100 jaar draadloze communicatie

Ik herinner me nog de reactie van mijn bejaarde grootmoeder op de eerste maanlanding door de mens op 21 juli 1969. Wat ze zo opzienbarend vond, was niet zozeer het feit dat de mens op de maan geraakt was, maar vooral het feit dat wij hier op aarde rechtstreeks konden horen wat die twee op de maan huppelende mannetjes tegen elkaar vertelden. Dat we dat ook nog rechtstreeks konden zien via wazige televisiebeelden vond ze blijkbaar niet zo spectaculair, maar dat rechtstreekse stemcontact met mensen op de maan, zonder telefoonkabel, dat was pas opzienbarend.


Waarmee ik gewoon maar een inleiding wil geven op het bericht dat gisteren de honderdste verjaardag van het eerste transatlantische radiocontact herdacht werd. Op 18 januari 1903 bracht Guglielmo Marconi een radioverbinding tot stand tussen Cape Cod op de VS-Oostkust en Cornwall in het westen van Engeland. Het was een bericht in morse van president Theodore Roosevelt aan de Engelse koning Edward VII. Enkele uren later volgde het antwoord in de andere richting. Technisch detail: er werd gebruik gemaakt van een relais-station op Nova Scotia, in het Oosten van Canada. En twee jaar eerder was hij er al in geslaagd om de letter "S" in morse door te sturen van Newfoundland naar Cornwall. Maar omdat de boodschap zo kort was en omdat het slechts om éénwegscommunicatie ging, werd die stap minder belangrijk geacht.

In 1990 bracht ik een bezoekje aan de plaats op Cape Cod waar Marconi in 1903 zijn historische daad stelde, maar behalve een observatieplatform is er niets interessants te zien, en ik heb er geen foto's van. Op het net vond ik dit fotoverslag.

Ter gelegenheid van die herdenking zond de Marconi's dochter, gravin Elettra Marconi een bericht naar haar zoon Guglielmo in Bologna (Italië) en naar het Internationale Ruimtestation. Intussen overweegt het noodlijdende Britse bedrijf Marconi Group om het archief van de stichter op een veiling te verkopen.

Wat kunnen we leren uit de geschiedenis van honderd jaar draadloze communicatietechnologie?

1. De populairste toepassingen ontstaan daar waar men ze niet verwacht. Marconi's draadloze technologie werd in zijn tijd beschouwd als speelgoed voor zonderlingen ("crackpot technology"). Telegrafie met draad was voor het serieuze werk, telegrafie zonder draad werd als onbetrouwbaar beschouwd, en men twijfelde eraan of het wel op grote schaal zou kunnen worden toegepast.

2. Een uitvinding wordt ofwel op massale schaal toegepast, en dan wordt ze vooraf meestal onderschat; ofwel blijft ze voorbehouden voor gespecialiseerde toepassingen, en dan heeft men de neiging om ze vooraf te overschatten. Twee voorbeelden: de GSM en de helicopter. Ik heb nogal wat oude science-fiction boeken en artikels gelezen waarin "de toekomst" zoals we die vandaag meemaken, voorspeld en geschetst wordt. Bijna allemaal voorspelden ze dat de gewone mens zich vandaag per helicopter naar zijn werk zou verplaatsen. Niemand voorspelde echter dat iedereen altijd een persoonlijk draadloos communicatietoestel bij zich zou hebben. En computernetwerken worden in die voorspellingen vooral gebruikt door banken, niet door privé-personen.

Intussen heb ik hier thuis al een maand of twee een draadloos WiFi-netwerkje, zodat ik met mijn laptop overal in huis draadloos kan internetten. Toch zit ik het grootste deel van de tijd achter mijn vaste PC, ik ben niet zo'n laptop-fan.

Ik zie heel wat in de toepassing van draadloze technologie in consumentenelektronica. Wedden dat over vijf à tien jaar onze videorecorder, onze DVD-speler en onze digitale TV draadloos met elkaar zullen communiceren? Niet via Bluetooth, maar via 802.11a, of via een ander, nog te ontwikkelen protocol. En dat we tegen mekaar zullen zeggen "weet je nog die tijd dat we al die toestellen via onhandige coax- en SCART-kabels met elkaar moesten verbinden"?