Libertaire vertalingen

Ingezonden door LVB op 2006-09-04 01:33

Uit het snelnieuws van De Standaard:

Een stomende seksscène uit een toekomstige aflevering van Desperate Housewives is op internet beland en vervolgens verwijderd. De uitwisselingssite YouTube haalde het fragment van de site nadat Disney, de filmmaatschappij die de rechten bezit, een klacht had ingediend. In de scène bevindt Bree, gespeeld door Marcia Cross, zich in bed met haar nieuwe geliefde Orson, een rol van Twin Peaks-ster Kyle MacLachlan. Hij wil haar trakteren op orale seks, maar Bree weigert. ,,Ik ben een Republikein'', zegt ze. ,,Ik ben een libertijn'', antwoordt Orson. ,,Ik geloof erin de rol van de staat zo klein mogelijk te maken en individuele rechten zo groot mogelijk. Vertrouw me, ik weet wat ik doe.'' Daarop geeft Bree zich aan Orson over. De producenten van de serie onderzoeken hoe het mogelijk is dat het fragment is uitgelekt.

Een lezer maakte mij attent op de vertaalfout. In het fragment zegt Orson "I'm a libertarian". Als de scenarioschrijvers "libertijns" hadden bedoeld, dan hadden ze Orson niet "libertarian", maar "libertine" laten zeggen.


Wat zegt Van Dale?
libertijn:
  1. vrijdenker, vrijgeest, of iemand die zich niet aan bepaalde gevestigde regels van geloof of moraliteit wil houden.
  2. losbol
libertijns: dartel, wulps

libertinisme: dartelheid, wulpsheid

libertair: gericht op volkomen maatschappelijke vrijheid, anarchistisch: een libertaire samenleving

In de praktijk zal je het woord "libertair" weinig tegenkomen in libertaire kringen. Onder invloed van het Engelse woord "libertarian" noemen vrijwel alle libertairen in het Nederlandse taalgebied zichzelf "libertariërs", hun politieke stroming "libertarisme", en hun ideeën "libertarisch". Niks daarvan echter in Van Dale, noch in het Groene Boekje.

Uit de Merriam-Webster Online Dictionary blijkt overigens dat "libertair" overeenstemt met "libertarian" en "libertijns" met "libertine":
libertarian:
  1. an advocate of the doctrine of free will
  2. a person who upholds the principles of individual liberty especially of thought and action
libertine:
  1. a freethinker especially in religious matters
  2. a person who is unrestrained by convention or morality; specifically : one leading a dissolute life

Over die hoger vermelde definities in Van Dale toch nog een kanttekening. Libertairen zijn niet noodzakelijk anarchisten. Het libertarisme kent in hoofdzaak twee stromingen: het anarcho-kapitalisme en het minarchisme. Het minarchisme wil een minimale staat die de interne en externe veiligheid waarborgt, en rechtbanken voorziet waarmee de naleving van contracten kan afgedwongen worden. Het anarcho-kapitalisme wil ook die functies overlaten aan de privé-sector. Van Dale vermeldt onterecht "anarchisme" bij de definitie van libertair. Binnen het anarchisme bestaan ook collectivistische, communistische en syndicalistische stromingen, die niets met libertarisme te maken hebben.

Reacties

#26235

Willem

maandag, 4 september, 2006 - 01:53

 

Ik vond dit nog terug in het Onlinewoordenboek van Van Dale (via http://www.vandale.be):

li·ber·ta·ris·me (het ~)
1 leer die volkomen maatschappelijk vrijheid nastreeft

Verder komen ook in dit woordenboek "libertariër" noch "libertarisch" voor. "Libertair" wordt alleen vermeld als adjectief.

#26255

Luc Maes

maandag, 4 september, 2006 - 11:29

 

Bij vrijspreker.nl (de actualiteitenrubriek van het Libertarisch Centrum) lijdt men van het "Libertarisme" de woorden "libertariërs" en "libertarisch" af.

Ook de redactie van de Belgische vereniging Phaedrus verwijst naar zichzelf als libertarisch, en noemt aanhangers van het libertarisme steevast libertariërs.

http://www.vrijspreker.nl
http://www.phaedrus.be

begrippenlijst van vrijspreker.nl:
http://213.132.171.27/~vrij...

http://213.132.171.27/~vrij...

#26260

Briggs

maandag, 4 september, 2006 - 12:06

 

Zou god in 'Bruce almighty' dan Libertarian zijn?

#26263

Rick

maandag, 4 september, 2006 - 12:24

 

Het gedrag van Orson lijkt me eerder dat van een carnivoor...
Bree is meer een libero.

#26291

Blauwbaard

maandag, 4 september, 2006 - 14:40

 

What's in a name...

#26307

Cogito

maandag, 4 september, 2006 - 16:44

 

@Briggs: Dat God (if exists) een libertariër is staat voor mij vast. Wie anders dan de Grote Oerlibertariër kon het concept van de vrije wil bedenken?

#26309

Briggs

maandag, 4 september, 2006 - 18:44

 

Verhofstadt, diene is toch de zelfverklaarde numero uno?

#26310

Nicolas Raemdonck

maandag, 4 september, 2006 - 18:52

 

Ik zie Verhofstadt toch niet op deze wijze "Trust me. I know what I'am doing" zeggen.

#26311

Briggs

maandag, 4 september, 2006 - 19:27

 

Euh is dat niet Sledehammer ipv god?
http://www.sledgehammeronli...

#26316

Steven Tijpels

maandag, 4 september, 2006 - 21:15

 

Mag ik u verzoeken de term anarcho-kapitalisme niet te gebruiken. Hij bekt niet zo goed, en wekt vaak hoongelach op. Ik zou liever spreken van een libertarische strekking die niet gelooft in politieke verplichtingen, maar zuiver in contractuele verplichtingen. Op die manier wordt de pareto-inefficiëntie van de politieke marktwerking tenietgedaan, en tot een absoluut maximum verheven.
In mensentaal: als 51% van de bevoegde parlementsleden stemmen dat webloggen over dit of dat onderwerp verboden moet worden, geldt dit verbod ook voor alle mensen die hiermee niet akkoord zijn. Het is een politieke verbintenis.
In een wereld geregeerd door private contractuele verbintenis kan ik enkel het zwijgen opleggen aan mensen die ik tot een akkoord hierover kan overtuigen, al dan niet door een tegenprestatie of prijs.
Een rechtvaardige democratie is een illusie en, while they 're at it, één grote geldklopperij.

#26318

Steven Tijpels

maandag, 4 september, 2006 - 21:18

 

Socialisten gebruiken over het algemeen meer trendy termen (Janssens de promoboy e.d.). Zij spreken niet van 'centralisatie' of 'machtsconcentratie', maar -zeker inzake Europese aangelegenheden, van 'harmonisatie'. Klinkt veel verkoopbaarder hé.
Arme eerlijke mensen. De last moeten dragen van zo duidelijk mogelijk te spreken en vervolgens door ware populisten -met succes- als ondemocratisch of egoïstisch bestempeld worden.

#26319

Nicolas Raemdonck

maandag, 4 september, 2006 - 21:25

 

Wat bekt beter: Ik ben een anarcho-kapitalist of ik ben aanhanger van een libertarische strekking die niet gelooft in politieke verplichtingen maar zuiver in contractuele verplichtingen...

Keuze is rap gemaakt.

Ik daarentegen beschouw me meer als minarchist. (en had het artikeltje en de spelfout van de standaard ook al opgemerkt.)
Veel mensen zien het onderscheid niet tussen deze woorden waarbij men enkel de libertijnse term kent. Zelf Paul Beliën had totaal geen weet van de term "libertariër" toen ik in een artikel die term gebruikte. Hij zei immers dat hij nooit zou kiezen voor een levensstijl zonder zeden, namelijk een libertijnse. Maar daar ben ik ook geen aanhanger, ik wees op libertariër.

PB kan dus een conservatief genoemd worden en dat stel ik met respect. LVB eerder een libertariër.

#26332

Cogito

dinsdag, 5 september, 2006 - 00:57

 

Ik voorspel nog een grote toekomst voor het anarcho-kapitalisme als uitkomst voor een opstandige jeugd die haar totalitaire meloenkleurige ouderlijke generatie een stamp voor het kruis wil verkopen. Voor zulk doeleind is de term anarcho-kapitalisme ideaal: duidelijk en schokkend.
40 jaar na 1968 --> 2008?
Ach een mens moet toch iets te dromen hebben niet? Maar onmogelijk is het niet. Misschien een opdracht voor de libertarische studentenvereniging Phaedrus.

#26335

Paul Belien

dinsdag, 5 september, 2006 - 08:16

 

De term libertariër is mij al vele decennia (sinds eind jaren zeventig) vertrouwd -- mogelijk is dit al van voor Nicolas Raemdonck werd geboren. Dat libertarisch niet hetzelfde is als libertijns weet ik uiteraard evenzeer. Dat ik "totaal geen weet" van die term gehad zou hebben tot ik een artikel van Raemdonck las, is je reinste onzin.
Ik ben een conservatief inzake ethische en culturele kwesties (Amerikanen noemen het ethisch-culturele domein dit van de "social issues") en een libertariër in economische materies (een domein waarvoor Europeanen verkeerdelijk het woord "sociaal" plegen te gebruiken). Er is geen contradictie tussen libertarisch en conservatief. De beginselverklaring van de libertarische "Property and Freedom Society", geleid door Hans-Hermann Hoppe, spreekt dan ook van "culturally conservative libertarians." Die leunen eerder aan bij het denken van Ludwig von Mises. Een andere groep libertariërs zijn de "Randians", die aanleunen bij het denken van Ayn Rand. Als je het toch over een verschil tussen LVB en mezelf wil hebben: Luc is veeleer een Randian.

http://www.propertyandfreed...

#26350

Leo Norekens

dinsdag, 5 september, 2006 - 09:48

 

Even een paar zijdelingse opmerkingen, tussen de semantiek en de polemiek door.

1.
De hierboven beschreven scène uit 'Desperate Housewives' herinnert mij aan een berichtje dat ik een kwarteeuw geleden eens las in Het Nieuwsblad.
(Onder voorbehoud van deficiënt geheugen):
Destijds was de censuur in Brazilië nogal streng waar het over seks en obsceniteiten ging, maar uitermate tolerant i.v.m. politiek, wellicht omdat de grondwet dat zo eiste. Film- en tv-makers hadden er iets op gevonden: elke scène waarin bloot of seks te zien was ging gepaard(!) met heftige politieke discussie. En zo bleef de schaar van de censor werkloos. Een bijna Belgische oplossing.

2.
Voor wie zich bij de scène uit 'Desperate Housewives' vragen zou stellen bij de relevantie van 's mans politieke voorkeur:
Beeld U eens in dat hij geen libertariër maar een Waalse socialist zou geweest zijn. Hij zou madam eerst lekker maken voor orale seks, maar zou beweren geen vragende partij te zijn. Eens haar interesse gewekt, zou hij het 'wafelijzer' bovenhalen. In plaats van haar op orale seks te trakteren zou hij de mond vol hebben (!) over solidariteit en compensaties. En nadat hij zelf zijn zin zou gekregen hebben, zou hij plots praktische (zoalniet principiële) bezwaren formuleren m.b.t. zijn tegenprestatie. Hij zou de zaak zolang rekken tot madam uitgeput in slaap lag, en zich zelfvoldaan ter ruste leggen.
Dus dames, informeer toch eerst maar eens...

#26386

Steven Tijpels

dinsdag, 5 september, 2006 - 15:37

 

@ Luc en Paul

Toch is het in een libertarische ethiek mogelijk dat jullie, ondanks het verschil in strekking, vredig en zelfbewust naast elkaar leven, zonder onderling contact te hoeven vrezen. Een libertarische ethiek gaat uit van de metanorm dat men respect moet hebben voor elkaars negatieve rechten (niet vermoord, bestolen worden e.d.). Verder laat deze ethiek dan toe dat ieder individu zijn eigen normen ontwikkelt die dus tolerant zijn t.o.v. elkaar.
Dit in schril contrast met de wrijvingen in de VLD over welk positief recht (premie hier of daar, als door god geschapen, zonder van een ander te stelen) nog juist voor de verkiezingen moet worden uitgedeeld.
In nog meer intolerante partijen zijn er zelfs nog een paar 'ethische oligarchen' die door hun leiderschap alles op één lijn dwingen. Is er dan toch nog onenigheid, dan noemen ze dat een probleem onder zeldzame intellectuelen. Die moeten in een speciaal klein partijtje worden ondergebracht tot ze eventueel voldoende oud, populair maar vooral machtsgeil zijn geworden. Klaar om alle principes te laten varen en zelf een worp naar leiderschap te maken.
Als mijn moeder haar beesten zoiets doen noemt ze dat inteelt. Ze grijpt dan, zuiver uit eigenbelang, in. Die beesten zijn achteraf telkens wel best tevreden hoor.

#26391

LVB

dinsdag, 5 september, 2006 - 15:55

 

@Steven Tijpels: Dat vind ik inderdaad een rake beschrijving. Ik ben het wel niet eens met je mening dat de term "anarcho-kapitalisme" best overboord wordt gegooid. Het is een geijkte en ingeburgerde term in de libertarische beweging. Zelf ben ik eerder een minarchist dan een anarcho-kapitalist: ik zie wel degelijk nog een taak weggelegd voor de staat op het vlak van veiligheid en rechtbanken.

Nog een opmerking over de term "Randiaan" die Paul Belien gebruikte: de filosofie van Ayn Rand wordt het "objectivisme" genoemd. En objectivisme is een vorm van minarchisme.

http://en.wikipedia.org/wik...

#26397

Nicolas Raemdonck

dinsdag, 5 september, 2006 - 16:16

 

Aan Paul Beliën: neen, ik was toen nog niet geboren maar persoonlijk vind ik dat altijd maar flauwe argumenten. Als u bovendien weet had van de term libertariër waarom schilderde u ethisch libertarisme dan af als een soort libertijnse inhoud. Dat is het dan ook niet. Het staat niet voor een verval van waarden of de moraal. Daar sta ik immers ook niet voor.

Bovendien, libertarisme is inderdaad geen tegenstelling van conservatisme. Dat heb ik nooit beweerd. Maar gaan beweren dat ze allemaal hetzelfde zijn is complete onzin. Ondanks mijn leeftijd weet ik maar al te goed wie Von Mises is en zijn aanhangers en ik reken me er zelf ook bij. Daarnaast heb je inderdaad de aanhangers van Rand maar dat is toch al reeds een ideologie opzich zelf aan het worden, namelijk het Objectivisme. Ik zie LVB daar nog niet ondervallen, maar LVB zal wel zelf bepalen wie hij is en wat hij denkt.

Dus tijdens mijn contacten met IHS en Cato-Institute is wel duidelijk dat alhoewel ze goed bevriend zijn en op bepaalde punten gelijkenissen met elkaar hebben met paleoconservatives of conservatieve denkers zijn ze zeker niet hetzelfde. Ik heb groot respect voor conservatieve denkers als Russell Kirk maar er is toch een verschil met Von Mises en Rothbard. DBovendien heeft u gelijk als u zichzelf als klassiek-liberaal omschrijft op economisch vlak.

(in een seminarie van het IHS maakt men wel duidelijk een onderscheid tussen conservatives- libertarians - socialists. (maar er zijn inderdaad conservatieve liberatiërs maar niet alle libertariërs zijn conservatief, en zelf libertariers die op ethisch vlak conservatief zijn, zijn soms niet volledig gelijk te stellen met conservatieven.

#26399

Steven Tijpels

dinsdag, 5 september, 2006 - 16:49

 

Als hier dan toch over zo'n instituten wordt gesproken, sta mij dan toe mijn ervaringen van eventjes geleden mee te delen. Ik ben namelijk ook een weekje 'mijn batterijen gaan herladen'.
Op zo'n 'vakanties' loop je best wel wat mensen tegen het lijf die zichzelf als anarcho-kapitalist durven omschrijven. (Naar het schijnt leefde libanon tot voor kort in iets zeer benaderends.) Maar de academici komen daar enkel onder enkele ogen bij pot en pint voor uit. Onder andere ene die Ceaucescu ten val heeft helpen brengen, en tijdens de executie reeds zijn companen aan het waarschuwen was voor wat ging volgen. Vandaag lijkt hij opnieuw wat ondergronds te moeten werken.
Toch is er ook het gevaar van de hoger geschetste "intellectuele inteelt". Sommige libertariërs lijken wel zo verstard naar elkaar te verwijzen dat ze in cirkels teveel -metanormatieve- regels lijken op te leggen. Maar zelfs gerespecteerde libertarische academici blijven tolerant als een snotneus als ik hen vlakaf vraagt of ze zich niet bezondigen aan constructivistisch rationalisme. Andere visies worden getolereerd. Naast Luc en Paul Beliën is er op het eiland nog plaats voor een horde communisten die vrijwillig tot de kolchoze zijn toegetreden, op voorwaarde dat ze anderen (i.c. Luc & Paul) hun negatieve rechten respecteren.
Een prof die pleitte voor een 'contractuele rechtsorde' deed best wel wat hoofden instemmend schudden toen hij stelde dat de overheid, zonder zijn instemming, zomaar zijn kinderen kon komen weghalen. Daartoe gemachtigd door zogezegde positieve rechten.

Het contrast was dan ook groot toen ik thuiskwam en een wandelingetje ging maken in de stad. Ik merkte de drastisch omhooggejaagde affiche-dichtheid op. In de hele straat, vol met vooral kleine zelfstandigen, hing één Sp-a-spirit affiche op. Achter het raam van een failliete handelszaak welteverstaan.

#26471

Nicolas Raemdonck

woensdag, 6 september, 2006 - 15:07

 

In echte Noname stijl kom ik hier even reclame maken voor mijn artikel dat hiermee verband houdt inflandersfields.blogspot.com/2006/09/allen-ten-prooi-aan-begripsverwarring.html

#26476

Cogito

woensdag, 6 september, 2006 - 16:37

 

En nog een linkskse naar een joekel van een begripsverwarring:

De Nederlandse pedopartij wou zich 'libertarisch' noemen.

Mooi niet dus.

http://213.132.171.27/~vrij...