De Grauwe, er bestaat al degelijke macro-economie

Hmm, ik ken er niet veel van, maar was de rente aan het stijgen toen de crisis uitbarste, zoals de Oostenrijkse school voor dummies wordt uitgelegd? Ik dacht het niet, hoogstens marginaal, en dan nog mi juist als reactie op het vermoeden van een bubble, niet omgekeerd.

Bankiers hebben gewoon (bewust) bedrog gepleegd / risico genomen, en pyriet voor goud verkocht. En vele commissionairen waren zo hebzuchtig om mee te doen, en vele consumenten waren zo hebzuchtig om af te gaan op de mooie schijn. Los van de interestvoeten van de centrale bank.

Met "niets doen" valt door politici en hun kliek niets te verdienen en kunnen politici zich niet als "redder des vaderlands" aan hun achterban verkopen. Door de vrije markt haar werking te laten doen verdwijnt trouwens ook hun geliefkoosde zondebok en hun excuus om te "herverdelen". Aangezien de overgrote meerderheid van het kiespubliek geen kaas heeft gegeten van economie, laat staan van de Oostenrijkse school, blijft deze laatste vox clamantis in deserto.

Zou het kunnen dat De Grauwe noch van economie, noch van Fysica veel kaas gegeten heeft?

Internet zorgt voor wetenschappelijke vooruitgang. De Oostenrijkse school heeft tot Internet moeten wachten om de aandacht te krijgen die ze verdient.

1) We mogen gerust veronderstellen dat De Grauwe op de hoogte is van de ABCT. Hij moet dus niet verteld worden dat ze bestaat.

2) De Grauwe overdrijft een beetje in zijn commentaar over economische modellen. De output van die modellen hangt af van het realiteitsgehalte van de inputs, i.e. de onderliggende assumpties, en ja het complexe mensengedrag is niet perfect voorspelbaar. Men moet dus een onderscheid maken tussen de modellen van academici en het economisch beleid van beleidsmensen (die modellen best met een korreltje zout nemen). Economisten/politiekers die met feitelijk beleid bezig zijn, zouden wel de eerste grondregel van de geneeskunde moeten proberen te volgen, i.e. "First, do no harm".

3) In subsistance economieen bestond er geen conjunctuur, maar wel algemene permanente armoede en 'stabiliteit', regelmatig onderbroken door 'rampen' (veroorzaakt door de natuur of door mensen). Het is economische specialisatie, en de daaruitvoortvloeiende toenemende complexiteit, die in de laatste paar eeuwen geleid heeft tot een conjunctuur. Dat betekent dat het inkomen (per hoofd) gestaag is beginnen te stijgen, maar niet volgens een lineaire lijn, maar wel slingerend rond een opwaartse trendlijn.

4) De ABCT richt zich bijna exclusief op 1 relevante variabele binnen het conjunctuurverloop, i.e. het geldaanbod. Alsof die de enige oorzaak zou zijn van de conjunctuur, en ook de enige oplossing kunnen brengen om een conjunctuurinzinking te kunnen vermijden. Dat is een grove oversimplificatie van een veel meer complexe realiteit. Niettemin valt er veel te zeggen voor het recept van "niets doen" van de Oostenrijkse school. Het onvermijdelijke gevolg zou dan wel zijn dat de onmiddelijke recessie dan dieper zal zijn, maar ook dat het daaropvolgende herstel tot hogere groei zal leiden.

5) Politiekers verkiezen doorgaans de heersende Keynesiaanse (economische) orthodoxie boven "niets doen", omdat politiekers (en hun kiezers ook) doorgaans een korte-termijn visie hebben, i.e. zij verkiezen de onmiddelijke pijn te verminderen en negeren de lange-termijn kost van lagere economische groei (waarschijnlijk bijna-stagnatie, en misschien zelfs stagflatie).

6) Het ideaal zou natuurlijk zijn, dat men zich minder zou bekommeren om de conjunctuur zelf (en de normale/automatische stabilisatoren binnen de conjunctuur laten werken) en het beleid meer richten op structurele maatregelen die de lange-termijn trendlijn van econmische groei zouden kunnen verbeteren (zodat de slingerbeweging van BNP meer opwaarts zou gericht zijn). Maar dat vereist betere discipline in de 'goede tijden' van de conjunctuur, i.e. dingen zoals fiscale discipline met lage belastingen en lage overheidsuitgaven, scherpe overheidsregulering om risisos te beperken en competitie te bevorderen, en vooral afwezigheid van politieke corruptie (i.e. politiekers die zich laten kopen door 'speciale belangen' ten nadele van het algemeen belang). Dat is blijkbaar te veel gevraagd van 'postmoderne' mensen.

"Wie dat koopt is de winnaar, maar er is wel een pak nieuw gecreëerd geld onrecupereerbaar geworden, geld dat in gesecuritiseerde (herverpakte) titelvorm opgekocht werd met spaargelden afkomstig van meerwaardecreatie, voornamelijk arbeid."

Karl, dat geld is dan wel weg voor de koper van het huis, maar de verkoper heeft dan toch die 300.000 euro ? En die verkoper is toch niet gek om dat geld te vernietigen ? Dat geld is toch niet weg dan ?

En toch zeggen bewindvoerders dat er geld in rook opgegaan is !

Geld gaat niet in rook op, om de doodeenvoudige reden dat niemand geld wil vernietigen.
Maar wanneer een bank hetzelfde spaargeld voor meerdere investeringsprojecten gebruikt EN tevens tegen de spaarders zegt dat ze ten allen tijde aan hun spaargeld kunnen (=fractioneel bankieren) , dan is heel veel van het geld dat in de investeringsprojecten zit, niet echt geld, maar gewoon lucht. En wanneer de spaarders allemaal tegelijk hun geld terugwillen, komt men tot de vaststelling dat het geld er niet is en spreekt men van "dat er geld in rook is opgegaan" .
Het walgelijke aan dat systeem is dat de mensen die bij de investeringsprojecten werken, eigenlijk betaald worden met geld dat niet echt bestaat.
Aangezien de overheid dit systeem toelaat, en het voor een bank onmogelijk is te concurreren met een bank die wel Fractioneel bankiert, worden banken door de overheid wel degelijk verplicht fractioneel te bankieren.
@marcfrans : Hoe verklaar je anders dat geld in rook kan opgaan, goed wetende dat niemand, eens hij geld heeft, het wil vernietigen ?

@Carl
"Ik vrees dat je zonder het jarenlang practiseren van fractioneel bankieren nooit de welvaart van vandaag zou bereikt hebben"

Oh ja ? Laten we eens kijken wat de gevolgen zijn van FB op onze welvaart :

Het gevolg van FB is dat geld moet bijgedrukt worden.
Hoe meer geld er is, hoe minder waard het is .
Hoe minder waard het geld is, hoe minder waard het spaargeld is.

Het bijdrukken van geld heeft dus als gevolg dat :

1. spaargeld minder waard wordt.

2. arme mensen zijn de dupe , want het weinige geld dat ze hebben wordt nu ook nog eens minder waard. Is dat meer welvaart volgens u ?

3. Een arme is iemand die elke dag moet werken zonder hij kan sparen.
een middenklasser is iemand die elke dag moet werken EN daarbij kan sparen. Aangezien spaargeld minder waard wordt , doet geld drukken de middenklasse verdwijnen. Dit kunnen we nu heel goed zien. Pakweg 20 jaar geleden kon een gezin met 1 loon een huis kopen en daarmee rondkomen, nu moeten gezinnen 2 inkomes hebben om datzelfde huis (dat nu al 20 jaar oud is) te kopen. Is dat meer welvaart volgens u ?

4. Een "oude truuk" van de staat om de schulden te verlichten is deze
schulden "weg te inflateren" door geld bij te drukken. Als u echter weet dat pensioengerechtigden ook schuldeisers van de staat zijn, dan is geld bijdrukken niets anders dan een smerige zet van de overheid tegenover haar burgers. Is dat meer welvaart volgens u ?

5. Aangezien sparen niets oplevert is een sociale zekerheid de ENIGE mogelijkheid om gepensioneerden nog een inkomen te geven.Met hun spaargeld alleen, kunnen ze immers door de inflatie niets meer aanvangen. Vele mensen (waaronder ikzelf) zijn van oordeel dat we af moeten stappen van het huidig pensioenstelsel en dat belastingen verlaagd moeten worden, wegens onbetaalbaar. Maar ik kan u verzekeren dat als belastingen verlaagd worden en pensioenen gereorganiseerd worden ZONDER er voor te zorgen dat de overheid belet wordt om zomaar geld te blijven drukken zoals ze nu doet, dit systeem zal leiden tot pure armoede.

U zegt dat we zonder FB (en daarbij het geld bijdrukken als gevolg) we nooit zo een grote welvaart zouden hebben.

Het tegendeel is echter waar . Zonder FB zouden we nog veel verder staan dan daar waar we nu zijn !

@ Karl

1) Vergeet de "nuancering", en richt u gewoon op de specifieke punten die ik heb aangehaald van "nonsens" die door blue-coat werd verteld. U negeert die punten en u gaat gewoon door alsof blue-coat hier zinnige dingen komt vertellen. Dat is spijtig.

2) Wij hebben zeer verschillende interpretaties (understandings) van de termen "geld" en "inflatie".

- Inflatie is een gestage toename van het ALGEMENE prijsniveau in een economie. Het is NIET het verschil tussen reele en nominale groei in geldaanbod. Er zijn natuurlijk wel verschillende manieren om het prijsniveau te meten, en men zou eindeloos kunnen debateren over verschillende indexes in dit verband. Uw verhaal over 'de koers van de dollar, Bush en dies meer' is totaal naast de kwestie en kan enkel verwarring scheppen in vele geesten. De gemiddelde (effectieve) wisselkoers van de euro tegenover andere munten is slechts 1 factor, naast talloze andere factoren, die veranderingen in het Belgishe prijsniveau zullen beinvloeden (in beide richtingen). Het is niet direct relevant voor deze discussie over de ABCT en de conjunctuur. Ik ga zeker niet beweren dat er geen inflatie zou zijn, maar ik durf wel affirmeren dat er geen 'crisis' m.b.t. prijsontwikkelingen bestaat vandaag in West Europa of Noord Amerika. Verre van. De laatste 'grote' inflatie (nou ja, alles is relatief, we spreken hier niet over Argentina) in het Westen was in de late 1970's. En het bestaan van de economische conjunctuur exclusief toeschrijven aan het monetair beleid van centrale banken is uiterst simplistisch en verkeerd.

- Geld is zowel een rekeneenheid als een betaalmiddel. U verwart dat blijkbaar met 'veranderingen in de waarde van activa of assets'. Wanneer de waarde van uw huis verandert (om welke reden dan ook) dan wint of verliest u geen "geld". In feite, u wint of verliest dan zelfs 'niets', tenzij u dat huis op dat specifiek moment zou willen verkopen. In dat geval wint of verliest u dan rijkdom, of 'waarde', of...hoe je het ook zou willen noemen, maar u wint of verliest dan geen geld-als-betaalmiddel. Het is wel zo dat die waardeverandering van uw huis gaat uitgedrukt worden in geld-als-rekeneenheid. Maar die waardeverandering zelf is geen "geld". Waarde van een actief/ding is geen geld. Geld is een middel om waarde van dingen te kunnen uitdrukken en om handel in dingen te kunnen vergemakkelijken

3) In uw tweede paragraaf parroteert u nonsens van ignorante en ideologisch-verdwaasde 'journalisten' uit de media, en het is weer volkomen IRrelevant voor het onderwerp van ABCT en conjunctuur. De waarheid is juist het tegenovergestelde van wat u beweert. De USA heeft al verscheidene dekaden meer uitgegevan dan het heeft verdiend. Dat betekent dat Amerikanen (in hun geheel) meer IMPORTEERDEN dan EXPORTEERDEN in reele goederen en diensten. Zo doende hebben zij de aggregate vraag naar de producten van andere landen versterkt en dus die economieen helpen opproppen. Een belangrijke reden waarom de huidige 'recessie' een beetje dieper en wijder rond de wereld gaat is precies omdat dat oude patroon aan het veranderen is, m.a.w. in tegenstelling met de vorige 2 of 3 recessies is de USA nu bezig met haar extern deficit te verminderen en dwingt zij 'traditionele' surplus landen van zelf voor interne groei te zorgen. Er komt hier veel bij kijken, maar het is werkelijk een indicatie van algemene verdwazing dat men tegenwoordig de meest ongeloofelijke nonsens kan lezen en horen in de media.

In mijn vorige post moest er staan: "je kan er niets mee produceren en je kan het ook niet consumeren". Dit geld in het bijzonder voor papiergeld (voor goud en sigaretten is er nog een niet-monetaire vraag, die echter klein is tov de monetaire vraag, waardoor een verhoging van het aanbod aan goud of sigaretten wel een verhoging van de welvaart kan geven. Bij papiergeld kan een verhoogd aanbod nooit meer welvaart geven.)

@ Simon

Het onderwerp van de "conjunctuur" is zeer breed en complex, wat betekent dat het niet kan uitgepraat worden op een website. Enkele kleinere punten van verschil, gebaseerd op uw reactie:

- "Geld" is niet hetzelfde als "krediet", maar het is normaal wel zo dat nieuwe (of extra) kredietcreatie leidt tot meer geldaanbod. Maar, het gaat hier niet om een 'one-to-one relatie'. Het meeste "geld" (in omloop) is een passief/liability op de balans(en) van bepaalde financiele instellingen, en "krediet" is een actief/asset op diezelfde geconsolideerde balans. Er zijn echter andere elementen (bijvoorbeeld buitenlandse valutareserves/vorderingen, i.e. een actief) op die balansen die tegelijkertijd kunnen veranderen.

- Het is niet waar dat kredietcreatie "steeds tot een verstoring van de economie" zou leiden. In feite, een moderne economie (in de zin van hoog gemiddeld inkomen), wat 'normaal' een ver doorgedreven arbeidsspecialisatie vereist, zou niet denkbaar zijn zonder krediet, en ook niet zonder geld.

- Of een economie "in lijn" zou lopen "met de wensen van de consument" heeft niets te maken met de conjunctuur (ruwweg gedefinieerd als de cyclische schommeling van totale productie=inkomen=uitgaven rond een lange-termijn trendlijn). De wensen van de consument heeft te maken met de mate waarin consumenten vrije toegang kunnen verkrijgen op 'vrije' markten, in tegenstelling met 'gecontroleerde' markten.

- Er is hier een 'chicken and egg' probleem. Het is niet altijd duidelijk wie komt eerst. Verschuivingen in de aggregate vraag en/of aggregaat aanbod (zeg maar reele variabelen) gaan een impact hebben op monetaire variabelen (zoals bijvoorbeeld op 'binnenlands krediet' of op verschillende geldaanbod variabelen (M2, M3...). En het omgekeerde is ook waar, i.e. dat monetaire variabelen een impact hebben op reele variabelen.

- Of overheden en centrale banken de crisis erger zouden maken of minder erg zouden maken, is een moeilijke kwestie om te beoordelen. Dat gaat sterk verschillen van geval tot geval, zowel geografisch bekeken als over de tijd. Ik denk wel dat in 'serieuse' landen de overheid en ook de centrale bank doorgaans proberen van contra-cyclisch te werken, niet pro-cyclisch. Maar, dat is niet altijd het geval, doorgaans omwille van 'politieke' redenen.

- U lijkt te veronderstellen dat er geen conjunctuur zou bestaan in een land/muntunie als daar geen centrale bank zou bestaan. Het is een 'niet-testbare' propositie, maar ze lijkt me historisch onjuist te zijn, en zeker een illusie in onze tijd. Dat belet natuurlijk niet dat overheden de conjunctuur 'erger' zouden kunnen maken dan ze anders zou zijn, door pro-cyclish te ageren. Daarover wordt er permanent gedebateerd door zowel 'experten' als politiekers.

Zoals ik reeds schreef, persoonlijk wens ik dat overheden meer aandacht zouden geven aan structurele factoren, die de trendlijn van totaal inkomen=productie=uitgaven beinvloeden over de tijd, in plaats van aan de feitelijke conjuncturele schommelingen. Maar, dat is een ijle hoop waaromtrent we misschien toch akkoord zouden kunnen gaan, ook al verschillen we over de 'bronnen/oorzaken' van de conjuntuur.

@simon:
Elke vrije handelstransactie creëert welvaart, dat zou je wel mogen weten. En ook hier worden toch geen "reële goederen of diensten" bijgemaakt. Vrij handelsverkeer is welvaartsverhogend en een vlot betalingsverkeer bevordert handel.
@cogito: zeer kort door de bocht

@ Cogito

1) Ja, een ALGEMENE prijsstijging komt overeen met "geldontwaarding", vermits u met het geld dan GEMIDDELD minder 'waarde' (reele goederen en diensten) zult kunnen kopen.

2) Ik schreef NIET dat "alle" prijsstijging overeenkomen zou komen met inflatie. Ik schreef WEL dat inflatie best gedefinieerd wordt als een "gestage (steady) toename in het ALGEMENE prijsniveau". Zowel dat "gestage" als dat "algemene" zijn belangrijk. Het algemene prijsniveau kan enkel gemeten worden via indexes, en een eenmalige prijstoename is geen inflatie. In een 'gezonde' economie zullen er normaal tegelijkertijd prijsstijgingen en prijsdalingen plaats grijpen (in functie van verschuivingen in vraag en aanbod op ontelbare markten). Ik kon gisteren constateren in Virginia dat vele supermarktprijzen nu aan het dalen zijn en dat de prijzen van verzekerinsgpolissen (nog steeds) aan het stijgen zijn daar.

3) Geldontwaarding heeft niets te maken met het "niet terug betalen van kredieten". Als u een krediet kreeg van iemand of een bank, en u zou die schuld niet terug betalen, dan heeft u iets (waarde) afgenomen of 'gestolen' van die persoon of die bank, maar dat heeft niets te maken met de waarde van geld. Wat ik of Rouet met een euro kunnen kopen dat hangt af van 'prijzen' (of gemiddeld van het algemene prijsniveau) en heeft niets te maken met uw al of niet nakomen van uw kredietverschuldigingen aan anderen.

4) Uw voorstelling van twee "oorzaken" voor prijsstijgingen is verkeerd.

- Op vrije markten worden prijzen bepaald door de interactie van vraag en aanbod. Op onvrije markten worden ze bepaald door wie de prijs vast legt (dikwijls de overheid of een 'monopolist'/'monopsonist'). In dit laatste geval grijpt er een vorm van 'rantsoenering' plaats die niet overeenstemt met 'consumentenpreferenties'.

- Er zijn talloze factoren die achter verschuivingen in zowel vraag als aanbod kunnen staan. Veranderingen in verschillende geldaanbod variabelen vallen daar onder. We mogen prijsveranderingen op een individuele markt niet verwarren met algemene prijsveranderingen op vele markten tegelijkertijd.

- Om te weten waarom Milton Friedman de nobelprijs heeft gekregen zullen we het betrokken persbericht van het toenmalige nobelcomite moeten lezen. Ik denk dat het hoofdzakelijk was omdat hij met empirische data het belang van monetaire variabelen in de macro eonomie heeft beklemtoond of, anders gezegd, omdat hij de nadruk heeft gelegd op het onderscheid tussen nominale en reele variabelen.

- Het is waar dat de overheid (via de centrale bank) geld kan scheppen. Echter, in een typische Westerse democratie wordt het gros van het geldaanbod niet direct door de overheid geschapen, maar wel door private financiele instellingen IN REACTIE op de geldvraag die op elk ogenblik bestaat in een economie (vergelijkbaar met een functionerende auto die enkel met 'olie' kan rijden). De centrale bank kan wel op indirecte wijze het geldaanbod (van financiele instellingen) beinvloeden via haar controle over de 'monetary base' en over korte-termijn interestvoeten.

- Ik herhaal, in deze context van de conjunctuur is er een 'chicken and egg' probleem, in de zin dat het niet altijd duidelijk is of de oorzaak (van een recessie) ligt in veranderingen in de reele economie of in veranderingen in monetaire variabelen. Het is niet duidelijk wie leidt wie, of wie komt eerst. Maar Friedman heeft beklemtoond dat inflatie monetaire 'validatie' vereist, i.e. dat de algemene prijsstijgingen enkel kunnen blijven duren als men het geldaanbod verder laat toenemen. Dus het anti-inflatie recept is duidelijk, maar de impact daarvan op de reele economie van (productie en tewerkstelling) blijft onzeker. Het blijft steeds een moeilijke afweging, een beleidsdilemma, en de 'silver bullet' is moeilijk te zien. Ik zie het vooral als een kwestie van korte-termijn versus lange-termijn, i.e. meer totale productie/inkomen nu versus meer productie/inkomen later, vergelijkbaar met het dilemma van een spaarder (i.e. minder consumptie nu voor meer consumptie later, of omgekeerd).

@ Emmanuel

Niet akkoord.

1) In een economie zijn kredieten noodzakelijk om besparingen te kunnen loodsen naar investeringen. Spaarders vallen niet precies samen met investeerders, en ook eenzelfde individu evolueert 'normaal' over de tijd van iemand die negatief spaart (uitgaven groter dan inkomen) naar iemand die positief spaart (inkomen groter dan uitgaven). Het is een hoofdtaak voor de financiele sector om deze transmissie van 'savings' naar 'investments' mogelijk te maken (zowel tussen mensen als over de tijd voor dezelfde mens). Zonder ten minste vervangingsinvesteringen, krimpt een economie over de tijd en daalt het gemiddelde inkomen-per-hoofd. En zonder extra investeringen kan een economie niet groeien.

2) Het is niet waar dat elk krediet geldcreatie zou zijn. Kredietschepping is een belangrijke bron van tijdelijke geldschepping, via fractioneel bankieren, maar er is geen one-to-one relatie tussen die twee. Die relatie is veel complexer en gaat afhangen van allerlei factoren (ondermeer van regulering van de banken door overheid en/of centrale bank).

Niet ieder krediet is geldcreatie. Enkel door fractioneel bankieren gecreeerd geld is geldcreatie. Als ik mijn zuurverdiend geld uitleen dan creeer ik geen geld.

Jawel, het niet terugbetalen van gecreeerd geld werkt inflatoir. Elke door fractioneel bankieren verstrekte lening (met nieuw onbestaand geld) werkt initieel inflatoir. De terugbetaling werkt (meer dan)* compenserend deflatoir. De niet-terugbetaling bestendigt de oorspronkelijke inflatoire werking.

*Meer dan compenserend deflatoir indien de investering op succesvolle wijze tot hogere productiviteit heeft geleid.

"Wat maakt het uit of daar nu een bank of particulier tussen zit? Ik zie echt geen verschil, het spijt me."

Als jij geld uitleent aan een particulier, is dat je eigen geld. Je bent dat dus kwijt.

Niet zo met banken die je geld dat je op je rekening hebt geplaatst uitlenen.

Het verschil zit er 'm in dat banken verschillende klanten als spaarders hebben, en dus zonder problemen over een deel van het ***gemiddelde*** van je saldo kunnen beschikken,

De verschillende theorieën hier boven zijn juist dat: theorie. De praktijk is simpeler, de banken hadden het geld niet waar ze mee speculeerden en kwamen daardoor natuurlijk in de moeilijkheden om echt fractioneel te bankieren, ze leenden dus geld uit dat ze niet bezaten, geen 90% en geen 10%.

Nee, Emmanuel, als men het geld telt, globaal dus voor een hele economie, dan zal men het geld dat een particulier (X) aan een ander (Y) leent niet tellen als eigendom van X én Y. De X heeft dat geld immers niet meer in briefjes liggen of ergens op een rekening staan. Banken daarentegen betalen geld uit aan iemand die leent bij hem en dat wordt bijgeschreven op zijn rekening hetzij op de rekening van de firma die het objekt van de lening levert. Tegelijkertijd staat dat geld ook op de rekening van de spaarder, die nog steeds zijn geld onmiddelijk kan opvragen om te gebruiken. Dus heeft de bank geld bijgemaakt.

Ik weet dat het onderscheid slechts technisch of juridisch lijkt, maar het is er wel. En als de bank slechts 8% reserve dient aan te houden (voor gewone particuliere lening), zal je volgens de rekening die je zelf begonnen bent in #88051, uiteindelijk met een deposito van 1000, 12500 aan krediet verwezenlijken. Dus, stel dat je een huis bouwt voor 12500 geleend geld, en je daarmee je aannemers betaalt, dan betalen die aannemers op hun beurt daarmee hun personeel, hun leveranciers en hun eigen boterham met choco. Veel van die 12500 komt dus 'fractioneel' in de economie terecht en wordt gebruikt. Hoeveel ervan dan wel gespaard wordt, dat kun je zien in de spaarquote (http://nl.wikipedia.org/wik...), die voor ons land, redelijk hoog, een dikke 13% bedroeg in 2005. Van die 12500 wordt dus 1625 gespaard, de rest is geldexpansie.

Natuurlijk, dat geleend geld wordt ook over termijn terugbetaald dmv het verwerven van inkomen (en dat is hoofdzakelijk reële groei, inkomsten uit arbeid en ondernemen); de continue combinatie van het uitlenen van geld en het met verdiend geld terugbetalen van andere leningen, zorgt ervoor dat de stijging van de geldhoeveelheid veel minder drastisch is dan men op het eerste zich met onlenen zou vermoeden.

Maar als er teveel wordt uitgeleend, zoals nu is gebeurd, zie je dat wel vlug in de koers van een munt. Dat de handelsbalans daar ook een rol in speelt, zoals marcfrans aanhaalt, is juist. In dit specifieke geval van de VS, is natuurlijk de vraag naar de dollar cruciaal om het aanhouden van een dergelijk scheefgetrokken handelsbalans te kunnen houden vis-a-vis de waarde van een munt. De Chinezen blijken echter een voorliefde te hebben voor de groen bedrukte papiertjes vol vrijmetselaarij symboliek. Toch denk ik dat zowel de scheef getrokken handelsbalans als de overdreven creatie van krediet elk hun deel hebben in de zwakke dollar.

Een goede maatstaf is nog steeds de prijs van de grondstoffen (hoewel de nieuwe economieën daar ook hun druk op de vraag hebben gezet, enerzijds, mogen we ook niet vergeten dat die nieuwe economieën ook zelf grondstoffen op hun grondgebied ter ontginning ter beschikking hebben, China is geen woestijn, en zelfs dan nog, kijk maar wat ze in Bolivië van zand maken: lithium!) Metalen, Goud (hoewel de V/A in de financiële markten daar het beeld wat vertroebelt) en last but not least: olie. Je kunt toch vrij goed zien aan de prijsevolutie van olieprodukten hoe het zit met het waardeverloop van een munt, op voorwaarde dat je rekening houdt met andere factoren die ook op de vraag inspelen.

Nog kort over de kredietcrisis. Je had de herverpakkingen, de securitisatie, de CDO's, van kredieten en beleggingsprodukten waardoor de banken hun kredietvolume konden vergroten; ze verkochten grote pakken kredieten door aan beleggers, ze zorgden op die manier ahw voor meer reserve met extern kapitaal. Toen die leningen lucht bleken te zijn, waren natuurlijk de beleggers de pineut. Maar je had ook de borgstellers, daar is o.m. Fortis op uitgegleden; zij stelden zich borg voor van dat rommelkrediet, voor een vergoeding uiteraard en dat was een lucratieve bron van inkomsten. Toen die borgen dan echter veel meer dan ingecalculeerd open vielen, was het natuurlijk zweten.

Ik besef dat bovenstaande exposé slechts partieel is, ik heb niet de bedoeling of de goesting hier een compleet economisch model uit te werken, en heb het een en het ander gesimplificeerd. Er zijn zeker nog andere factoren die het geheel gaan beïnvloeden, maar daar heb ik hier even abstractie van genomen.

@Emmanuel: bij dat re-lending wordt geen geld gecreeerd. Geldcreatie betekent het bijschrijven van een bedrag op een rekening zonder dat daar bankbriefjes tegenover staan. écht nieuw, onbestaand geld. Banken mogen dat, binnen de regels voor het fractioneel bankieren.
Graaf he? Straf he? Onverwacht he?
Toch denk ik dat fractioneel bankieren gewoon kan, mits het risico gedragen wordt door de bank zelf, en dus ook door haar klanten. Staatsgarantie voor spaargeld verdeelt het risico over de gemeenschap, en dat is verkeerd.
De spaarder moet weten dat zijn spaargeld bij een fractioneel bankierende bank een zeker risico loopt.

@ Emmanuel

1) Vermits u op het einde van uw # 88051 letterlijk schreef dat men kredieten zou moeten verbieden (omdat volgens u elk krediet geldcreatie zou zijn), shreef ik dat ik niet akkoord was, en ik heb uitgelegd waarom.

2) Het onderwerp is te gecompliceerd om hier met enkele woorden te kunnen uitleggen. Ik kan het alleen maar beginnen te begrijpen via het consolideren van de balansen van dat deel van de financiele sector dat men in het technisch 'jargon' vroeger de "deposit money banks" noemde, en tegenwoordig (geloof ik) heet dat "depositary corporations". Voor wie het zou interesseren, een goede bron is een boekje (van ongeveer 100 paginas) uit de Pamphlet series (# 56) van het Internationaal Monetair Fonds, The System of Macroeconomic Account Satistiscs: An Overview, 2007.

3) Wat er ook van weze, er is geen one-to-one relatie tussen kredietcreatie en geldcreatie. De evolutie van het geldanbod kan men samenvatten in de volgende relatie:

M = NFA + NCG + CORS -OIN

waarbij heel ruwweg gedefinieerd, M voor geld staat (in de zin van een consolidatie van 'valutas/currency' en korte-termijn depositos op de balansen van 'deposit corporations', NFA reflecteert het betalingsbalanseffect en staat voor de netto claims/vorderingen op buitenlanders, NCG, staat voor netto vorderingen op de binnenlandse overheid, en OIN is een consolidatie van al de andere elementen op de balans van de betrokken banken. M, of geld dus, is een passief voor de geconsolideerde banken, en OIN typisch ook (maar niet altijd), terwijl (NFA+NCG+CORS) activa zijn voor de banken. Dat is het mathematisch verband (statisch bekeken, gelijk een balansfoto, niet dynamisch bekeken).

4) U vroeg om een voorbeeld van een nieuw krediet dat geen geldcreatie zou zijn. Ik vermoed dat de voorbeelden eindeloos kunnen zijn. Wanneer een bank een krediet geeft aan u dan schept zij geen geld. Zij geeft (bestaand) geld aan u en die bank krijgt een vordering (op u) in ruil. Of er nu verder NIEUW of EXTRA geld gaat geschapen worden hangt af van wat u als ontlener doet met dat geld, en uiteindelijk van de impact daarvan op de korte termijn depositos (en zichtrekeingen) bij het banksysteem. Veronderstel dat u met dat geld riskante aandelen zou kopen van een mijn in Siberie (die door Putin cronies wordt uitgebaat), dan heeft dat krediet initieel totaal geen invloed op het geldaanbod in den Belgique. Men kan dan eindeloos verdere veronderstellingen beginnen te maken over de acties en reacties van anderen die sommige elementen op de balansen van Belgische banken gaan beinvloeden, maar in een dynamische optiek kan men dat niet los trekken van andere simultane geburtenissen. Of veronderstel dat u geen Russische aandelen zou kopen, maar dat u uw 'krediet' gebruikt om een (binnenlandse) ijskast te kopen van een bedrijf dat tegelijkertijd een deel van zijn korte termijn depositos bij banken heeft vervangen door langere-termijn depositos (betere cash management). In dit geval weer heeft uw krediet totaal geen initiele impact op 'geld' in de economie. Maar, het complete verhaal is natuurlijk veel complexer dat dit.

Ach traveller, het zijn gewoon de banken en de rest van de stropdassenreutemeteut die nog geen vijs in de muur kan draaien, die jaloers zijn op de industrie en de boeren, die dingen maken, transformeren en voor de boeren, zelfs uit het niets nieuwe koeien 'toveren', graan op het veld, of die zoals ik van die bordeau-kleurige superlekkere aarbeien in hun privé-moestuin staan hebben, zonder (opgedrongen) sproeistoffen of kunstmest. Die bankiers dachten dat ze ook meerwaarde konden creëren. Het is nogal tegengesteld uitgedraaid, echter.

Die mannen denken dat ze de maatschappij in hun hand hebben, ze denken dat ze de vrije markt te slim af kunnen zijn. En dan zie je hoe de vrije markt uiteindelijk revanche neemt. En de boer ook, want die zal altijd eten hebben, kijk maar eens naar waar de hongerigen zich bevinden als het oorlog is. Met waardeloos papier vul je je maag niet hé.

@ traveller

Ik denk dat het probleem eerder kan gesteld worden als 'ze zijn allemaal hun afkomst vergeten'.

Geschiedenis, dat is tijdsverlies. Wiskunde, wetenschappen, Latijn, goed kunnen praaaaaten, daarmee gaan jullie de wereld veranderen.

Veranderd is hij wel... ach, 't is maar een oppevlakkige wond.

(ik moet stoppen met het snuiven van gefermenteerde bordeau aardbijen)