid malafide investeerders) dan kan een bank in de problemen komen als zijn portfolio leningen te eenzijdig opgebouwd is.

En draai het of keer het zoals je wil, maar het is telkens zo dat er zich problemen stellen met fractioneel bankieren. Men leert dus niets van de geschiedenis, ik durf schrijven: men doet erom. 

#116137

ivan janssens

 

@karl: ten eerste is het helemaal niet zo dat al het geld van fractioneel reservebankieren gebruikt wordt om de investeren. Een groot deel wordt gebruikt voor consumptie.

Ten tweede ontstaat een misallocatie van middelen. Er wordt geld vanuit het niets gecreëerd en daarmee wordt dus geïnvesteerd? Waarvoor dienen die investeringen? Meer investeringen leiden in de toekomst tot meer producten. Probleem is dat als de spaarquote niet gestegen is, de consument eigenlijk het signaal geeft dat hij niets van zijn huidige consumptie wil opgeven in ruil voor toekomstige consumptie. Er is dus geen vraag naar die toekomstige goederen. Zonder fractioneel reservebankieren kan die misallocatie tussen huidige consumptie en toekomstige consumptie zich niet voordoen. Er kan dan immers enkel meer geïnvesteerd worden als er meer gespaard wordt (met de banken als tussenpersoon tussen spaarders en investeerders), en de consument bijgevolg aangeeft dat hij nu consumptie opgeeft in ruil voor meer producten in de toekomst.

#116127

Pierre Saelen

 

Wat ik wel eens wil vernemen is hoe je nog praktisch zou bankieren in een systeem van 'full reserve banking'?

#116128

Questing Beast

 

1) je zou moeten betalen voor je deposito. Behalve dezelfde voordelen die het hebben van een rekening nu biedt zou deze daarenboven 100% veilig zijn.

2) leningen zouden verstrekt worden met de bank als tussenpersoon (waarbij uw deposito of een gedeelte ervan dan met uw medeweten hiervoor gebruikt wordt zonder dat u ten alle tijden 100% van uw deposito kunt opvragen: m.a.w. uw deposito contract met de bank wordt dan een leen-contract)

3) banken kunnen zelf leningen verstrekken uit hun eigen vermogen

Een interessante veroordeling van fractional reserve banking en een verdediging van een systeem van full reserve banking is: "Money, Bank Credit and Economic Cycles" van Jesus Huerta de Soto.

#116132

Karl

 

Dat wordt een arme maatschappij, vrees ik. De ideale situatie ligt ergens tussenin.

#116150

Pierre Saelen

 

Bedankt voor de leestip.
Mijn opmerkingen in #116149 over 1)-3) zijn dus zonder die publicatie te hebben gelezen.

#116151

Pierre Saelen

 

Het boek kan je hier downloaden: http://mises.org/books/desoto.pdf

Benieuwd naar wat er allemaal in hoofdstuk 9 staat. "Transitional measures" spreekt me in ieder geval al aan, want getuigt van een besef dat het niet van vandaag op morgen kan worden gerealiseerd.

#116133

Cogito

 

@Questing Beast: Als de bank zorgt dat ze sluitende borgen heeft bij ieder krediet kan dat geen probleem zijn. Zoals Pierre al suggereert, fractioneel bankieren IS bankieren, hoe ga je't anders doen? Een krediet opnemen werkt inflatoir, maar de terugbetaling in gelijke mate deflatoir. Bovendien is, als het krediet een goede investering betrof, en de terugbetaling is daar al een indicatie van, de productiviteit van de economie toegenomen en die productiviteitsstijging werkt ook deflatoir.

Het staat je natuurlijk vrij om full reserve te bankieren. De markt zal je succes bepalen en er zullen wel klanten voor zijn.

#116136

Questing Beast

 

Sluitende borgen? Da's mooi bij consumentenkrediet. Bij bedrijven wordt daarentegen zeer vaak geïnvesteerd in een idee. Kredietverstrekking is meestal risico nemen. Het punt bij fractioneel bankieren is dat elke IOU die niet wordt terugbetaald geld in omloop heeft gebracht dat eigenlijk niet bestaat. Bij fractioneel bankieren doet een bank net alsof jouw geld nog in de kluis zit terwijl infeite het merendeel gewoon omgeruild is voor een BELOFTE om terug te betalen. Deposito's en leningen zijn twee totaal verschillende entiteiten. Pretenderen dat de twee hetzelfde zijn is fraude. Dat heeft niets met een vrije markt te maken.

Dat een maatschappij zonder fractioneel bankieren een arme maatschappij is bestrijd ik. Om te kunnen investeren moet men eerst sparen. Fractioneel bankieren "investeert" met geld dat er niet is (de multiplicator is vele malen hoger dan het oorspronkelijk gespaarde deposito), veroorzaakt daardoor overdreven optimisme bij bedrijven en leidt tot conjuctuurschokken met catastrofale gevolgen. Een economie gesteund door full reserve banking groeit misschien trager maar creëert werkelijke welvaart. Een maatschappij gefundeerd op fractioneel bankieren lijkt misschien rijk, maar is in werkelijkheid een zeepbel. Met regelmatige (en heden ten dage steeds korter op elkaar terugkerende) perioden wordt zulk een maatschappij brutaal (en heden ten dage steeds brutaler) terug met haar neus op de feiten gedrukt.

En Karl, wat is een ideale situatie tussenin? 75% reserve, 50%, 25%? De boom en busts zijn dan ietsje milder, maar nog steeds aanwezig. Het blijft een inflatoir mechanisme dat de werkelijke basis van de economie, het spaargeld, aanvreet.

#116138

Karl

 

QB: fractioneel bankieren zorgt wel degelijk voor een hefboomeffect. Uiteraard kan het ook zorgen voor een oververhitting van de economie. Maar niet elke economie waar aan FB wordt gedaan, is een zeepbel. Als de geldcreatie over termijn meerwaarde wordt, is er geen probleem. Maar inderdaad, als de tegoeden niet terugbetaald worden, dan is er een gigantisch (zeepbel) probleem. Daarom ook dat er regels bestaan ivm het geven van een lening. En het zijn nu net die regels die men met de housing bubble aan de kant heeft gezet.

 

En de ideale situatie, dat weet ik ook niet, dat zal voor elke economie verschillend zijn. Maar ik treed je toe dat monetaire politiek, het drukken van nieuw geld zonder tegenwaarde, het spaargeld aanvreet. Er kittelt me iets, waarom dat nieuw geld rentedragend is, maar de juiste impact ervan ontgaat me momenteel. Voer voor latere discussie.

#116139

Questing Beast

 

Karl, een terugblik in de geschiedenis leert dat FB zonder uitzondering leidt tot een ineenstorting. Centrale banken werden net gecrëerd als "lender of last resort" met de bedoeling deze crashes een halt toe te roepen. Dat is niet bepaald gelukt, vind ik. Als de geldcreatie meerwaarde wordt... als de regels gevolgd worden..., dan lukt het misschien. Maar door de misallocatie van investeringen (zoals ivan hierboven ook aanhaalt) mag je over die eerste "als" minstens gedeeltelijk een kruis maken. De tweede "als" moeten we afzetten tegen de menselijke natuur, inzonderheid de natuur van politici (al dan niet aangespoord door hun kiezers) en dan heb ik daar evenmin een goed oog in.

Fractioneel bankieren werd historisch wel degelijk bekeken als fraude. Het feit dat deze praktijk mooi aansloot op de geldhonger van de Staat zorgde er eerst voor dat de praktijk gedoogd werd, vervolgens verontschuldigd werd en nu wordt bekeken als "normaal". Vandaar dat enkel de bankiers met de vinger wijzen voor het huidige debacle nogal kort door de bocht is. "You scratch my back and I'll scratch yours" tussen bankiers en politici, waarbij deze laatsten dan over ruime middelen beschikken om hun subsidies en/of uitkeringen eisend kiespubliek tevreden (en dus zichzelf verkozen) te houden is wat onze maatschappij naar de rand van de afgrond drijft. Fractioneel bankieren is misschien niet DE oorzaak, maar toch één van de belangrijke faktoren die dit mogelijk maakt.

#116144

Karl

 

QB: je hebt gelijk, crisisen en crashes zijn meestal het gevolg geweest door het ongeoorloofd gebruik van FB. Maar het mes snijdt aan 2 kanten; zonder FB was er nooit die hefboom in de groei geweest. Het mes snijdt aan 2 kanten.

Maar zoals ik in een ander bericht schreef; wat me kittelt, dat is dat fiat geld intrestdragend is. En misschien zit daar wel een deel van het probleem. Laat ons denken.

#116148

Pierre Saelen

 

Sluitende borgen bij consumentenkredieten?
In theorie ja, de huidige praktijk is wel even anders: consumenten die bij verschillende kredietverstrekkers veel te veel lenen en kredietverstrekkers die onvoldoende goede waarborgen hebben. 

#116140

Questing Beast

 

@Karl, het bijgecreëerde fiat geld is interestdragend omdat het nog altijd wordt getransfereerd van de aanbieder (die het heeft) naar de vrager (die het niet heeft maar het wil). Aangezien "nu hebben" voorrang heeft op "hebben in de toekomst" dient de vrager een "tijdspremie" te betalen om "hebben in de toekomst" interessanter te maken dan "nu hebben" voor diegene die het geld heeft. Het feit dat het om fiat geld gaat doet daarbij niets terzake, aangezien dit fiat geld niet gelijkelijk over iedereen verspreid wordt na de creatie ervan. Dit maakt het extra interessant voor banken: zij zitten namelijk vlakbij de bron à rato van quasi nultarieven. Een eind verder van de bron verwijderd kost het meer om te lenen (hoewel nog articficieel weinig ten gevolge van het overaanbod aan geld). Ik las dit weekend nog een citaat van Henri Ford in De Tijd, dat ongeveer als volgt luidde: "Maar goed dat de meeste mensen niet weten hoe de bancaire en monetaire wereld in elkaar steekt, anders brak nog voor morgenochtend een revolutie uit." Kun je nagaan: we zullen er maar van uit gaan dat dit citaat niet van vrij recente datum is zeker :-)

#116143

Karl

 

Tja, nee, je verklaart niet waarom de uitlenende partij intrest mag verlangen. Heb nu geen zin om erover door te bomen.

#116141

ivan janssens

 

FB voor mij is kredietverlening door fiat geld te creëren in plaats van kredietverlening op basis van de beslissingen inzake sparen (= huidige consumptie opgeven in ruil voor toekomstige consumptie) en consumeren. Als kredietverlening daar niet op gebaseerd is, wordt er te veel geïnvesteerd en wordt er verkeerd geïnvesteerd want tegenover al die toekomstige nieuwe projecten staat geen toekomstige vraag. Omdat de rentevoeten door al die fiat fondsen laag wordt, zijn die projecten winstgevend, en worden ze dus uitgevoerd. Maar de rentevoeten zijn kunstmatig laag, wat leidt tot optimisme bij vele ondernemers, terwijl er een conflict onstaat met de spaarders, die al die projecten niet hebben gewild. De lage rentevoeten leiden tot nog minder sparen, terwijl het optimisme leidt tot nog meer investeringen. De kloof wordt zo groot dat uiteindelijk heel veel van die nieuwe projecten verlieslatend worden - de boom verandert in bust. Meerwaarde is er eigenlijk niet gecreëerd.

https://www.youtube.com/watch?v=zhoFOyy7rbo

#116142

Cogito

 

Ik ben geneigd QB toch te volgen, hoewel nog niet helemaal. De oplossing in dat geval ligt in een strikte goudstandaard voor iedere papieren of girale cent.

#116145

Karl

 

Waarom goud? Waarom geen bomen (hout), stenen, dakpannen, lepels, windmolens, auto's?

 

Dat zijn toch ook assets?

#116158

Questing Beast

 

Correcte observatie van Cogito. De meeste voorstanders van full reserve banking zijn inderdaad eveneens voorstander van een terugkeer naar de goudstandaard.

#116146

Cogito

 

Bedankt om de discussie terug op het libertaire spoor te brengen Karl. Betaal- en ruilmiddelen moeten inderdaad vrij zijn. De rest is utilitarisme.

 

#116152

Karl (niet ingelogd)

 

Ik doelde eigenlijk op het concept dat de geldhoeveelheid afhangt van de nood aan liquiditeit. Dus de huidige geldhoeveelheid min het surplus dat de inflatie vertegenwoordigt.

Het lijkt utopisch, maar laat ons beginnen met het verbieden van geldcreatie door de nationale banken. Dat is al iets.

#116155

Karl

 

En met die laatste zin bedoel ik, geldcreatie waar geen toekomstige meerwaarde tegenover staat excl. het risico op terugbetaling.

#116147

ivan janssens

 

Vrije concurrentie inderdaad. Maar dat is eeuwenlang ook het geval geweest. Goud en zilver hebben echter de andere ruilmiddelen als standaard verdrongen. Goud en zilver waren dus de ruilmiddelen die als gevolg van marktwerking overbleven, zilver werd gebruikt voor kleinere transacties, goud voor grote. Eén van de belangrijkste voordelen van goud, is zijn homogeniteit. Er is weinig tot geen verschil in kwaliteit. Goud is goud.

#116149

Pierre Saelen

 

Wanneer ik al die reacties lees, dan zie ik vooral de nadelen van fractioneel bankieren, maar zie ik nog altijd niet hoe "full reserve bankieren" in zijn werk zou gaan, goudstandaard of geen goud standaard.

Terug naar de post van Questing Beast  #116128

"1) je zou moeten betalen voor je deposito. Behalve dezelfde voordelen die het hebben van een rekening nu biedt zou deze daarenboven 100% veilig zijn."

Reactie: dan kan ik evengoed mijn bankbriefjes of goudstukken thuis in de kluis steken. Alleen een groter risico op diefstal al dan niet met geweld, maar daartegen verzeker ik mij. Gevolg: betaalmiddelen uit omloop. 

 

"2) leningen zouden verstrekt worden met de bank als tussenpersoon (waarbij uw deposito of een gedeelte ervan dan met uw medeweten hiervoor gebruikt wordt zonder dat u ten alle tijden 100% van uw deposito kunt opvragen: m.a.w. uw deposito contract met de bank wordt dan een leen-contract)"

Reactie: a) Nu worden mijn deposito's aangewend over verschillende kredietnemers, zelfs meer dan dat er deposito's zijn. Los van het multiplicator-effect, is er hier ook een mutualisering van alle kredietrisico's over alle deposithouders heen en het is dit wat de spaarder aanspreekt.

Indien die mutualisering er niet meer is, wil ik als spaarder zelf wel persoonlijk mijn zeg doen en zal ik die bankier hoogstens betalen voor zijn analysewerk + zal hij zijn vergoeding pas volledig krijgen nadat het krediet met succes werd terug betaald.

b) Wat daar tussen haakjes staat, zal er toe aanzetten om het geld thuis of op zak te houden. Geef mij dan maar de cashfondsen van nu. Het deel van mijn spaarmiddelen dat ik voor langere termijn kan missen beleg ik nu zelf wel op langere termijn. 

 

"3) banken kunnen zelf leningen verstrekken uit hun eigen vermogen"

Klopt en iedereen kan dat. Alleen zouden banken gespecialiseerde kredietverstrekkers moeten zijn.

 

 

Met wat ik nu lees, zie ik niet hoe full reserve banking in de praktijk vlot zou kunnen verlopen. Het lijkt me zo illiquide en bijgevolg zou dit nagenoeg meteen tot een enorme marktvraag naar fractioneel bankieren leiden, gewoon om alles gesmeerd te houden.

Zie maar China met haar ondergrondse banken als reactie op het feit dat de officiële banken vooral krediet verstrekken aan grote overheidsbedrijven, lokale overheden en alles wat daar rond hangt, alsook vastgoedprojecten. Gevolg: veel te weinig kredietverstrekking aan de KMO's waardoor die op een semi-ondergrondse manier aan krediet moeten zien te geraken. http://www.atimes.com/atimes/C...

 

Er lijkt me dan ook nog heel wat werk aan de winkel te zijn om het concept van full reserve banking verder te concretiseren. En dan nog, uiteindelijk zal de markt beslissen, wat een overheid ook zou mogen opleggen of verbieden. 

En dat is juist het probleem van zo'n concept van full reserve banking: om echt leefbaar te zijn, moet het gaandeweg vanuit de markt zelf groeien, met vallen en opstaan, en niet als een nieuw utopia aan de wereld worden opgelegd. 

Een conservatief beleid op het gebied van fractional reserve banking zou daar al toe kunnen leiden: goudstandaard, hoge eigen vermogens, zware beperking op de grootorde van het fractional reserve banking, hoge rentevoeten bij de centrale banken, verbod voor de centrale banken om obligaties in te kopen, om de bankbiljetten bij te drukken, enzovoort. 

Alleen, net zoals militairen, brandweerlieden en andere hoog opgeleide specialisten die dag in dag uit getraind worden "voor het geval dat" en jaar in jaar uit daartoe standby staan, zullen centrale bankiers naar actie hunkeren en uitvluchten zoeken om toch meer te mogen ondernemen. De politiek zal niet elke keer sterk genoeg staan om zo iets af te blokken, integendeel.

#116156

Questing Beast

 

Pierre, ik heb op dit moment geen tijd om grondig op al je opmerkingen in te gaan, maar wil snel nog even het volgende kwijt:

1) Het voordeel van een deposito bij de bank tegenover alles thuis in de kluis is dat, los van het veiligheidsaspect, alles wat je nu met je bankrekening doet (overschrijvingen, geldopname in bvb. het buitenland, etc.) perfect mogelijk blijft bij full reserve banking. Het enige voordeel dat je kwijt speelt is dat een full reserve "echt" deposito geen rente oplevert, maar geld kost (betaling voor dienstverlening). 

2) Bekijk de huidige precaire toestand van de banken en leg me dan nog eens uit wat die mutualisering van de kredietrisico's inhoudt. Laat ons wel wezen, de enige reden waarom nagenoeg alle banken niet op slag failliet gaan is dat die fameuze 100.000 EURO staatsgarantie de mensen een gerust gevoel geeft. Het draait hier wel degelijk om gevoel, want de overheid heeft in realiteit de middelen niet om die garantie ook daadwerkelijk te verstrekken. Uw kredietrisico is niet gemutualiseerd, 90% van uw spaargeld is gewoon weg. Uw perceptie is echter dat het er nog is. De dag dat bij een groot deel van de mensen die perceptie verandert - en de geschiedenis leert dat zoiets vroeg of laat ALTIJD gebeurt - implodeert de ganse boel.

3) Toch nog even opmerken dat full reserve banking geen "nieuw utopia" is. Het bankieren is oorspronkelijk als full reserve begonnen en bankiers die aan fractioneel bankieren deden werden zwaar gestraft (tot de doodstraf toe). Pas later, toen de overheid zag welke geldstromen zij met een fractioneel systeem in haar eigen zakken kon doen belanden, werd deze praktijk eerst met de mantel der liefde bedekt en vervolgens geïnstitutionaliseerd.

#116173

Pierre Saelen

 

@ Questing Beast
Bedankt om toch nog zo uitvoerig te willen antwoorden, ook verderop.

1) Akkoord, maar nu krijg je op je zichtrekening ook al nauwelijks intrest, zelfs in periodes met hoge korte termijn rentevoeten. (Ik heb het nu doelbewust even niet over spaarboekjes die al dan niet fiscaal vrijgesteld zijn, want die fiscaliteit vervormt het rente-aanbod.)
Nu betaal je ook al volop voor het gebruik, maar zelfs ook voor het bezit van de meest simpele zichtrekening.
Wanneer de banken die gelden niet meer zouden kunnen gebruiken voor FB, zullen de door hen aangerekende bezit- en beheerskosten nog hoger zijn.
Aangezien de consument dit ondertussen zo gewoon is, zou dit misschien lukken.
Anderzijds zou een sterke kostenopstoot misschien de aanzet geven tot goedkopere rekening- en betaalvormen. Vb. GSM-betalingen.

2)a) "leg me dan nog eens uit wat die mutualisering van de kredietrisico's inhoudt"
Wanneer er eens geen bankencrisis is, dan speelt dit wel mee. Niet alle kredieten lopen slecht af. Vergelijk het met één bedrijfs- of staatsobligatie kopen of een deelbewijzen in een beleggingsfonds kopen dat in diverse obligaties belegt (met zelfde looptijd, munt en risicoprofiel als die ene obligatie). Dat noem ik een mutualisering van het kredietrisico.

2)b) Voor de rest akkoord.

3) Ik waarschuw voor het gevaar op een nieuw utopia omdat:
- Het al zolang geleden is dat full reserve banking bestond. Economie, technologie en maatschappij is ondertussen zodanig veranderd dat het me moeilijk lijkt om dit van vandaag op morgen terug in te voeren.
- Ik heb al te veel business plannen, innovaties, marketingplannen en dergelijke meer gezien die... mislukten of met heel wat meer kosten en tijd pas konden worden gerealiseerd en zelfs dan bleek de uitkomst vaak iets heel anders te zijn, dan wat men oorspronkelijk had voorzien. Er zijn altijd zaken die men niet had of niet kon voorzien.  

#116157

traveller

 

Fractioneel bankieren voor normale kredietverstrekking zie ik niet als een groot probleem.

Fractioneel bankieren voor speculatie is HET probleem.

Als die speculatie dan de vorm aanneemt die het vandaag heeft is het één onoverzichtelijke rotzooi.

De excessen van vandaag zijn gewoon crimineel en moeten structureel aangepakt worden. Het probleem hier is echter, zoals op vele andere terreinen, de verstrengeling van politiek en banken, versterkt nog door de enorme staatsschulden waardoor de banken beginnen te dicteren. 

#116159

Karl

 

Correct traveller, wat nu gebeurd is, is gewoon een herhaling van de Great Depression. Alleen is het anders uitgevoerd. Maar wel met voorbedachten rade dus.

#116160

Questing Beast

 

Zelfs bij een "normale" kredietverstrekking (waar ligt ten andere de grens tussen beleggen en speculeren; moeilijke definitie als je 't mij vraagt) zorgt fractioneel bankieren voor een enorme geldcreatie uit het niets, traveller. Het enige collateral blijft uiteindelijk een belofte om terug te betalen in de toekomst of bij fysiek onderpand een gok op de toekomstige marktwaarde (is dat geen speculatie?). Uiteindelijk is fractioneel bankieren fraude, want jij denkt dat je spaargeld er nog is terwijl een groot gedeelte in werkelijkheid uitgeleend is aan derden, en dan nog uitgeleend op een manier waarop jij totaal geen zicht hebt. Pierre spreekt hierboven over mutualisering van het kredietrisico en is zich dus nog bewust van wat er gebeurt, maar de meeste spaarders zetten hun geld op een spaarrekening omdat ze "zekerheid" willen. In feite is die zekerheid er niet, want hun geld is eigenlijk (op zijn best tijdelijk) verdwenen. De meesten hebben gewoon (en misschien gelukkig maar) geen flauw benul van wat er eigenlijk met hun geld gaande is.

Het probleem is natuurlijk, wie gaat die excessen aanpakken? De verstrengeling banken/politiek en de enorme staatsschulden is geen toeval. Met full reservebanking staat de kraan van de eindeloze geldcreatie dicht. Niet verwonderlijk dat de politici die eraan willen beginnen dunnetjes gezaaid zijn.

#116161

traveller

 

Bankieren met complete reserves is een utopie. Dat is niet meer te bereiken.

Normale kredietverstrekking is ook gedeeltelijk speculeren maar op lange termijn met de mogelijkheid om in te grijpen door een bankier die zijn beroep kent. Het supersnelle computergestuurde speculeren geeft wel de mogelijkheid om tegen te speculeren maar dan zit je wel met dubbel risico ook. Het doordachte ingrijpen is daar veel problematischer.

#116163

ivan janssens

 

Waarom is dat een utopie? Omdat sinds de opkomst van centrale banken, het loslaten van de goudstandaard en de invoering van een depositoverzekering het systeem van fractioneel reservebankieren grotendeels is gestabiliseerd. Er zijn geen run on the banks meer als gevolg van fractioneel reservebankieren en centrale banken staan altijd paraat om speculerende banken te redden (via de lender of last resort functie). Bankiers zitten dus in een benijdenswaardige positie: kop, ik win, let, jij verliest. Het afschaffen van de depositoverzekering en het opheffen van de centrale banken is bijgevolg voldoende opdat het alternatief, bankieren met complete reserves terug interessant wordt. Ik gebruik de term niet graag, maar hier is ze van toepassing: bankieren met complete reserves is een utopie omdat er geen sprake is van een level playing field.

#116166

Questing Beast

 

Gestabiliseerd?? Met een centrale bank, zonder een goudstandaard en een (fictieve) depositoverzekering kan men de problemen langer onder de mat vegen. De crash daarna is des te groter. De boom & bust cycli volgen elkaar steeds sneller op en worden steeds heviger. De huidige crisis heeft nagenoeg de hele Westerse wereld in haar greep en steekt haar tentakels via China reeds uit naar het Verre Oosten (de nu al decennia durende stagnatie van de Japanse economie laat ik dan nog buiten beschouwing). Het is al zover dat men, zoals traveller terecht opmerkt, zelfs geen structurele maatregelen meer durft nemen uit vrees voor de volkswoede. Men doet nu al zeer lang steeds krampachtiger pogingen om de zeepbel opgeblazen te houden, maar vroeg of laat nekt de brutale realiteit de perceptie. Ik hoop van harte dat het nog een tijdje duurt en dat men het publiek in slaap kan houden door al die genoemde trukjes uit de kast te halen. Maar een stabiele toestand zou ik dat niet noemen.

#116168

ivan janssens

 

Ok, ik had moeten zeggen, schijnbaar gestabiliseerd. Precies omdat het gestabiliseerd leek (gedurende 50 jaar 1930-1980 grosso modo), is men ongebreideld gaan speculeren. Maar dat is nu niet helemaal het gevolg geweest van fractioneel reservebankieren alleen. 

#116172

Questing Beast

 

100% mee eens.

#116174

Pierre Saelen

 

@ Traveller

"met de mogelijkheid om in te grijpen door een bankier die zijn beroep kent." Daar zeg je iets. Jij bent duidelijk nooit bankier geweest.

1) Toen ik het eind 1999 als agentschapsdirecteur bij Dexia voor bekeken hield, was de tendens al ingezet: de oorlog om de woonkredieten werd door de banken én vooral de consumenten zo hard gespeeld dat men toen al begon te beknibbelen op de overheadkosten van de dienst woonkredieten. Naar verluidt werd er nadien nog veel meer "gedelegeerd". Bij andere banken idem. Een gedegen dossieronderzoek, schattingsverslag, risico-analyse verdwenen steeds meer om toch maar marktaandeel te behouden of te veroveren.
2) Het personeel van de hoofdzetel dat carrière wou maken, moest allerlei cursussen economie, bank- en financiënwezen studeren en zware examens over afleggen. Niet zo voor die van het net (of die van de raad van bestuur...): die van het net moesten wel alles afweten van beleggingen, kredieten en kredietanalyses kunnen doen, maar ons werd niets of nauwelijks iets verteld over het FB systeem. Al konden we het wel raden. 
3) Je moet ook je cliënten kennen én ervaring hebben.
Destijds bij het oude Gemeentekrediet kenden die zelfstandige bankagenten en hun personeel hun klanten door en door. Ze bleven soms wel tientallen jaren in dezelfde kleine sector werken. Nadeel: vastgeroeste gewoonten. 
Om dit nadeel weg te werken, werd er steeds meer en vaker van kantoor gewisseld (gemuteerd). Dit werd voorgesteld als een vorm van promotie. Om meer specialisten te kunnen hebben, werden kleine kantoren opgedoekt en gingen die op in grotere structuren. Logisch, gezien de opkomst van de geavanceerde bankautomaten, phone banking, home banking, enzovoort. Gevolg: klantenkennis bestaat nu uit cijfertjes en statistieken.
Bij andere banken was het in de jaren '90 al veel erger, bij sommige bestond het beleid in de jaren er in dat je om de vier jaar moest muteren van kantoor.
Wat betreft ervaring: je moet een bepaald type dossiers of type cliënteel voldoende vaak doen om schijnbaar intuïtief aan te voelen of een dossier kosjer is of niet, anders wordt je als bankier gerold. Dat is dan weer een voordeel van die schaalgrootte: veel meer specialisten.

"met de mogelijkheid om in te grijpen"
Gebeurde vaak veel te laat.
Hoe het er nu aan toegaat, weet ik niet, maar wat betreft bedrijven zou men nog veel meer hands-on mogen zijn. Nu doet men dat soms wanneer het krediet in contentieux is of dreigt te geraken. Dan huurt men soms een crisismanager in of legt die op (minstens als consultant).
Dit zouden banken beter op het moment van de kredietaanvraag doen*, want nogal wat kredietaanvragen van KMO's mag je eigenlijk op zichzelf reeds als een knipperlicht beschouwen: deze KMO zit met problemen (soms groeipijnen) waarbij de bedrijfsleider denkt die te kunnen oplossen door een krediet aan te vragen, terwijl hij eigenlijk enkel maar tijd koopt zonder de echte problemen aan te pakken, omdat hij zich op een symptoom verkijkt. Er ligt nog een hele markt open voor interim-management. 
Het probleem is dat banken daar nu geen business in zien: voor hen telt enkel het verstrekken van kredieten en het aantrekken van deposito's. Liefst van dezelfde klant, absurd. Absurd, totdat je snapt dat je daarmee het FB-systeem nog wat meer voedt, want nu kan de bank nog wat meer geld bij creëren.

* Moesten banken bij kredietaanvragen niet enkel een kredietanalist aan het werk stellen, maar ook een ervaren manager het bedrijf en haar werking eens laten doorlichten én desnoods als kredietvoorwaarde stellen dat er zaken in het bedrijf wijzigen. Het zou een hele stap vooruit zijn.
Probleem is dat nu enkel marktaandeel telt en dat op het moment van de kredietaanvraag de shoppende klant zich koning waant. Terecht, want ook dat is een gevolg van het multiplicator-effect van fractioneel bankieren. Het kredietaanbod is te groot en te goedkoop. 

Tot slot: zelfs al kent de bankier zijn stiel, dan nog geldt er de wet van de streefcijfers die van hogerhand worden opgelegd. In de mate dat er beslissingsbevoegdheden naar het kantoor toe worden gedelegeerd én in de mate dat het kantoorpersoneel vlug muteert, creëer je een risico dat potentieel slechte dossiers toch krediet krijgen, zeker wanneer het enkele jaren zou kunnen duren voordat het onheil zich voordoet.Het gedoe van de streefcijfers heeft nog een negatief effect. Stel je voor dat de Vlaamse en Waalse "provincies" elk hun streefcijfers krijgen voor kredieten aan KMO's, want zo gaat het er aan toe, ook al zijn die bankprovincies niet dezelfde als de staatkundige. De provincies met gezonde KMO's halen zoveel gemakkelijker hun streefcijfer binnen dan provincies waar het economisch al jaar en dag een puinhoop is. Gevolg: de kredietcomités van die sterke provincies zijn veel strenger dan de kredietcomités van die zwakke provincies, want ze halen toch hun streefcijfer binnen. Zelfs al zijn die provinciale streefcijfers gebaseerd op de geboekte resultaten van de een, twee, drie voorgaande jaren, je bouwt er zo gaandeweg een steeds laksere kredietpolitiek in binnen eenzelfde bank, terwijl in andere regio's van die bank een steeds strengere kredietpolitiek wordt gevoerd, want het is van hogerhand dat men streefcijfers plakt op basis van wat men dat jaar met de volledige bank wil behalen. Dit wordt maar gedeeltelijk teniet gedaan door ook rekening te houden met het percentage slechte kredieten (contentieux). 

#116180

Questing Beast

 

Interessante uiteenzetting Pierre. Ik hoorde trouwens van een goede kennis van me, die kredietverstrekkingsdossiers bij Dexia behandelde, een soortgelijk verhaal. Ik heb wel het vermoeden dat traveller met "bankiers" de absolute top bedoelt en niet de lokale kantoordirecteurs en hun personeel.

#116184

Pierre Saelen

 

Klopt, dat Traveller de absolute top zal hebben bedoeld, maar dan zou ik een boekje moeten open doen over hoe directies soms ziende blind kunnen zijn omdat hun globale informaticasystemen maandenlang verkeerde cijfers genereren, waardoor het kantorennet allemaal eigen gecreëerde spreadsheets moest doorsturen, opdat de bank toch enigszins zou weten hoe ze evolueert. Dat was een behoorlijk ontluisterend moment. Gelukkig zonder brokken, omdat iedereen de ernst van de situatie besefte en het ook weer niet lang genoeg heeft geduurd opdat potentiële sjoemelaars de gaten in het systeem zouden ontdekken en uitbuiten.
Het verhaal van bank-CEO's die dit werden zonder voordien ooit in een bank te hebben gewerkt, is ondertussen al genoegzaam gekend en hopelijk nooit meer voor herhaling vatbaar. 

#116188

traveller

 

Ik ben akkoord met jouw ervaringen, ik ben er zeker van dat je daar 100% gelijk in hebt, maar...

Wat je echt zegt is dat het top management geen goede managers zijn.

Daar was ik al lang van overtuigd. Een bank met duizenden bedienden en een paar duizend kantoren leiden vraagt een enorme doorstroom van informatie met een zeer groot aantal knipperlichten voor kleine en grote problemen. Wat je daar beschrijft is catastrofaal "bad management" van de bankdirectie.

Dit zien we overal, in de banken en in de auto-industrie, meer dan waarschijnlijk dank zij de 3 maal heilige headhunters die een perfecte bakker in een beenhouwerswinkel plaatsen.

In de kleinere bedrijven die ik heb geleid (500 en 1500 werknemers) was dat al een grote kopzorg, hoe weet ik wat er gebeurd?

Ik had maar één oplossing: persoonlijke echte verantwoordelijkheid op alle niveau"s met wortel en stok. Het heeft gewerkt.

#116189

Karl

 

Als je ziet dat bij de recente Bilderbergmeetings er bv. telkens een topfiguur van KBC aanwezig is, dan beginnen mijn oren alvast te flapperen: 2008, 2010 Jan Huyghebaert. We weten allen hoe KBC het land bestolen heeft. Thomas Leysen is er ook en natuurlijk Davignon.

Dat wil eenvoudigweg zeggen dat deze organisaties niet hun eigen project nastreven, maar een overkoepelende agenda in het beleid van hun bedrijf inpassen. Het is niet steeds zoals u noemt 'Bad Management', het is een vleug planeconomie! Het staat haaks op de vrijemarkt-ideologie.

#116193

traveller

 

Excuseer maar de stommiteiten van KBC zijn echt niet te wijten aan "goed" management.

#116194

Karl (niet ingelogd)

 

Allez, met de dotcom bubble hebben ze ook zoveel klanten kartonnen aandelen aangesmeerd. Dan nu de CDO's en andere nepprodukten waarmee ze aan de ordinaire pet commissies en andere opbrengsten hebben verdiend. En ze komen er ook deze keer - een paar zure oprispingen niet te na - op een heel koele manier mee weg. Dat lijkt mij toch wat minder toevallig dan niet 'goed' management.

#116191

jvn1k

 

@ traveller "in de kleinere bedrijven die ik heb geleid (500 en 1500 werknemers) "

als je bedrijven van 500-1500 man "kleiner" noemt, hoe groot waren dan de "grotere" bedrijven die jij hebt geleid?

#116192

traveller

 

Ik heb geen grotere geleid.

Industrieel zijn dat echt geen grote bedrijven.

 

Tussen haakjes, het jesuïten bloed kruipt waar het niet gaan kan, proficiat, goede vondst.

#116162

Questing Beast

 

Ik blijf het vreemd vinden dat velen zitten te fulmineren tegen het falen van ons maatschappelijk model maar elke poging om structureel in te grijpen snel wegwuiven als een utopie. Wat zitten rommelen met maatregelen in de marge en dan verwachten dat zoiets de zaken fundamenteel gaat wijzigen lijkt mij eerder een kenmerk van utopisch denken, of zo je wil, jezelf wat wijsmaken. Maar goed... zo zie ik de zaken.

De realiteit is echter wel als volgt: zelfs een bankier die zijn beroep kent neemt risico's wanneer hij geld uitleent. Berekende risico's misschien, maar desalnietemin risico's. Daar is op zich niets mis mee: risico nemen is onvermijdelijk verbonden met ondernemingszin. Maar zelfs de bankier die zijn beroep kent neemt dat risico met geld van zijn klanten, zonder hun toestemming en intussen pretenderend dat het geld van zijn klanten geen millimeter verroerd heeft. Dat op zich is al frauduleus gedrag. Over de catastrofale gevolgen van de ermee gepaard gaande geldcreatie wil ik het dan nog niet eens hebben. Als je daar geen problemen van maakt, dan OK, voor mij niet gelaten. Maar dan mag je ook niet komen klagen over economische crashes, connecties tussen bankiers en politici, aantasting van je gespaarde vermogen, zeepbellen, enz. Want graag of niet, die zijn onlosmakelijk met fractioneel bankieren verbonden.

#116175

Pierre Saelen

 

Volledig akkoord dat het niet volstaat met wat maar in de marge te rommelen. Alleen hoe ga je het allemaal praktisch invoeren en afdwingen? (Zie straks verder onderaan deze draad.)
"intussen pretenderend dat het geld van zijn klanten geen millimeter verroerd heeft"
Banken pretenderen dat niet. Deposanten weten maar al te goed dat ze interest krijgen, omdat de bank er kredietrisico's mee heeft genomen. 

#116179

Questing Beast

 

Akkoord dat klanten weten dat ze interest krijgen omwille van de kredietrisico's, maar tegelijkertijd verwacht diezelfde klant wel dat als hij onmiddellijk al zijn (niet op termijn vaststaande) geld wil, hij volledig uitbetaald wordt. In principe is volledig terbeschikking zijn niet compatibel met kredietverstrekking, dat steeds een aan tijd gebonden contract is. Een overgrote meerderheid van de klanten heeft volgens mij ten aanzien van zijn deposito's geen flauw benul van die fundamentele tegenstrijdigheid. Met dat pretenderen bedoel ik dat de bank geen enkele poging zal doen om die tegenstrijdigheid aan het licht te brengen (hetgeen nogal logisch is gezien haar fractioneel businessmodel). Zowel bank als klant doen vrolijk alsof de Keizer kleren aanheeft.

Ik weet wel dat boekhoudkundig de balans perfect in evenwicht is, maar in realiteit is een groot gedeelte van het depositogeld wel weg, (tijdelijk of bij een verkeerde inschatting permanent) richting kredieten. In principe zou een bank een klant die zijn geld komt vragen gedeeltelijk in cash en gedeeltelijk in schuldvorderingen moeten uitbetalen. Eens kijken welk een snuit de meeste klanten dan zouden trekken :-)

#116185

Pierre Saelen

 

Hm, in dat laatste zit misschien wel iets in. Moet nog even bezinken.

#116164

traveller

 

Terug gaan naar volledige reserves is onlosmakelijk verbonden met de goud standaard.

Als je daar vandaag naar terug gaat, O.K. maar dan ga je wel naar een jarenlange stabiliseringscrisis door de onevenwichten die artificieel ontstaan zijn en die dan met stormkracht naar boven komen.

Gevolg een eindeloze reeks politieke onlusten.

Verder zou de manier waarop al hallucinant zijn want in de kleine Griekse context van vandaag zou dat gewoon betekenen dat de Grieken verhongeren. De Italianen, Spanjaarden, Portugezen en andere Belgen zouden volgen. Daarom zeg ik Utopie. Geen enkele politieker zal bewust die beslissing nemen, als ze al zouden begrijpen wat ze zouden doen.

De crisis van vandaag zal tot de ontbinding van Europa leiden en tot het verdwijnen van de Euro. Ik vind dat een stap in de goede richting. Het is de "Zwangzug" waar Europa nu toe verplicht is, dank zij de banken en hun politieke lakeien, die tot structurele hervormingen, door faling, zal leiden. Bewust en doordacht creatief fractioneel bankieren kan dan procentueel vastgelegd worden en niet met denkbeeldige 10 of 8 procent.

#116176

Pierre Saelen

 

Vraag: Hoe ga je als één enkel land of groep van landen een terugkeer naar full reserve banking doordrukken?
Enkel maar door naar de goudstandaard te grijpen?
Riskeren we dan geen buitenlandse maneuvers zoals De Gaule die destijds Fort Knox aan het leeghalen was? 

#116177

traveller

 

@ Pierre Saelen

 

Natuurlijk gaat dat niet zonder medewerking van alle grote landen. Zelfs de VS en Europa samen kunnen het niet meer zonder China en Japan.

 

 

#116178

Questing Beast

 

Pierre, ik denk dat je terecht hier de vinger op de wonde legt. Ik denk ook dat we (en traveller) een beetje naast elkaar aan het praten waren wat betreft het begrip utopie. Daar waar ik utopie versta als iets dat wordt voorgesteld (en zelfs in de praktijk wordt doorgedrukt) als de grote oplossing maar dat in werkelijkheid niet kan werken, verstaan jullie (denk ik) utopie als iets dat (misschien) wel kan werken maar niet in de praktijk kan worden gerealiseerd. In die zin is fractional reserve banking voor mij een utopie: men is ervan overtuigd dat dit systeem heilzaam is voor de economie o.a. door een overvloedig ter beschikking zijn van kredieten die investeringen en consumptie moeten aanzwengelen, maar de praktijk wijst middels ruwe crashes uit dat dit systeem, ondanks veelvuldige pogingen tot bijsturen, niet werkt. Ik geef toe dat full reserve banking een utopie is volgens jullie definitie. De praktijk in het verleden heeft uitgewezen dat dit systeem wel degelijk werkt (en volgens mij kan het ondanks de technologische veranderingen en andere behoeftes nog steeds werken), maar ik vrees dat er weinig animo is om het ook in de praktijk toe te passen.

Immers, diegenen die het meest van het systeem profiteren zijn ook de enigen (behoudens misschien revolutie) die de macht hebben om het systeem te wijzigen. Er is ook geen maatschappelijk draagvlak voor. Dit is m.i. deels te wijten aan onbegrip en de daaruit voortvloeiende desinteresse, deels te wijten aan het feit dat het publiek nu eenmaal voorstander is van de huidige herverdelings- / verzorgingsstaat-politiek (behoudens wat discussies over accenten en procenten die ik "gerommel in de marge" noem).

Het blijft mijn overtuiging dat ons maatschappelijk model intrinsiek onbetaalbaar is omdat het in wezen productiviteit bestraft en solidariteit afdwingt. En dus dienen de inkomsten door belastingen (die ontoereikend zijn, anders valt de boel helemaal stil) worden aangevuld met reusachtige leningen. Net die laatste zijn overvloedig beschikbaar door fractioneel bankieren. Het is in elk geval juist dat het aantal beschikbare leningen veel lager zou zijn (en dus de rente veel hoger) onder volledig reservebankieren. Bovendien zou volgens mij de animo om aan overheden uit te lenen onder zulk een systeem heel wat lager zijn, zodat de financieringsbehoefte van een verzorgingsstaat zoals wij hem nu kennen hierdoor niet gedekt zou worden. En dus is geen enkele politicus bereid om full reserve banking erdoor te drukken (begrijpelijk, want slechts weinig kiezers zijn bereid ook de maatschappeljke consequenties daarvan te aanvaarden). Vandaar mijn aanvankelijke commentaar dat ik het fout vind om de oorzaken van de huidige crisis enkel in de schoenen van "hebzuchtige bankiers" te schuiven. Het is de driepoot banken - politici - kiezers die aan de basis ligt van de problemen. Dus enkel door naar de goudstandaard te grijpen gaan we inderdaad de zaken niet oplossen. In mijn ogen is dit niet enkel een financieel/economisch debacle, maar een fundamenteel falen van een maatschappelijk model.

#116186

Pierre Saelen

 

Beste Questing Beast,
Toch niet helemaal akkoord: voor mij kan utopie beide zijn. Beiden zijn een onbereikbaar ideaal.
FB is inderdaad een utopie, zeker wanneer men daar heel ver in mag gaan. Aan heel lage niveau's misschien niet.
Van full reserve banking in onze moderne wereld weet ik het gewoonweg niet: noch de weg er naar toe, noch stel dat je het wereldwijd zou kunnen implementeren: zou het dan wel blijvend goed werken?
Wat zijn in dat laatste geval de fricties die de theoretici nu noodgedwongen* over het hoofd zien, waardoor er een niet te stuiten marktdruk ontstaat om toch maar aan FB te doen, zelfs al zou daar opnieuw de doodstraf op staan? Zie wat Ivan Janssens hieronder schrijft.
De opkomst van FB is eigenlijk het gevolg van marktdruk, namelijk van de grootste marktspelers van ons allen: de overheid (als grootste geldlener op de geldmarkten omwille van de vele kostelijke oorlogen). Hoe meer de overheid FB toeliet, hoe groter haar marktrol en dus hoe groter de door haar uitgeoefende druk om nog meer geld te creëren, mét instemming van de kiezers.
Hoe meer FB: hoe goedkoper voor de overheid, want dan moet ze als ontlener veel minder met bedrijven en burgers concurreren om de schaarse spaarmiddelen aan te trekken. Door het overaanbod aan geld met FB zorg je er voor dat zelfs de intresten op lange termijn (inflatie gezuiverd) kunstmatig laag zijn. Zonder FB (dus kleiner geldaanbod) en bij eenzelfde geldvraag zouden die intresten hoger zijn en dan zou de inefficiënte van de overheid nog veel meer opvallen. Michael Milken heeft destijds met zijn hoogrentende junkbonds bewezen dat bedrijven zelfs met hoge intresten nog rendabel kunnen zijn. Die zouden de concurrentie met de onrendabele overheid nog goed aankunnen. In werkelijkheid zouden de lange termijnintresten bij full reserve banking niet zo hoog zijn, omdat de overheid dan gewoonweg zou verzaken aan zo'n hopeloze strijd om leningen. Het zou vooral de overheid zijn die geen animo zou hebben om veel te lenen, want te duur. De huidige schuldencrisis bewijst dat het voor overheden zelfs met een doorgedreven FB op termijn te duur wordt, alleen duurt het zoveel langer en is de les zoveel kostelijker.

* Noodgedwongen, want de Oostenrijkse school kan nu nergens experimenteren om haar theoretische modellen eens uit te testen.

Volledig akkoord met je laatste paragraaf. Na de val van de USSR en haar satelietstaten was het alsof de vrije markt had gewonnen. Niets van. De minst onvrije markt en de minst onvrije burgers hadden gezegevierd, maar daarom was dit nog niet het zuivere kapitalisme of de zuivere democratie. De zoektocht naar een derde weg was nep, want die derde weg was er al, alleen wou men die nog wat interventionistischer maken. Nu blijkt dat gemengde systemen het slechts enkele decennia langer kunnen overleven dan het communistische en uiteindelijk evengoed ten onder gaan aan hun inefficiënties. Slecht nieuws voor China met haar variante van een gemengd systeem.

Alleen, hoe zetten we de stappen richting full reserve banking, aan welk tempo, hoe voorkomen we wereldwijde valsspelers, hoe bekom je de blijvende steun van de bevolking en hun leiders en wat zou er op kunnen wijzen dat full reserve banking toch geen perfect alternatief is?
Dat is het soort vragen dat me bezig houdt en waarom ik waarschuw voor utopie.

#116181

traveller

 

@ Q.B.

 

Helemaal akkoord.

#116182

ivan janssens

 

De essentie is, denk ik, dat zij die de macht hebben, in de publieke én private sector, geen belang hebben bij een terugkeer naar full reserve bankieren. En daarom gebeurt het ook niet en is het in die zin een utopie. Walter Block gebruikt eenzelfde redenering om te verklaren waarom de Oostenrijkste school niet populair is onder economen. Veel economen werken natuurlijk bij de overheid: bij centrale banken, bij mededingsautoriteiten, bij ministeries. Als de Oostenrijkse school zijn zin krijgt, zijn die allemaal hun job kwijt. Al die economen zullen de theorieën van de Oostenrijkse school dan ook afschilderen als ofwel onjuist, ofwel als onhaalbare utopieën. Vooral dat laatste. Het is dan ook zeer belangrijk dat de libertariërs onder ons niet in dezelfde val trappen. Tactische overwegingen nopen ons ertoe om zoiets als full reserve banking nooit als een utopie te bestempelen. De anderen doen dat al genoeg. Het is niet nodig hen daarbij te helpen.

#116187

Pierre Saelen

 

Akkoord, en voeg daar nog alle economen bij die voor banken werken of die rechtstreeks of onrechtstreeks op de financiële markten actief zijn.
Ik zal het nooit vergeten dat een chief economist van een heel grote bank mijn schriftelijke vraag weglachte met "Ah, we hebben een Oostenrijker in de zaal" en op naar de volgende schriftelijke vraag en zitting gesloten. 

#116190

ivan janssens

 

Ja, de grenzen tussen private sector, de academie en de overheid is flinterdun. Economen stappen zonder moeite over van het een naar het ander. Denk aan Lawrence Summers, Hank Paulson of William Buiter. Die laatste is een zeer interessant geval. Was eerst lid van het monetair comité van de Britse centrale bank, dan als academicus viel hij de banken aan, om dan vervolgens voor Citibank te gaan werken, en de Europese aanpak van de Griekse crisis op de korrel te nemen. Het is allemaal één pot nat. 

#116195

Thomas

 

@QB "Om te kunnen investeren moet men eerst sparen."

@ivan jansens : "De lage rentevoeten leiden tot nog minder sparen"

 

Waarom ? Een lening creëert een toekomstig "sparen", per definitie. Dit is altijd in balans en vormt op zich geen probleem.

 

Lage rentevoeten maken lenen interessant, ook voor mensen die zonder die lage rentevoeten nooit hadden kunnen lenen, en dus ook hun geld gewoon zouden buitengooien aan consumptie ipv. bvb. te investeren in een eigen woning. Lage rentevoeten stimuleren dus investeren en dus ook toekomstig sparen, en zijn dus een goede zaak. Het FB vergroot het aanbod aan leningen en versterkt dat effect (multiplicator), en dit heeft een sterk welvaartsverhogend effect. Kijk maar rond u : de kwaliteit/waarde van ons huidige patrimonium en kapitaalgoederen is uitermate veel hoger dan dit van 30 of zelfs 10 jaar geleden, en dit is volledig het gevolg van FB. Schaf FB af en je krijgt zo goed als een maatschappelijke stilstand.

 

Als jij leent, verplicht je jezelf tot "sparen" : namelijk het terugbetalen van je lening.

Of nog : het terugbetalen van een lening IS een vorm van sparen.

Of nog : elke uitgeleende euro creëert een toekomstige euro spaargeld.

Dus die zo gehate multiplicator is helemaal niets negatiefs : het staat gewoon voor effectieve uitgestelde consumptie (spaarboekjes) + toekomstig "sparen" = toekomstig te ontvangen terugbetalingen.

 

FB op zich (of meer algemeen : bankieren) is geen probleem zolang het risico van niet-terugbetaling gedekt is.

Die risicopremie zit verwerkt in de rente die de bank vraagt.

Uiteraard zal een centrale bank die met geld smijt de risicopremie verlagen, maar dan nog blijft het enige gevaar niet de multiplicator op zich, maar het toestaan van teveel slechte kredieten (en bvb. het doorverkopen daarvan internationaal). DAT is het probleem niet het FB op zich.

 

De huidige crisis is dus geen gevolg van FB, maar wel van verkeerde risico-inschatting door de banken.

Dit massaal, gedurende jaren aan een stuk : in de VS voornamelijk aan private klanten (woningbubble) en in Europa voornamelijk aan de overheid (maar dit is veel minder een probleem, aangezien de overheid gewoon geld kan scheppen, wat nu ook gebeurt). Griekenland kan niet terugbetalen : dat was een risico dat men had kunnen inschatten, maar men was te optimistisch (hoewel : het geld komt inderdaad grotendeels terug, via de ecb weliswaar, zoals elke bankier had verwacht !!). Idem voor de subprimes in de VS : onze bankiers hebben de risico's van de herverpakte subprimes verkeerd ingeschat, ook hier was men te optimistisch.

 

Dat dit periodiek voorkomt is geen bewijs van het verkeerd zijn van FB; in elk systeem zullen periodiek problemen opduiken. De reddingsoperaties van de ECB en FED zijn misschien reeds voldoende, misschien ook niet maar we zitten in ieder geval in de juiste orde van grootte. Er zullen nog wel wat lijken uit de kast vallen, maar de markt weet dat de euro niet zal verdwijnen, zoveel is nu wel duidelijk. Binnen enkele jaren zitten we weer in de volgende boom, en dan zullen er uiteraard weer wat banken zijn die teveel slechte leningen hebben, net zoals er elk jaar een heleboel bakkers failliet gaan zonder dat dat betekent dat alle andere bakkers verkeerd bezig zijn.

 

Men kan proberen strengere regels op te leggen aan banken voor kredietverstrekking, m.a.w. de hoge risicoprofielen moeten eruit (= mensen met een laag inkomen, startende zelfstandigen, ...). Maar daar ga je als politieker niet populair mee worden natuurlijk, en het is volgens mij ook niet nodig. Deze crisis is prachtig opgevangen, wat een verschil met de jaren 30 van vorige eeuw. De politici hebben hun les (op dat gebied) duidelijk geleerd.

#116197

Karl

 

Goede uitleg, met één probleemzin: "en in Europa voornamelijk aan de overheid (maar dit is veel minder een probleem, aangezien de overheid gewoon geld kan scheppen, wat nu ook gebeurt). "

 

Geld bijdrukken om overheidsschulden te delgen is pure inflatie en veroorzaakt crisissen, kijk maar naar de jaren '70. Kijk maar naar wat nu gebeurt. Het is dus een gigantisch probleem en ook de reden waarom de Duitsers zo stug zijn ivm de Zuideuropese zeepbel.

#116230

Thomas

 

Uiteraard is geld drukken inflatoir, maar het niveau waarop dit moet gebeuren is beheersbaar. Het effect is tamelijk klein en gespreid in de tijd; de inflatie is momenteel dan ook iets hoger dan de voorbije jaren maar historisch gezien nog steeds vrij laag.

#116231

Karl (niet ingelogd)

 

Hangt ervan af hoe je inflatie meet. De courante methode is het volgen van het prijspeil van een korf goederen. Deze methode is arbitrair. De juiste methode is het bepalen van het stijgen van de geldhoeveelheid en dat verrekenen met de groei, alles in nominale termen, uiteraard. Omdat deze parameters niet manipuleerbaar zijn, zou dat wel eens tot heel pijnlijke onthullingen kunnen leiden.

Er is ook nog het aspect van de goedkope import; je kunt het inflatiecijfer kunstmatig laag houden door de verhoging van een specifiek aspect levernsduurte aan de ene kant (bijvoorbeeld levensmiddelen) te counteren met goedkope import uit andere economieën buiten de EU (bijvoorbeeld bouwprodukten, electronica). In het algemeen inflatiecijfer zie je die verschuiving niet. 

Ik zwijg dan nog over de impact dat dit heeft op de handelsbalans en de waarde van de munt, maar hier speelt ook de machtspositie van een munt een rol. De vraag is dan maar wat de spleetogen willen met onze luchtbel.

#116203

ivan janssens

 

Alles is behoorlijk eenvoudig samen te vatten in een grafiek, die ik hier uiteraard niet kan natekenen. Maar de rentevoet is het evenwicht tussen de vraag naar fondsen (investeren) en het aanbod (sparen). De rentevoet beantwoordt dus evengoed aan de wet van vraag en aanbod. Deze evenwichtsrente is de marktrente of natuurlijke rente. Bij FB is het zo dat er geld wordt gecreëerd uit het niets. Dat geld is niet het gevolg van een stijging van de spaarquote. Maar het betekent wel dat er het aanbod van fondsen - bij elke rentevoet - gestegen is. De aanbodcurve schuift naar rechts, de rentevoet daalt, meer investeringsprojecten worden winstgevend. Bedrijven beginnen volop te investeren in de hoop fikse winsten te boeken. Er is echter een probleem: de consument spaart nog evenveel als voorheen. Er is dus "overinvestment". Sterker nog, door de kunstmatige lage rente, worden consumenten ertoe aangezet nog minder te sparen. Waarom zou je meer sparen als je er minder rente voor krijgt? En dit terwijl bedrijven er alleen maar toe aangezet worden meer te investeren. Er is dus ook "malinvestment", want minder sparen betekent meer consumeren NU en minder consumeren in de toekomst. Terwijl meer investeringen net inhouden dat er in de toekomst meer producten op de markt komen. Roger Garrison heeft heel mooi uitgelegd hoe dit in zijn werk gaat en een kredietexpansie niet gebaseerd op een toename van het sparen alleen maar tot boom en bust situaties leidt.

https://www.youtube.com/watch?v=jFqtTj7TeO0

Kredietexpansie leidt op termijn alleen maar tot inflatie en tot schuldopbouw, echte welvaart ontstaat als gevolg van stijgende productiviteit.

#116228

Pierre Saelen

 

Of nog: hoe goedkoper het is om geld te lenen (bijvoorbeeld door geld uit het niets te creëren dankzij FB), hoe goedkoper het is om kapitaalsgoederen aan te schaffen, waardoor arbeid uit de markt wordt geprijsd wanneer die niet ter productie of besturing van kapitaalsgoederen dient.
Zie wat onder meer Brecht Arnaert hieromtrent schrijft op blz. 10 (te beginnen halverwege blz. 9) http://www.goldonomic.com/Glaubensunwilligkeita.pdf

#116232

Cogito

 

De rottigheid is dat in de term "inflatie" twee totaal verschillende dingen onder één noemer worden gebracht: prijsstijging (of daling) door wettelijke en marktfactoren enerzijds, en geldontwaarding anderzijds. Wat Karl (die nooit inlogt) hierboven vertelt, dat is geldontwaarding. Ik vind het allemaal goed gevonden hoor, om de "schuld" van prijsstijgingen op de economie af te wentelen en ondertussen lekker de geldhoeveelheid te kunnen verhogen naar believen  zonder de schuld te krijgen of de verantwoordelijkheid te moeten dragen. Het zou misschien zelfs zomaar kunnen dat we, zonder geldontwaarding, misschien wel in een periode van door productiviteitsstijging veroorzaakte deflatie zitten. Wat het geldontwaardingcijfer helpt camoufleren in de gehanteerde inflatiecijfers.

(PS. de toevallige lezer hier zal denken dat Pierre het over Facebook heeft in plaats van over fractioneel bankieren.)

 

#116235

Pierre Saelen

 

:|)
Meester, ik ben daar niet mee begonnen :-(