FAQ over de Amerikaanse verkiezingsuitslag

Naar aanleiding van de uitslag van de tussentijdse verkiezingen in de VS, presenteer ik u graag een selectie van veelgestelde vragen, samen met mijn antwoorden. Verwacht hierbij geen animositeit, bevlogenheid, verontwaardiging, hoop, wanhoop, noch lyrische ontboezemingen: daarvoor moet u bij de reguliere media zijn.

Vraag: Hoe is het mogelijk dat het Huis van Afgevaardigden naar de Democraten gaat en de Senaat bij de Republikeinen blijft? Stemmen veel kiezers dan op twee verschillende partijen?

Antwoord: Nee, daar ligt het niet aan. Wel aan volgende twee factoren.
1. Het Huis wordt proportioneel verkozen volgens het bevolkingsaantal van elke staat (maar wel "winner takes all" binnen elk kiesdistrict). Staten met veel inwoners hebben dus meer volksvertegenwoordigers. De Senaat heeft twee senatoren per staat, ongeacht de bevolkingsaantallen. Dus hebben kiezers in dunbevolkte staten een groter gewicht in de Senaat. Dit is eigen aan een federale staat, met het Huis als volkskamer en de Senaat als statenkamer.
2. Alle leden van het Huis moesten herverkozen worden, terwijl de senatoren voor 6 jaar verkozen worden volgens een geschrankt systeem, zodat slechts ongeveer een derde van de plaatsen nu verkozen werd.

Vraag: Wat betekent dit verdeeld Congres voor het beleid van Trump?

Antwoord: Door het behoud van de Senaat, kan het benoemen van conservatieve rechters en opperrechters doorgaan. Nieuwe wetgeving moet zowel door Huis als door Senaat worden goedgekeurd, dus dat kan voortaan slechts mits akkoord van beide partijen. Trump kan eventueel zijn vetorecht gebruiken. Nogal wat beleid komt tot stand via "executive orders" in plaats van via wetgeving. Dit kan doorgaan, maar eventueel tegengewerkt worden met wetgeving voor zover daar een meerderheid in beide kamers voor gevonden wordt.

Vraag: Wat betekent de verkiezingsuitslag voor Trump persoonlijk? Zal hij impeached worden?

Antwoord:  Impeachment kan opgestart worden door het Huis, maar het is de Senaat die oordeelt over de schuldvraag. Zo werd Bill Clinton ooit impeached door het Huis, maar vrijgesproken door de Senaat, waardoor hij president kon blijven.  Of een impeachmentprocedure in het belang van de Democraten is, valt te betwijfelen. Veel zal afhangen van de conclusies van het momenteel nog lopende onderzoek door speciaal aanklager Robert Mueller. Behalve het opstarten van een impeachmentprocedure kunnen de Democraten ook allerhande onderzoekscommissies opstarten.