SABAM en de omkering van de bewijslast
Wie een fuif of een ander publiek evenement organiseert waarop muziek wordt gespeeld, moet auteursrechen betalen aan SABAM. Het gaat daarbij om een vergoeding die bestemd is voor de auteurs (componisten en tekstschrijvers) van de muziekwerken. SABAM is een private vereniging die van de overheid een exclusieve concessie of monopolie heeft gekregen om auteursrechten te innen en door te storten aan haar leden.
Hoe bepaalt SABAM hoeveel elk lid krijgt uitbetaald? En wat indien er op een evenement alleen maar muziek wordt gespeeld waarvan de auteurs niet zijn aangesloten bij SABAM of een gelijkaardige buitenlandse organisatie? Op deze vragen werd woensdagavond een antwoord gegeven tijdens een debatavond in Leuven georganiseerd door Animo.
DE METINGEN VAN SABAM
Critici van SABAM beweren dat kleine of beginnende artiesten vrijwel niks uitbetaald krijgen, terwijl een klein aantal bekende artiesten grote bedragen opstrijken. Dat is ook logisch, omdat de uitbetalingen gebeuren op basis van het aantal keren dat een muziekwerk wordt gespeeld en het aantal luisteraars dat het muziekwerk hoort.
Dirk Vervenne, SABAM: Het is niet zo dat wij in elk café een microfoon hebben hangen om perfect te weten wat er gedraaid wordt, waarna het bij ons in de computer gaat om de rechten exact te verdelen volgens de muziek die gedraaid wordt. Dat is nog niet het geval, dat komt misschien ooit, en dat zou mooi zijn. Er zijn drie criteria: uitzendingen op radio, playlists van deejays die draaien op fuiven, en de rechten die betaald worden voor CD"s. Dat zijn de drie bronnen van informatie die wij gebruiken om de rechten te verdelen.
Jasper Verdin, Universal Music Belgium: Dat de meetmethodes van SABAM niet perfect transparant zijn, daar ben ik het mee eens. Anderzijds zijn ze wel in grote mate transparant, ze worden in zekere mate gecontroleerd, en SABAM is nooit te klein om vragen daarover. Maar je mag ook niet alle schuld bij SABAM leggen, want hoeveel deejays gaan hun effectieve playlists invullen en aangeven? Die deejays redeneren: ik heb mijn geld verdiend vanavond, en ik dien een blanco lijst in, of ik vul zomaar wat in. SABAM moet dus met steekproeven werken. We mogen ook niet naïef zijn: de nummers die heel vaak op de radio gedraaid worden, zullen ook vaak op fuiven gedraaid worden.
Marco Raaphorst, Creative Commons: Ik snap absoluut het nut van organisaties als BUMA en SABAM wel. Maar het probleem is momenteel de vage boekhouding, en de cijfers die niet gemeten worden. Heel veel muziek wordt niet gemeten. Ik ken genoeg deejays die alleen maar nummers van collega-deejays invullen op hun playlist. Ik hoor het ook vaak van anderen: als de boekhouding van BUMA en Sabam doorzichtiger zou zijn, dan zou er ook meer vertrouwen zijn in hun manier van werken.
GEBRUIK VAN NIET-BESCHERMDE MUZIEK
De laatste jaren is er steeds meer niet-beschermde muziek gepubliceerd. Dat is muziek waarbij de tekstschrijvers, de componisten en de muzikanten niet aangesloten zijn bij verenigingen als SABAM. Zij laten meestal toe dat hun muziek wordt gespeeld zonder betaling, soms met de beperking dat het om niet-commerciële doeleinden moet gaan. Men spreekt van Creative Commons muziek of, meer algemeen, van Netlabel-muziek.
Dirk Vervenne, SABAM: SABAM denkt na over manieren om artiesten toe te laten hun eigen werk beter te laten exploiteren, via CD's, internet enz., zolang ze het zelf doen. Waar we niet over nadenken is om leden van SABAM toe te laten delen van hun repertoire onder een Creative Commons beschikbaar te stellen, want dan geven ze een licentie aan iemand anders. BUMA experimenteert daarmee, bij SABAM is dit niet aan de orde. Als iemand lid is van SABAM, dan innen we de rechten, ongeacht of het nummer aangegeven is of niet. Als we dat zouden toelaten, dan bestaat het gevaar dat concertorganisatoren artiesten onder druk gaan zetten om hen een CC-licentie toe te kennen, zodat er geen auteursrechten moeten betaald worden voor het concert.
Bestuurslid van een jeugdhuis: We stuurden een playlist van een fuif op met 137 nummers die volgens ons allemaal "netlabel" waren. Na vier weken kregen we de playlist teruggestuurd met de mededeling dat 15 van de 137 nummers wel tot het beschermde SABAM-repertoire behoren, en dat we bijgevolg het volledige tarief moesten betalen, 400 euro voor een fuif waar 100 mensen aanwezig waren. Van die 15 nummers bleken alvast 3 nummers verkeerd opgezocht, de auteur klopte niet met de bij SABAM geregistreerde auteur.
Dirk Vervenne, SABAM: Bij sommige tarieven houden we rekening met het relatieve aandeel van het beschermde repertoire, zoals bij concerten en bij CD's. Bij fuiven is dat niet het geval. Als je geen enkel nummer draait van een artiest die wij vertegenwoordigen, dan betaal je niks. Maar wij hebben geen gradueel tarief; zodra je één beschermd werk draait, betaal je de volle pot.
Jasper Verdin, Universal Music Belgium: Het kan in dat geval toch niet zo moeilijk zijn om 400 x 15 / 137 aan te rekenen? Ik denk dat dat moet lukken, Dirk. (applaus in de zaal)
Exploitante van een danscafé: In Leuven hebben we vorig jaar zes netlabel-fuiven georganiseerd, maar we kregen toch facturen van SABAM, die beweerde dat er toch werken van beschermde auteurs werden gedraaid. We kregen intussen al aanmaningen en bericht dat er een deurwaarder zou langskomen.
Dirk Vervenne, SABAM: De wet zegt dat het repertoire dat door ons beschermd wordt, publiek is. Als je twijfelt of een artiest door ons beschermd is, dan kan je onze database komen inkijken op onze hoofdzetel in Brussel. Wij zijn wettelijk verplicht om u dat toe te staan. Je kan niet tegen ons zeggen: wij hebben geen beschermde muziek gedraaid, en bewijs maar eens dat dit niet zo is. Daar is rechtspraak over: als je als organisator niet meewerkt, en niet aantoont dat er geen beschermde muziek werd gedraaid, dan is er een vermoeden dat er beschermde muziek werd gedraaid en dan moet er aan SABAM betaald worden. Dit werd nog bevestigd door het Hof van Beroep van Antwerpen in haar arrest van 19 december 2005. Het Hof stelde: "De auteurswet van 30 juni 1994 op de auteursrechten en de naburige rechten heeft in art. 73 de eerdere rechtspraak bevestigd dat Sabam vertegenwoordigingsbevoegdheid heeft voor het hele wereldrepertoire. Zij mag in rechte optreden in naam van zowel Belgische als buitenlandse auteurs. Zij vertegenwoordigt het wereldrepertorium, zelfs indien uit de vaststellingen van de verbalisanten niet blijkt om welke werken van componisten het gaat." Wij kunnen toch ook niet naar elke fuif een controleur sturen die constant luistert welke muziek er wordt gedraaid? Organisatoren moeten ons dus playlists bezorgen met de namen van de componisten erop vermeld.
Mijn conclusie:
- Animo, de organisator van deze debatavond, heeft enkele jaren geleden bij wijze van stunt de gebouwen van SABAM bezet. Zij pleiten voor een nationalisering van SABAM. Denken zij werkelijk dat een nationalisatie de situatie van muziekconsumenten en artiesten zal verbeteren? Op dat moment worden de SABAM-rechten namelijk een belasting.
- Waarom kan SABAM de databank van de beschermde werken niet online beschikbaar maken, zodat iedereen online kan nagaan of een muziekwerk al dan niet beschermd is?
- Proportionaliteit van de geïnde bedragen a rato van het gehalte aan beschermde muziek lijkt mij een must. Op lange termijn is dit in het belang van SABAM, zoniet zullen meer en meer organisatoren ervoor opteren om uitsluitend niet-beschermde muziek te draaien, aangezien het draaien van één enkel beschermd werk momenteel gepenaliseerd wordt met het aanrekenen van het volle tarief alsof er enkel beschermde werken werden gedraaid.
Zie ook:
LVB.net - Rechtenvrije muziek: SABAM reageert
LVB.net - Rechtenvrije muziek en SABAM: Bart Tommelein reageert
Marco Raaphorst - Is er muziek na SABAM? Ja!
Discussie: Creative Commons, distributie versus publiek afspelen, en billijke vergoeding
Leuven Centraal - Sabam onder vuur
HLN.be - "Betaal SABAM nooit zomaar"
Bart Tommelein - SABAM is watching you
LVB.net - SABAM maakt database beschikbaar
Reacties
Koen Godderis
dinsdag, 20 november, 2007 - 23:22Die omgekeerde bewijslast is dikke zever.
Sabam vertegenwoordigt inderdaad alle artiesten die wereldwijd hun werken hebben geregistreerd als "niet-rechtenvrij", maar Sabam heeft wel niet het alleenrecht op het maken van muziek.
Als je dus een fuif draait met enkel muziek die rechtenvrij is, dan heeft Sabam daar niets aan te zeggen. Als ze dan toch moeilijk doen, en het een rechtszaak wordt, kan je maar beter die mannen een "tergend en roekeloos geding" aansmeren.
Die Sabam gedraagt zich als de Maffia van centraal Europa. En dat met gelegaliseerde supervisie van een paar politieke paljassen in de federale regering.
Het wettelijk kader aangaaande auteursrechten moet dringend veranderen. En er dient enkel nog het tarief betaald te worden van het effectieve gebruikte werk.
Naast dit alles gedraagt Sabam zich verder ook als pure maffia als het op internetradio aankomt. Maar niet getreurd, er zijn genoeg andere EU-landen om van daaruit te streamen. En daar een meer "billijke" vergoeding te betalen.
Cogito
dinsdag, 20 november, 2007 - 23:47Bewijslast omkeren is typisch voor hen die de rechtstaat beu zijn.
tweaker
woensdag, 21 november, 2007 - 00:23Die uitspraak van de antwerpse rechtbank staaft in geen enkel opzicht zijn bewering... als dat het soort argumenten is dat Sabam wil gebruiken in een rechtbank kan je wel makkelijk van hen winnen... met de vraag: 'en daarmee bewijst u wat precies?'
Koen Godderis
woensdag, 21 november, 2007 - 01:11Tweaker, er zijn in de VS al heel wat rechtszaken geweest waarbij de auteursrechtenorganisaties fikse schadevergoedingen hebben moeten betalen wegens tergend en roekeloos geding. Maar dat houdt Sabam "wijselijk" graag in het doofpotje. En het gaat hier over miljoenen dollars.
De auteursrechtenorganisaties gedragen zich graag als maffia-organisaties, maar een keertje dat ze in een rechtbank komen, hebben ze al heel wat minder noten op hun zang. Wie recht in zijn schoenen staat hoeft helemaal geen bang te hebben van Sabam, integendeel.
Als je aangevallen wordt is het best om in de tegenaanval te gaan en een fikse schadevergoeding te eisen wegens tergend en roekeloos geding. Doe ze dus in de VS om de haverklap. En lopen aldaar al evenveel tegen de lamp. Nu hier nog. 't Zal rap gedaan zijn met hun groot almachtig gedacht van zichzelf.
tweaker
woensdag, 21 november, 2007 - 03:43@ Koen
Je vergeet 1 ding... hier hebben we geen schadevergoedingen van astronomische grootte zoals het in de VS traditie is.
Veel meer dan betalen van je onkosten en een symbolische euro moet je van de het belgisch onrecht niet verwachten.
EricJans
woensdag, 21 november, 2007 - 08:12SABAM heeft een monopolie.
Ik kan dat begrijpen voor wat betreft de registratie en de metingen... in zoverre het de 'controle' en de 'metingen' betreft op haar grondgebied.
Dat monopolie is echter niet nodig voor de inningen en/of de aangiften.
Hier nog aan toevoegend dat ik het 'gekleurde' unionistische standpunt (tégen de splitsing van SABAM) niet alleen betreur maar een ongeoorloofd standpunt vindt voor een organisatie die politiek neutraal behoort te zijn.
En... wie of wat controleert SABAM?
Leo Norekens
woensdag, 21 november, 2007 - 10:06"Die uitspraak van de antwerpse rechtbank staaft in geen enkel opzicht zijn bewering... "
Juist, Tweaker.
Verder is de titel van dit stukje toch een beetje overdreven. Die "omgekeerde bewijslast" komt erop neer dat je een playlist moet indienen: staan daar alleen rechtenvrije nummers op dan ben je niets verschuldigd. In het andere geval wel.
Je hoeft dus niet te gaan "bewijzen" wat er daadwerkelijk gedraaid is. De playlist is eigenlijk niets méér dan een "verklaring op erewoord".
Anderzijds bestaat er wel dat (discutabele) vermoeden van schuld bij afwezigheid van een dergelijke verklaring.
Maar het alternatief zou inderdaad zijn dat er op elke fuif een controleur staat die de hele duur van het evenement elk nummer noteert... Je mag er niet aan denken welk effect een dergelijke aanpak op de tarieven zou hebben.
ivan janssens
woensdag, 21 november, 2007 - 10:57Meer transparantie, omkering bewijslijst, nationalisering...allemaal zever. Wat is het verschil tussen een door de overheid in stand gehouden monopolie dat de monopolierechten/renten int, of de overheid die het zelf doet (igv. nationalisering). Niets. Betalen doe je.
En de billijke vergoeding is nog erger: toevallig omdat Lotti zijn stem eens geleend heeft om een nummer te coveren van reeds lang overleden artiesten, moet je aan die man een billijke vergoeding betalen? Wat is daar billijk aan?
johan vandepopuliere
woensdag, 21 november, 2007 - 11:37Oude gewaden.
De muziekmarkt wordt gemokerd door de hamer van het overaanbod en het aambeeld van het illegale downloaden. Voor wie zich in de marge bevindt, zijn inningen uit optredentjes de spreekwoordelijke pindanootjes (of in echtig Nederlands: kruimels).
De markt heeft overigens begrepen dat er momenteel meer geld te verdienen valt aan muzikanten zelf. Wil je rijk worden in de muziek? Verbouw dan je garage tot repetitieruimte.
Ik ben zelf muzikant en auteur in twee groepen en heb er nog niet over gepiekerd om me aan te sluiten bij SABAM. Het kost je je lidgeld en je schrikt organisatoren enkel af. Daar gaat je podiumervaring, daar gaat je promotie voor eigen werk. Dat SABAM eerst eens bewijst dat je voordeel haalt uit lidmaatschap.
Er is ergens een kritische grens, boven dewelke organisatoren bereid zijn tot het gekste om je op hun affiche te krijgen. Daaronder ben je het vuil van de straat en mag je blij zijn dat je je eigen drank niet moet betalen. Met SABAM is het niet anders: ze behartigen de belangen van grote, goed georganiseerde artiesten en parasiteren op de massa kleine vissen. Niet met deze jongen.
Nieuwe gewaden genoeg: de vulgarisatie van de digitale technologie heeft ook tal van voordelen (jammer voor de opnamestudio's en de platenfirma's). En als de kleintjes groot worden, zullen ze zich het opportunisme van SABAM en tutti quanti misschien herinneren.
Wat niet wegneemt dat de hele popcultuur al lang in de herfst zit. Wie luistert naar Mika of Scissor Sisters, begrijpt niet hoe die de plagiaatwetten ontlopen. Vergelijk de toppers van nu met die van de vroege jaren zeventig: toen klonk het duizend maal frisser.
pepeprjack
woensdag, 21 november, 2007 - 13:01Warning: ik ken niets van deze materie. Maar op zich kan omkering van bewijslast heel nuttig zijn. Het probleem hier, is dat enkel en alleen SABAM know-how heeft wie vrij van rechten is en wie niet. Je kan die wel gaan inkijken, maar de lijst is verder niet publiek (idd, waarom niet op het net?). Dat betekent dus dat je 1)met een deurwaarder de lijst moet gaan inkijken, 2)dat je nooit zeker bent van je opzoeking tenzij je HEEL de lijst checkt (naam nummer of artiest kan net iets anders geschreven zijn, de lijst wijzigt neem ik aan), en 3) dat je een deurwaarder nodig hebt op je avond om vast te stellen wat gespeeld is. Leuk.
Er zouden eigenlijk voorafgaande, bindende rulings gemaakt moeten kunnen worden, als mensen toch houden aan een op voorhand bepaalde playlist, mag dat geen probleem zijn. De lists worden nu immers ook gecontroleerd door SABAM, dus dat brengt geen extra werklast mee. Vervolgens zou de normale bewijslast (wie beweert, moet bewijzen) perfect kunnen: SABAM moet aantonen dat playlist niet gevolgd werd, wat met de gekende playlist van de ruling en eenvoudige opnametechnieken makkelijk kan.
Denken dat een overheidsdienst het beter gaat doen, is illusoir, zij het dat het zeker is dat de inning slechter zal verlopen + publieke opinie zwaarder zal spelen.
Steve0
woensdag, 21 november, 2007 - 16:34Och 't kan nog erger: http://www.auvibel.be/nl/in...
Kunt ge uw rechtenvrije op cd-schijven branden en toch nog de gewone muziekindustrie steunen met 12 cent per beschreven schijfje. Een halve euro per lege dvd (tussen haakjes).
En dan klagen ze nog , de 'arme' muziekindustrie: om de zoveel tijd zeggen ze dan dat ze minder cd's hebben verkocht dan het jaar ervoor, geven ze de schuld aan 'de piraten' die de industrie 'kapot' maken.
Wel lekker zwijgen over de ringtoon-markt en de elke jaar groter worden verkoop van (muziek-)dvd's.
Ondertussen zitten auvibel/sabam op vele miljarden, en staat sabam nu onder onderzoek.
En de arme artiest in dit vlaanderenland? Die betalen we gewoon via ons belastingen (kunsternaarstatuut).
dendof
woensdag, 21 november, 2007 - 17:52"Een halve euro per lege dvd"
Maar wie betaalt dat in het echt?
http://www.iwonatec.de
DVD-R 4,7 GB OMEGA Freestyle 16x Speed Cakebox 100 pieces @ ¤ 19,99
http://www.e-primero.com
PHILIPS DVD+R 16X [2 X 50 pcs] @ ¤ 24.75
Tuur Demeester
woensdag, 21 november, 2007 - 19:12Ik heb vroeger veel getwijfeld over de pro's en con's van IP, maar dit briljante artikel heeft me over de streep getrokken: 'Against Intellectual Property", van Stephan Kinsella
http://www.mises.org/journa...
Steve0
woensdag, 21 november, 2007 - 19:40Euhm dendof e-primero mag je al schrappen, die accepteren geen belgen: http://www.e-primero.com/in... (check de pulldown)
Die duitse shop lijkt het nog wel te doen, ben een keer rond aan't zoeken geweest naar goeie duitse dvd/cd shops en negen keer van de tien bleken ze geen deals willen doen met belgskes. Soms lieten ze je registreren zoals iwonatac maar uiteindelijk kon je alleen hoesjes bestellen.
Natuurlijk kan je ook gewoon tot daar rijden, en zijn er nog een hoop andere mogelijkheden die u al dan niet in de illegaliteit duwen. Maar das het punt niet dat ik wilde maken.
Als je dus vraagt "Maar wie betaalt dat in het echt?" dan zou ik zeggen een overgrote meerderheid, de meeste mensen die in de carefour hun writables gaan halen weten dat immers niet.
Ik vind hier niet meteen cijfers van die audibel mannen (te leeg om te zoeken ook) maar het zijn miljoenen euro's die elke jaar in de zakken van de industrie rollen.
dendof
woensdag, 21 november, 2007 - 20:05Ik kom inderdaad een tijdje toe met 100 DVDs, die Luxemburgers moeten blijkbaar van gedacht veranderd zijn.
Hoewel ik niet inzie wie of wat druk kan uitoefenen op die buitenlandse DVD marchangs om geen zakes te doen met Belgskes.
oxbow
woensdag, 21 november, 2007 - 20:29"(..) dat Sabam vertegenwoordigingsbevoegdheid heeft voor het hele wereldrepertoire"
Ik dacht dat Sabam maar over +- 80% van het wereldrepertoire bevoegdheid had?
tweaker
woensdag, 21 november, 2007 - 20:59Erziteenkleinfoutjeindesoftwarevandezeblogalsjelangewoordengaatgebruiken
Neverbeendead Religion
donderdag, 22 november, 2007 - 01:33Johan vandepopuliere heeft volledig gelijk.
Daarom zou men sabam moeten verplichten een website op te richten die vergelijkbaar is met i-tunes.
Om maar te zeggen dat dat meer dan haalbaar is de dag van vandaag. Het impliceert een internationale samenwerkingsoperatie op het internet door de gehele wereld van muziek van a tot z die niet zo lang hoeft te duren in het licht van wat er al op het internet staat van muziek. I-tunes is dan ook een goede partner om mee te beginnen.
Het zwakke punt is dan enkel dat deze website eens niet bereikbaar zou zijn maar met zijn verschillende servers zou dat zo weinig gebeuren dat het naar een verwaarloosbaar bedrag verwijst. In dat geval mag men met de apparatuur gratis alle muziek die men offline in eigen bezit heeft spelen omdat men een internetpanne kan nagaan.
De verplichting bestaat er dan in dat iedereen die muziek speelt op fuiven en dergelijke dat via een online database doet waar zowel de beschermde als niet beschermde muziek zich op bevindt.
Sabam registreert dan automatisch in real-time wanneer er een beschermd nummer wordt gespeeld en int dan en betaalt dan specifiek voor de gespeelde nummers zodat de grote massa die de boot recht houdt door er uit te vallen geen publiek geheim meer blijft.
Het is zoals sabam zelf zegt nog steeds over een van de meest gespeelde nummers live in dit landje:
There is the love for money and there is the love for music but music was my first love and it will be my last.
Het gemak van een site als i-tunes leert dat je onmiddelijk een nummer live kunt streamen in perfect kwaliteit omdat je op die site stukjes kunt streamen in originele kwaliteit van elk nummer.
Het nagaan door sabam wordt dan gereduceerd tot inlogtijden, playlists van die inlogtijden en verzegelde speakers die binnenin de garantie bieden dat de playlists er uit zijn gekomen op het volume dat overeenkomt met de additionele data van de playlists en op de plaats waar bv. de aangekondigde fuif doorgaat met de precisie van een hedendaagse gps. Het broertje van bv. de water en electriciteitsmeter want elke zichzelf respecterende nationale organisatie, om het nog niet over internationale organisaties te hebben, zorgt er voor dat ze een verzegeld metertje plaatsen daar waar dat nodig blijkt te zijn.
Om dan vals te spelen moet men al vrij ver gaan terwijl men zeer naakt staat tegenover controle die dan niet mals genoeg hoeft te zijn.
Mensen die dan stellen dat de verplichting van een internetverbinding in deze specifieke sector toch wat te ver gaat, ijveren dan maar voor een gratis one-website connectortje met display bij het metertje.
tweaker
zondag, 25 november, 2007 - 10:17@ Luc
zou tommeleintje ook je blog lezen?
http://www.hln.be/hlns/cach...
wim
woensdag, 28 november, 2007 - 22:48Ik werp even een vraagje op. Vermits de Belgische wetgeving van boven af komt (richtlijn van Europa). Moet dit dan niet in alle landen van Europa op dezelfde manier geïnterpreteerd worden?
In Spanje is er een geval waarbij de uitspraak is dat de Spaanse Sabam moet aantonen dat er wel degelijke copyright werken gespeeld zijn.
http://jorisdeene.blogspot....
Heeft iemand hier iemand een zicht op? Ik probeer hiermee geen positie in te nemen voor of tegen de omgekeerde bewijslast maar ik vraag het mij enkel af.
Tweaker
donderdag, 29 november, 2007 - 04:32@ Wim
in een perfecte wereld zou je volledig gelijk hebben... maar in belgië? in BELGIË? komaan...
een land dat niet eens een democratie is veegt zijn voeten aan alles als er geld mee gemoeid is
Freaking Wildchild
maandag, 6 april, 2009 - 22:17Het gaat nog veel verder dan dat, ik ben al een hele tijd aan het proberen mezelf aan te sluiten bij Sabam; maar zonder enige rechten te verliezen op muziek die geschreven is onder Creative Commons licentie.
http://blog.gowildchild.com... bevat meer informatie hierover; ik probeer met dit artikel dan ook zoveel mogelijk reacties te verzamelen om deze onzin te doen ophouden...
Peter Peter
maandag, 2 november, 2009 - 21:06Dat men op muziek bij fuiven een billijke (al denk ik niet dat SABAM dit woord echt begrijpt) vergoeding vraagt zou ik nog kunnen begrijpen, echter wanneer iemand (desnoods met 5000 ipv. 5) op z'n werk naar de radio wil luisteren is dit muziek die in essentie publiek beschikbaar is... daar kan wat mij betreft nooit een vergoeding aan verbonden worden.