België in het dagboek van Ronald Reagan

Ronald Reagan, die van 20 januari 1981 tot 20 januari 1989 de veertigste president van de Verenigde Staten was, hield tijdens zijn presidentschap nauwgezet een dagboek bij. Historicus Douglas Brinkley bracht de vijf handgeschreven dagboeken samen en maakte een selectie van de interessantste passages, toch nog goed voor bijna 700 in klein lettertype gedrukte pagina's in "The Reagan Diaries". Het boek kwam vorige week op de markt, en vandaag ontving ik mijn exemplaar via Amazon UK.

Af en toe vermeldt Brinkley wat hij weggelaten heeft, en dit wordt dan cursief en tussen haakjes samengevat. De National Security Council (NSC) heeft de vijf oorspronkelijke dagboeken gelezen en beslist dat zes pagina's niet mochten gepubliceerd worden om redenen van nationale veiligheid. Die weggelaten passages worden in het boek aangegeven met "[...]". Uit de context kan je meestal opmaken dat het gaat over Nicaragua, Panama, de Sovjet-Unie, het Midden-Oosten, en vergaderingen met de NSC.

Reagan heeft het zes keer over België. Ik geef hier de (vertaalde) passages integraal weer. De opmerkelijkste zinnen heb ik vet afgedrukt.

17 februari 1982 - vermelding cursief en tussen haakjes, dus ingekort door Brinkley:

Aangename ontmoeting met Wilfried Martens, eerste minister van België en voorzitter van de Europese Raad. Voorbereiding van de persconferentie, cocktail met vrienden en premier Martens.

14 januari 1985:

Bezoek van premier Martens en minister van buitenlandse zaken Tinderman [sic] van België. Zwaar discussiepunt was of België de installatie van kruisraketten, hun deel van het akkoord van 1979 met de NAVO, zou uitstellen. Ze hielden een hoogdravend betoog om ons akkoord te laten gaan met een uitstel. Ik weet dat ze beiden voorstander zijn van de installatie, maar zij hebben de steun niet van hun parlement. Ik bleef vasthouden aan hun akkoord om te installeren. Ik ben er zeker van dat dit was wat ze werkelijk wilden dat ik deed. Nu kunnen ze terug naar hun parlement gaan en zeggen dat ze het geprobeerd hebben, maar dat ik nee gezegd heb.

4 november 1985:

Een goede ontmoeting met onze ambassadeur in België, Geoff Swaebe. Hij is echt een betrouwbare burger en ik ben blij dat hij op post wil blijven.

21 november 1985:

Op weg [vanuit Genève] naar Amerika gestopt in België en een rapport afgeleverd bij de NAVO, met het commentaar: "De sfeer van succes bij de ontmoetingen [met Gorbatsjov] is wijd verspreid - maar waarschijnlijk niet in onze eigen cynische pers."

28 mei 1987 - vermelding cursief en tussen haakjes, dus ingekort door Brinkley:

Ontmoeting met de eerste minister van België, Wilfried Martens.

28 februari tot 3 maart 1988:

Vloog naar Brussel, verbleef in het Stuyvenbergkasteel. Ontbijt om 9 uur. Daarna briefing met Colin en George S. Daarna gingen we naar het NAVO-hoofdkwartier. 's Middags openingsplechtigheid en familiefoto. En dan terug naar de vergadering. Lord Carrington vroeg me om een publieke verklaring. Om 13 uur lunchpauze. Ik sprak voor de vuist weg en werd door iedereen toegejuicht. Dan terug naar de vergadering - een aantal toespraken door staatshoofden. Dan een pauze en terug naar het kasteel. Daarna naar Hertoginnedal voor het diner - echt een sociaal en prettig gebeuren. Terug naar het kasteel en een goede nachtrust. Opstaan om 7u30. Ontbijt op bed en dan een briefing om 9u15 door senior advisors. Dan op weg naar het NAVO-hoofdkwartier. De werksessie begon om 10 uur, pauze om 11 uur voor een persconferentie. Ik legde een verklaring af en gaf het woord aan George S. voor vragen. Dan een korte tête-à-tête met Koning Boudewijn. Hij is een zeer vriendelijke en pretentieloze man. We hadden ook een private bilaterale met Margaret Thatcher, en één met de premier van België, enzovoorts. Tenslotte een vaarwel aan onze werknemers bij de NAVO, en een vaarwel aan honderden Amerikanen op de luchthaven. Dan aan boord van Air Force One en een terugvlucht van 8 uur en 20 minuten. Nancy begroette mij op het grasveld en ik ben terug thuis.

Tot zover de passages die op België betrekking hebben. Reagan is vaak grappig in zijn dagboek. Al kort na zijn aantreden (11 februari 1981) schrijft hij:

Ik krijg een geheim rapport dat zegt dat Castro erg bezorgd is over mij. Ik ben erg bezorgd dat we niks kunnen verzinnen dat zijn bezorgdheid rechtvaardigt.

Tussen Reagan en de Libische leider Khadaffi ontspint zich al snel een steekspel. Op 1 juni 1981 schrijft Reagan:

Ik keurde zeemaneuvers goed in de Middellandse Zee, in wateren die door Khaddafi van Libië als de zijne werden bestempeld. Ik ben niet koppig maar hij is een gek. Hij heeft onze vliegtuigen lastig gevallen boven internationale wateren en het wordt tijd om aan de andere landen daar, Egypte, Marokko enz. te tonen dat er hier nu een ander beleid is.

Over het bombardement van een (in aanbouw zijnde) Iraakse kernreactor door Israel was Reagan niet vooaf ingelicht, tenzij hij hier (met een pathetische verwijzing naar Armageddon) een stukje komedie speelt (7 juni 1981):

Ik vernam het bombardement van Israel op Irak - kernreactor. Ik zweer dat ik geloof dat Armageddon nabij is.

Dat Argentinië de Falkland-eilanden zou innemen, daarvan was hij wel vooraf op de hoogte (2 april 1982):

Gisteravond belde ik de president van Argentinië, ik sprak 40 minuten met hem. Ik probeerde hem te overtuigen om de Falkland-eilanden (eigendom van GB sinds 1540 of zo) niet binnen te vallen. Argentinië eist hen al 149 jaar op. Ik geraakte nergens. Vanmorgen zijn er 1000 troepen geland. (...)

Meer citaten vind je bij Vanity Fair.