Waarom Spirit in 2005 de splitsing van BHV kelderde

Uiteraard doen de Franstalige politici er alles aan om hun kiezers in Halle-Vilvoorde tegemoet te komen. Dat wekt een diepgaande en verregaande verfransing van Vlaams-Brabant in de hand. En dat werd zeer duidelijk tijdens de onderhandelingen in mei 2005. Vooral de MR en het FDF drongen toen op een uitbreiding van de faciliteiten voor Franstalige inwoners in de zes Vlaamse randgemeenten rond Brussel aan. Ze eisten er voor de Franstalige gemeenschap het recht op Franstalig onderwijs te organiseren, net als culturele activiteiten tot en met kinderopvang en bejaardenzorg. Ik vond die voorstellen pervers. De Franse Gemeenschap heeft amper geld om haar onderwijs in Brussel te financieren. Bovendien liggen de faciliteitengemeenten in Vlaanderen en de Vlaamse Gemeenschap kwijt zich met brio van die taken.

Wat de Franstalige partijen vooruitschoven, kwam op niet minder dan een francofone gebiedsroof neer. De facto zijn de zes faciliteitengemeenten tweetalig, maar wettelijk nog niet. De Vlaamse liberalen wilden in die richting mee opschuiven. Voor mij kon dat niet, daarop zijn de onderhandelingen afgesprongen. Vandaag doen de Franstalige partijen er nog een schep bovenop door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest via grenscorrecties of referenda te willen uitbreiden naar de Vlaamse randgemeenten. Een dergelijke territoriumdrift noem ik een oorlogsverklaring. Daarmee worden de taalgroepen tegen elkaar opgezet en problemen gecreëerd. (...)

[Ook het inschrijvingsrecht belandde op de onderhandelingstafel?] Zeker, met maximale en minimale toepassingen. Eigenlijk vroegen de Franstalige partijen dat alle huidige en toekomstige Franstalige kiezers uit heel Halle-Vilvoorde zowel voor de federale als voor de Europese verkiezingen in hun eigen woonplaats voor kandidaten uit Brussel konden stemmen. Daarop zette toenmalig premier Guy Verhofstadt (Open VLD) als het ware duizend en een variaties op papier, je kon ze zo gek niet bedenken. Alle Vlaamse onderhandelaars waren alleen mét een globaal akkoord bereid een minimaal en uitdovend inschrijvingsrecht toe te staan. Ook daarover raakten de gemeenschappen het niet eens.

[De PS] richtte zich vooral op de hoofdstad. Ze vroegen ons meer geld in Brussel te pompen en ze wilden het taalstatuut van de Brusselse ambtenaren wijzigen. Momenteel moeten alle ambtenaren in de negentien gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tweetalig zijn. Deze tweetaligheid van de ambtenaren wilden ze veranderd zien in de tweetaligheid van de overheidsdiensten. Daaronder verstonden ze het voorbehouden van een aantal loketten voor de Brusselse Vlamingen. Dat deed mij aan het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime denken waarbij de zwarten urenlang in 'hun' rijen moesten aanschuiven terwijl de blanken in een wenk werden bediend. Om dergelijke toestanden te vermijden, vroeg ik waterdichte garanties. Ik dacht daarbij aan de vicegouverneur die te allen tijde kon ingrijpen en maatregelen tegenhouden. De Franstalige Brusselse politici wimpelden dit categorisch af. Sindsdien zijn ze nog geradicaliseerd. Met de Walen valt veel beter te praten dan met de Franstalige Brusselaars. De Walen zien hier en daar het nut van een staatshervorming in.

[Olivier Maingain] is een eigenaardig man. Hij profileert zich als de beschermheer van de mensenrechten. In 2003 lieten we samen een wetsvoorstel goedkeuren dat de afschaffing van de doodstraf in de grondwet opnam. Maar tegenover de Vlamingen stelt hij zich racistisch op. Ik zal u een anekdote vertellen. In 2005 onderhandelden we vaak in riante villa's in de Vlaamse Rand. Eén daarvan stond nabij Halle. Op weg daarnaartoe hing in een dorpje vlak voor de kerk een grote Vlaamse leeuwenvlag. Ook Maingain reed erlangs en kwam bijzonder gestoord de villa binnengestormd. De volgende keren nam hij een omweg.

Spirit-voorzitter Geert Lambert, geïnterviewd door Eric Vandecasteele in Knack, 29 augustus 2007