In januari
schreef ik al over de weldaden van genetisch gemodificeerd voedsel, vooral voor de ontwikkelingslanden. Patrick Moore, ooit een mede-oprichter van Greenpeace, bekritiseert nu de campagne van Greenpeace tegen het zogenaamde "
Frankenstein-voedsel". Greenpeace heeft liever blinde kinderen dan genetisch gemodificeerde rijst, schrijft Moore in
De Standaard, waarmee hij verwijst naar een genetische modificatie waarbij een gen van een narcis-bloem toegevoegd wordt aan het genoom van rijst, zodat de rijst hoge gehaltes aan beta-caroteen gaat bevatten, wat dan weer goed is voor de honderden miljoenen mensen in ontwikkelingslanden die aan chronisch gebrek aan vitamine A lijden, soms met blindheid als gevolg. Moore verwijt de voorstanders van de bio-techniek dat ze niet kordaat genoeg optreden. "
De activisten gaan er hard tegenaan, terwijl het biotech-kamp weinig werk maakt van de volksgezondheid en de milieuvoordelen van deze nieuwe techniek. Stel u een reclamecampagne voor die beeldend blinde kinderen in Afrika laat zien, het vitamine A-gebrek uitlegt, de Gouden Rijst introduceert en laat zien hoe het optreden van Greenpeace deze remedie in de weg staat. Stel u een andere reclame voor die verarmde Indiase katoenboeren laat zien, uitleg geeft over Bt-katoen en de cijfers presenteert van de verhoogde opbrengst en het betere leven voor de boeren - gevolgd door de duidelijke uitspraak dat de vertraagde invoering van deze techniek de schuld is van de activisten. En wat dacht u van een reclame die beeldend de bodemerosie en dichtslibbing van rivieren toont die het gevolg zijn van de gewone landbouw, en dan het bodembeheer dat mogelijk wordt dankzij het gebruik van genetisch gemodificeerde sojabonen? En van een reclame waarin arbeiders in een ontwikkelingsland zonder bescherming met bestrijdingsmiddelen werken, tegenover het sterk verminderde gebruik daarvan, dat mogelijk is met Bt-maïs en -katoen? En als al die reclames nu eens werden gepresenteerd door een bekende en vertrouwde persoon? Zou daardoor het publieke standpunt niet veranderen?". Het Amerikaanse techno-optimistische maandblad
Wired wijdt in zijn maart-nummer een artikel aan Patrick Moore, onder de titel "
Eco-Traitor".
Artikels
Reacties
Ed Leefgezond
donderdag, 8 april, 2004 - 14:35Ach, met een domme tendentieuze one-liner kun je natuurlijk iedereen bekritiseren.
Er bestaan ook andere bronnen van Vitamine A dan uit genetisch gemanipuleerde rijst. Dus de kinderen in ontwikkelingslanden hoeven echt niet blind te worden zonder genetisch gemanipuleerd voedsel, waar Moore blijkbaar voorstander van is. Dat er over dat soort voedsel nog niets bewezen is dat het onschadelijk is voor de menselijke genetica kan hem blijkbaar niet schelen... arme kindertjes in de derde wereld zijn er misschien volgens hem genoeg...
bernard
donderdag, 8 april, 2004 - 16:24Er zijn onnoemlijk veel discussies over dit onderwerp gevoerd.
Zie de site van EU DG Research: Science & Society; o m.
Ten onzent: zie het uitgebreid verslag van de studiedag over de GGO's bij het Technology Assessment Office van het VL Parlement ( Robby, dus) : IvwT
Roel
donderdag, 8 april, 2004 - 16:28In een interview met de Volkskrant heeft de directeur van Plant Research International (volgens mij) beweerd dat er eigenlijk geen risico's zijn verbonden aan genetische modificatie van gewassen, zolang je slechts veranderingen zijn aangebracht aan 1 gen. Dat geloof ik ook wel.
Waar het hier meer om gaat is dat de p.r. van de kant van de biotech-giganten als Monsanto slecht is geweest, en dat milieubewegingen daar heel slim op ingespeeld hebben. Je kunt de milieubeweging aanwrijven dat ze met hun p.r. wel eens te ver gaan. Maar de professionele bedrijven die achter GM-producten zitten moeten snappen dat p.r. op dit vlak nog net iets belangrijker is dan voor andere producten.
En zoals Ed Leefgezond al aangeeft, genetische modificatie is niet zaligmakend. Er kunnen best andere 'oplossingen' zijn voor problemen in ontwikkelingslanden.
Het onderwerp ligt trouwens nog een stuk ingewikkelder. Want waar komen de gewassen vandaan die de biotech bedrijven genetisch modificeren? Uit ontwikkelingslanden? Hebben die dan geen recht op een deel van de winst die met producten gebaseerd op 'hun genetisch materiaal' worden gemaakt? Ja, ook op dit vlak zijn de 'property rights' een heet hangijzer.
(Trouwens, ik linkte eind maart ook al (even snel) naar het artikel over Moore (zie http://www.roelgroeneveld.c... )
Trabka Barbara
donderdag, 8 april, 2004 - 18:54Een dergelijk uitspraak is typisch voor groene jongens/meisjes.
Aelvoet wilde ooit " Gratis " (waar blijft het kartel met Sp-a) heroine geven aan verslaafden, maar een koe antibiotica geven was levensgevaarlijk voor de volksgezondheid.
JDV
vrijdag, 9 april, 2004 - 03:30@ Trabka.
Lijkt mij ook logisch : na het geven van antibiotica wordt de koe uiteindelijk wel opgegeten, de heroine-verslaafde ...
Maar onthoud: de verslaafde is het slachtoffer van de geldhonger van de drugsverkopers, niet van de drugs. Dus als je de nefaste invloed van een drugsverslaafde op de maatschappij wil bestrijden, bestrijd je beter de oorzaak, en geef je de verslaafde gratis drugs, om enerzijds de het aanbod te "steriliseren" en de nefaste afgeleide gevolgen (=onaangepast gedrag) te bestrijden, en anderzijds de maatschappij de kans te bieden de verslaafde te helpen bij zijn poging om zijn verslaving af te bouwen.
bernard
dinsdag, 13 april, 2004 - 18:26Het is een ethische kwestie, gelinkt aan nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen. Altijd tricky.
In werkelijkheid gooien de twee geloofs - of overtuigingskampen naar mekaar met modder.
Van Motagu ( de oude RUG prof) heeft daarover iets te zeggen. Iets oordeelkundigs, wijs. Zie de site van IvwT met daarop het verslag van de studiedag daarover ( vrooege herfst verleden jaar , geloof ik).
De voorlopige ( of niet ) oplossing , die Europees aanvaard is , is die van " labelling".
JDV
woensdag, 14 april, 2004 - 02:01Beste Bernard,
Ik ben niet akkoord. Labelling is een "valse" oplossing naar de gebruiker toe. Men stelt hem gewoon voor de feiten en geeft een alibi om de markt te verzadigen en hem zijn macht te ontzeggen om daartegen in te gaan. En de modale burger kiest op termijn toch voor het goedkoopste product. Of er wordt uiteindelijk enkel het goedkoopste product verkocht. Dus "echt" vrij is de consument eigenlijk niet.
Enerzijds wil men de grenzen afbouwen en heffingen en subsidies afbouwen. Dit alles onder de mom van een ruimere markt en de concurrentie. Maar anderzijds gaat men bvb. kippevlees opspuiten met water en preparaten om het volume te verdubbelen, maar blijft men wel dezelfde prijs aanrekenen aan de klant.
Gemodificeerde gewassen ? OK als het echt beter is voor de mensen. Maar als ik lees dat men de granen enkel mag bespuiten met een middel dat dan duur verkocht wordt door de verkoper van het transgene gewas ? Ja dan stel ik mij daar vragen bij. Als ik lees dat via het transgene gewas niet meer als zaaizaad kan behouden worden. Wat wil dat zeggen voor de ontwikkelingslanden ? Of als ik lees dat men een aanplanting doet op een heuvel, en vervolgens de landbouwers in de vallei gerechtelijk vervolgt omdat hun gewassen bestoven zijn door het transgene gewassen, en de oogsten van die "buren" gaat opeisen. Ja waar duidt dat op ?
Het label ? Voor vleesproducten ? Al eens nagedacht welk vlees die "chinees" zal gebruiken ? Zal hij zich vragen stellen over het label ? Of zal hij in de ... gewoon het goedkoopste product aankopen en versnijden ? En in de schoolrefters ? En de bedrijvenrestaurants ?
En het voorbeeld van het katoen ? Ik dacht dat de wereldmarktprijs van het katoen zo laag was omdat de VSA nog altijd hun productie subsidiëren ?
Trouwens in Europa kampen we al met belangrijke obesitas-problemen. Moeten we dan echt dubbel zoveel vlees eten omdat de prijs maar de helft is van kwaliteitsvlees ?
bernard
woensdag, 14 april, 2004 - 15:20Jaja, 'k weet het. 't Is te zeggen: 'k verneem het o m via jou, maar bij deze gelenheid samengebald in een paar lijnen.
Stuur gewoon eens een clevere nota naar diegenen, binnen (1) EU COMM , (2) EP, die daarmee bezig zijn.
Zij nemen tenslotte de ultieme beslissing.
Bart Vanhauwaert
woensdag, 14 april, 2004 - 19:12JDV : als de gebruiker uiteindelijk toch naar de goedkoopste prijs kiest, dan is het verbieden van goedkoper voedsel omdat het genetisch gemodificieerd de gebruiker de keuze ontnemen die hij verkiest.
JDV
woensdag, 14 april, 2004 - 20:19Beste Bart,
Het gaat hier niet over goedkoper of niet. Het gaat over de gezondheid.
De vraag bij deze discussie (en ik ben ter zake niet competent) is gewoon :"Is het toelaatbaar dat we in een voedingsgewas een vreemd component toevoegen, uit winstbejag ?". Zal dat voordeel (op korte termijn) geen nadeel zijn op lange termijn ?
En anders kijk nog eens naar de USA ? De burger eet gewoon wat hem via de reklame voorgespiegeld wordt. De zwaarlijvigheid is daar één groot drama aan het worden. Hebben we dus behoefte aan goedkoper voedsel ? Moeten we het juist niet duurder maken zodat de landbouwers in de ontwikkelingslanden over een permanente markt beschikken?
Deze zomer heb ik in de Pyreneeën een steak gegeten in een grensrestaurant, steak = vlees van een stier die op de helling gegrazen heeft gedurende de ganse zomen. Wel, die steak was honderd keer beter dan wat je in een supermarkt kan kopen. Mijn conclusie : het hoeft niet groot te zijn, als het maar lekker en gezond is.
@ Bernard. Voor dergelijke zaken ben jij toch beter geplaatst ?
En de labels : al eens nagedacht wat een producent van koekjes bvb op zijn etiket moet schrijven ? Weet hij of de roomboter gemengd is met plantaardige vetten van ... of dat de melk geïmporteerd was uit een land dat ... ?
bernard
donderdag, 15 april, 2004 - 18:57Ja, JVD, groot gelijk. Labelling is de noodoplossing van " het midden".
Doel moet dus zijn : een EU standaard voor GGO's ontwikkelen ( OK, na lang studiewerk én lange discussies) , die de mogelijkheid in zich graagt om het later te halen als wereldstandaard.
JDV
donderdag, 15 april, 2004 - 23:32Neen Bernard, want via de labelling laat men die gewassen toe op de markt en veroveren ze hun marktpositie. Nog voor er een wereldstandaard voorhanden is (dat neem ik toch aan). En eens de markt veroverd is kan je (eventuele) schade niet meer recupereren.
En die landen die "labelling" voorschrijven zijn uiteindelijk vanuit economisch oogpunt het slachtoffer want de bedrijven moeten voor het onderscheid een specifieke boekhouding voeren, dus extra kosten. ... zodat ze toch in een nadelige situatie eindigen en op dat punt het onderspit delven.
Ofwel moeten er garanties zijn dat het gezond is, ofwel moet het verboden zijn.
Ik heb over dit thema een uitgesproken standpunt omdat in mijn onmiddellijke omgeving een kind alergisch was voor runder-melk-vet in de kindervoeding. En juist het opsporen van dit "kleine" probleem zorgde ondertussen voor gigantische gevolgen. Vandaar mijn kritische houding en ... mijn omstandige reactie.
bart
zaterdag, 17 april, 2004 - 00:16JDV : je mengt een aantal zaken. Vooreerst : of het toelaatbaar is om vreemde component in de voedselketen te brengen? Dat is een hoofdzakelijk technische kwestie waarvoor we controle-instanties hebben die zulke dingen onderzoeken. Het gebeurt trouwens veel meer dan je denkt. Denk maar aan bewaarstoffen e.d.
Ten tweede : is een GGO wel een vreemde component? In vergelijking met de pesticide die soms gebruikt wordt is een GGO stukken minder 'vreemd'.
Ten derde : de obesitas van de Amerikaanse consument heeft niets met het al dan niet toelaten van GGO's te maken. Die evolutie is al gaande van lang voor er spraken was van genetische manipulatie.
Ten vierde : duurder voedsel zal zeker niet uit de ontwikkelingslanden komen, integendeel. De prijs (zonder subsidies) is het economische voordeel waarmee boeren uit de derde wereld kunnen uitpakken. Artificieel bepaalde prijzen zouden dat voordeel irrelevant maken.
Ten vijfde : ik wil best aannemen dat jij een lekkere steak hebt gegeten in de Pyreneeën, maar geef toe dat het niet praktisch is om iedere keer daar je vlees te gaan halen. Zonder de moderne en grootschalige landbouw- en voedseldistributie industrie zouden de meeste Belgen waarschijnlijk nooit vlees eten. En vegetariers : ook geen van die fancy vleesvervangers...
JDV
zaterdag, 17 april, 2004 - 02:49Juist Bart, maar heb ik niet gezegd dat het ging over gezonde voeding ?
Ik wil hier onderscheid maken tussen de "genetische manipulaties"; waar ik wantrouwig tegen ben is het toevoegen van "vreemde" genetische kenmerken aan een bepaalde plant. Bvb. een gen van een tropische plant aan een voedingsgewas. De mogelijkheden zijn quasi onuitputtelijk. En dus kunnen er onnoemelijk veel "varianten" van "vreemde stoffen" via die weg in onze voeding toegevoegd worden.
De vraag is natuurlijk "Waarvoor is die plant gemodificeerd ?" (en dat was eigenlijk de grond van het item van LVB) Antwoord : om meer vitaminen te bevatten of om resistent te zijn tegen de "vraat" van een bepaalde kever (en dus een giftig component bevattend). Dus de "reden" zal een belangrijk aspect zijn in de ganse discussie en de beoordeling. Maar zal ook de evaluatie van de “schadelijkheidfactor” niet juist daardoor veel moeilijker zijn.
En dat alles moet je zien binnen de "economische" context. Indien men bvb. in de USA probleemloos gemodificeerd granen produceert zal de USA (op korte termijn) een belangrijk commercieel voordeel kunnen behalen, met als negatief element dat het risico (een kostenfactor) verschoven wordt naar de toekomst (de impact op de volksgezondheid). Want je kan misschien wel achterhalen dat het gemodificeerd tarwe is dat verkocht wordt, maar kan je in een koekje of in een suikerstroop (gemaakt op basis van het zetmeel van graan) nog achterhalen of er gemodificeerd graan gebruikt is? Dus uw reactie over de controle-instanties gaat dus maar beperkt op. Of denk aan het toevoegen van hormonen aan runderen om de melkproductie te verdubbelen (of gaat men genetisch gemodificeerde koeien produceren met bvb. een menselijk gen of van één of ander dier). Zal men dat gebruik in de "boter" nog kunnen vaststellen ? En zal dat gebruik geen invloed hebben op de volksgezondheid of het milieu (denk aan de vele tweeslachtige vissen die gevonden worden in onze rivieren). ...
Obesitas : niet alleen teveel eten, maar ook te weinig voedzaam voedsel. Dus "lege" suikers in drankjes en koekjes ipv. voedzame ruwe bloem (niet geraffineerd). Maar ook aanwezigheid van duizenden additieven die het lichaam niet kan uitscheiden en waarvoor het lichaam "vetopslagplaatsen" aanmaakt om dat "gif" in op te slaan, met "obesitas" als gevolg. Er is dus niet altijd duidelijk een onderscheid te maken tussen oorzaak en gevolg. En denk dan nog eens aan de veelvuldige allergieën die tegenwoordig onder de bevolking vastgesteld worden (in de regel is dat toch een aanwijzing dat het lichaam reageert op een vreemd component ?)
Duurder / goedkoper voedsel : ik weet beroepshalve dat de groothandelsprijs van varken- en rundvlees de laatste twintig jaar "nominaal" niet gestegen is of zelfs gedaald is, ongeacht de inflatie, de hogere loonkost voor de producent(landbouwer), de intrinsieke betere kwaliteiten, de milieuverplichtingen, het betere veterinaire toezicht, de optimale slachtcondities, enz. Maar in de winkel is ondertussen de prijs meer dan verdubbeld en in de verwerkte vorm verviervoudigd! Dus wie haalt welke winsten ? En door het vrijmaken van de internationale markt, wordt die positie (voor de Europese landbouwer) nog verder ondergraven. Dus waar brengt ons dat op den duur ?
Uw 5°: natuurlijk. Maar moet die evolutie tot in het oneindige doorgetrokken worden ? Zie mijn voorbeeld van het "ingespoten kippenvlees". De internationale graanprijzen zijn de laatste 20 jaar met ongeveer 60 tot 75% gedaald (nominaal!). De prijs van kippenvlees staat rechtstreeks in relatie met de graanprijs (door de korte omzettingsperiode graan tot vlees = kippen groeien zeer snel en zijn snel slachtklaar)... dus er is al een ongelooflijke rendementsverhoging doorgevoerd in die sector. En nu (om de concurrent eventjes voor te zijn) gaat men het vlees opspuiten zodat het 50% water en ... additieven (proteïnen van ???? herkomst - runderen met of zonder BSE ... niet te achterhalen ! ! ! !) bevat.
Maar dat commercieel voordeel duurt toch maar zolang tot iedereen dat doet. Dus op termijn eet iedereen opgespoten kippenvlees. En daarna ? Opgespoten rundvlees en varkensvlees ? Of kippen die "levend geslacht worden" om daarna opgekweekt te worden in een "bad" voedingsstoffen om in twee weken slachtklaar te zijn (of denk aan de film "Soilent Green" als je wil gruwen van het eten van vlees of vleesvervangers) ? ;-)
Wat is de limiet ? Uiteindelijk is onze voeding niet uitsluitend een artikel om onze honger te stillen. Het is ook de bouwstof van ons lichaam. Moet je dat aspect geen voorrang geven (zeker in Europa waar er nu altijd voldoende voedsel voorradig is) ?