Hoe zit het met de taalfaciliteiten voor Nederlandstaligen in Wallonië?

Foto copyright Bernd Kueck
Nu de "onverwijlde" splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde hoog op de politieke agenda staat en de spanning tussen Vlaamse en Franstalige politieke partijen doet stijgen, komen ook de faciliteitengemeenten weer in de belangstelling. Het is immers niet ondenkbaar dat de Franstaligen in ruil voor de splitsing van B-H-V, één of andere toegeving zullen bedingen inzake de faciliteitengemeenten in de Vlaamse rand rond Brussel. Bijvoorbeeld de intrekking van de circulaire-Peeters. Ter herinnering: er bestaan taalfaciliteiten voor Franstaligen in zes Vlaams-Brabantse gemeenten rond Brussel: Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode (Rhode-Saint-Genèse), Wemmel, Wezembeek-Oppem, en in de Vlaamse taalgrensgemeenten Mesen (Messines), Spiere-Helkijn (Espierres-Helchin), Ronse (Renaix), Bever (Biévène), Herstappe en Voeren (Fouron). Taalfaciliteiten voor Nederlandstaligen bestaan in de Waalse taalgrensgemeenten Komen-Waasten (Comines-Warneton), Moeskroen (Mouscron), Vloesberg (Flobecq) en Edingen (Enghien). In heel Duitstalig België bestaan faciliteiten voor Franstaligen, in in Wallonië zijn er taalfaciliteiten voor Duitstaligen in Malmédy en in Waimes.

Aan Franstalige kant wordt vaak geklaagd over een te restrictieve toepassing van de faciliteiten in de Vlaamse randgemeenten. Maar hoe zit het met de toepassing van de taalfaciliteiten voor Nederlandstaligen in Wallonië? Leo Camerlynck, voorzitter van de Stichting Zannekin, gaf vorige week in een opiniestuk in De Standaard (abo vereist) een goed overzicht van de situatie op het terrein. De website www.taalrespect.be nam het artikel gedeeltelijk over. Uit het artikel blijkt dat alleen Vloesberg, waar minister Rudy Demotte burgemeester is, de faciliteiten correct toepast. Ik citeer: "Vloesberg, de gemeente van PS-minister Rudy Demotte, mag terecht een landschappelijk kleinood worden genoemd en bezit dan ook toeristische troeven. Jarenlang deden de gemeenteverantwoordelijken alsof hun neus bloedde, wanneer het er op aankwam de faciliteiten toe te passen. Het heeft jaren geduurd alvorens de eerste Nederlandstalige identiteitskaarten werden aangemaakt. Maar met de komst van Rudy Demotte kwam er een kentering. Vloesberg is de faciliteitengemeente met de duidelijkste aanwezigheid van het Nederlands in het straatbeeld". In Edingen lijkt het dan weer het ergst gesteld met de toepassing van de faciliteiten: "De officiële webstek van de stad Edingen is eentalig Frans. In het Nederlands gestelde brieven worden niet of nauwelijks beantwoord, en wanneer ze dan toch beantwoord worden, gebeurt dat in het Frans".

Dat taal-assertiviteit, of klagen over een gebrek aan taalhoffelijkheid, soms positieve reacties losweekt, blijkt uit een verhaal op dezelfde taalrespect-website: een Antwerpenaar die in het restaurant van het Sheraton-hotel in Zaventem niet in het Nederlands bediend werd, deed hierover per e-mail zijn beklag bij de hoofdzetel in Amerika, en kreeg prompt een uitnodiging om een copieuze maaltijd met kaviaar en champagne te nuttigen in het Brusselse Sheraton-hotel, waar het personeel "zich dubbel plooide om een woord Nederlands te spreken".

Een interessante website met (summiere) uitleg over het ontstaan van de taalgrens en met talloze foto's van taalgrensgemeenten werd gemaakt door Bernd Kueck. Hij zorgde voor taalfaciliteiten op zijn webstek: de site is ook beschikbaar in het Frans, het Duits en het Engels. Een Spaanse versie is in voorbereiding.

Reacties

#1599

Edwin

 

Ik citeer je:<<Het is immers niet ondenkbaar dat de Franstaligen in ruil voor de splitsing van B-H-V, één of andere toegeving zullen bedingen inzake de faciliteitengemeenten in de Vlaamse rand rond Brussel. Bijvoorbeeld de intrekking van de circulaire-Peeters.>>

1. Schrappen dat woord 'onverwijld' en 2. Splitsing B-H-V is een plicht volgens Raad van State én volgens het arbitragehof. (Doeken we die instellingen dan maar op?)

Waarover gaan we nog onderhandelen?

We zouden ook nog een paar andere grondwettelijk verankerde rechten tot voorwerp van onderhandelingen met Franstaligen (of met wie dan ook) kunnen maken. Enkele voorbeelden die even vanzelfsprekend zijn als die 'B-H-V-splitsing': stemrecht voor Nederlandstaligen, scheiding tussen kerk en staat, gelijkheid van stem (die is er al niet meer), scheiding der machten, vrijheid van organisatie, vrijheid van meningsuiting, enz. ...'

Misschien moeten we daar ook eens over 'onderhandelen'in het land van het compromis (op de Vlaamse grondrechten)?!

Is dit het land dat het woord democratie zo hoog in het vaandel draagt? Onderhandelen over grondrechten: bah... pervers!

Het gemak waarmee je die dingen schrijft is uiterst verontrustend.

(Oh ja... toch bedankt voor de filmtips)

#1600

LVB

 

@Edwin: mag ik erop wijzen dat de RvS gezegd heeft dat de huidige regeling inzake de verkiezingen in BHV in strijd zijn met de grondwet? Dit betekent niet dat splitsing de enige oplossing is. Ik verkies ook de splitsing, maar de intellectuele eerlijkheid gebiedt ons te stellen dat dit niet de enige oplossing is, iedereen die dat wel beweert is demagogisch. Wel is het zo dat een splitsing de oplossing die het meest in lijn ligt met de federale logica. Maar "splitsing is een plicht volgens de RvS" is niet juist.

Dat ik schrijf dat Vlaamse toegevingen "niet ondenkbaar" zijn, verontrust jou? Ik ben realistisch. Ik durf zelfs met jou een weddingschap aangaan dat BHV niet zal gesplitst worden zonder Vlaamse tegemoetkomingen. Is het verkeerd om uit te gaan van het "waarschijnlijke" in plaats van het "wenselijke"? En dan mag jij nog zoveel aan "wishful thinking" of aan "principieel vasthouden" doen, zo werkt België niet.

Wat dat woord "onverwijld" betreft: zo stond het toch letterlijk in de gezamenlijke verklaring van de Vlaamse partijen? Mag ik niet citeren?

#1601

JDV

 

Het eenrichtingsverkeer in de gedachtenwereld is weeral troef ...

#1602

Edwin

 

@ Luc: de demagoog hier! Mag ik erop wijzen dat politieke geschillen eerst via raad van RVS passeren, pas daarna via Arbitragehof: een gerechtelijke instantie. Jij wéét dat en je vermeldt het niet in je stuk. Dat is demagogisch. Na 30 jaar 'onderhandelen' gaan we nu - nadat we eindelijk een uitspraak daarover braafjes hebben afgewacht! - nóg eens (zelfs maar) insinueren dat er onderhandelingen over moeten zijn. Ik zou zeggen: succes ermee en tot bij de volgende verkiezingsoverwinning van verhofstadt! (die wint altijd omdat hij steeds dacht méér te verliezen dan dat hij verloren heeft).

Onverwijld staat in dat regeerakkoord omdat er - vooral van de VLD! - niet 'zondermeer, toute suite en maintenant - mocht staan. Wat willen liberalen daarmee bereiken?

#1603

dIVUS

 

Edwin schreef: "Mag ik erop wijzen dat politieke geschillen eerst via raad van RVS passeren, pas daarna via Arbitragehof: een gerechtelijke instantie. Jij wéét dat en je vermeldt het niet in je stuk. Dat is demagogisch."

Ik hoop maar al te zeer dat Luc dat niet weet, want wat je daar zegt is de opperste nonsens. Geen van beide rechtscolleges beslechten politieke geschillen. De Rvs en het A'Hof toetsen respectievelijk de wettelijkheid van administratieve rechtshandelingen en de grondwettelijkheid van wetgevende acten. Daarnaast is heeft de RvS inderdaad een afdeling wetgeving, die advies geeft over reglementen (wetten, veroderingen) en met als voornaamste eigenschap dat dit advies niet bindend is. Een noodzakelijk chronologisch verband tussen RvS en A'Hof is er dus ook niet.

Nu u deze basiskennis hebt en de draagweidte van een arrest van het A'Hof kan inschatten, zou het van weinig realiteitszin getuigen om te ontkennen dat er een politieke akkoord nodig is om de BHV-kwestie te regelen. Tenzij u wil proberen de wettelijke regeling met een louter Vlaamse meerderheid door de unaniem Waalse strot te rammen. Dat is mogelijk, maar mijn insziens zijn er betere afwegingen te maken.

#1604

LVB

 

@Edwin: Zowel RVS als Arbitragehof zijn gerechtelijke instanties. Die hebben gezegd dat de huidige manier waarop de verkiezingen in BHV verlopen, in strijd is met de grondwet. Meer niet. Jij trekt daaruit de conclusie dat de oplossing die de politiek daarvoor zal uitvinden, 1 winnaar zal hebben en 1 verliezer. Een wel zeer zwart-wit opstelling. Zou het kunnen dat je je laten vangen hebt aan de verkiezingspropaganda van alle Vlaamse partijen, die inderdaad beloofden en beweerden dat het zo zou gaan? Hoeveel decennia gaat het al op die manier, dat men zich voor de verkiezingen zuiver opstelt en na de verkiezingen de ingewikkeldste compromissen sluit, waarbij een leuk neveneffect van de complexiteit is dat er nauwelijks vastgesteld kan worden wie de winnaar is en wie de verliezer? Dat is al even lang bezig als er premiers bestaan die verklaren dat ze "de taalproblemen in België voorgoed zullen oplossen". Ja, ik heb dat allemaal niet in mijn oorspronkelijke stukje geschreven, omdat ik me tot de essentie wou beperken.

Ik wou immers iets over de faciliteiten schrijven, en gebruikte BHV louter als aanloop. Net als Leo Camerlynck in zijn opiniestuk in DS waarnaar ik verwees, die schreef het volgende: "HET is een illusie te geloven dat de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde zonder toegevingen zal gebeuren. De faciliteiten- en andere randgemeenten rond de hoofdstad vormen een te gevoelig onderwerp. Vlaamse politici mogen dan wel stoere taal spreken, Franstalige politici blijven gewiekster. En uiteraard zullen de toegevingen geminimaliseerd worden. Toegevingen zullen ongetwijfeld de faciliteitengemeenten rond Brussel treffen, waar meer dan de helft tot driekwart van de bevolking niet voor het Nederlands kiest. De Franstaligen beschouwen de Brusselse rand als de facto tot Brussel behorend. De faciliteiten zullen worden verruimd, althans in de zes rond Brussel, zoveel is duidelijk, als men de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde erdoor wil loodsen".

En ja, "het is niet ondenkbaar" was eigenlijk een eufemisme, "het is vrijwel zeker" was exacter geweest. Dat ik daarbij geen verontwaardiging uitte, niet sprak van een "kaakslag" of geen donders en bliksems op de politici liet neerdalen, komt doordat ik op deze weblog geen politieke manifesten neerpoot, maar meestal gewoon wat over de _realiteit_ wil schrijven.

#1605

Edwin

 

Natuurlijk moet iemand eerst een zaak aanhangig maken bij één van beide rechtscolleges. Al goed al goed. Maar tot welke bevindingen kwamen ze i.v.m. B.H.V.? Ongrondwettelijk.

En wat is er zwart/wit aan te stellen Franstalige lijsten niet meer kunnen als de rechtscolleges hetzelfde vinden? Waarover moet er onderhandeld worden? Alles is duidelijk: niemand mag door het rood rijden. Punt uit.

En wat 'geloven' betreft: ik geloof niks. Ik zie dat onze politici zich verbazen over het kiesgedrag. Dat zal wel: telkens drie maanden voor de verkiezingen herontdekken ze dat er nog zoiets als Vlaanderen bestaat. Ga je mij nu verwijten naïef te zijn?

#1606

LVB

 

@Edwin: de rechtscolleges hebben helemaal niet gesteld dat Franstalige lijsten niet meer kunnen. Ook na de splitsing zal dat nog kunnen, alleen zullen het geen Franstalig-Brusselse lijsten meer zijn. Christian Van Eyken is nu als Franstalige verkozen in het Vlaams Parlement in een voor die verkiezingen reeds gesplitst kiesarrondissement.

Ik heb het even opgezocht en het is het Arbitragehof, niet de RvS, die de huidige regeling ongrondwettelijk heeft genoemd wegens discriminerend. Als Vlaams-Brusselse lijsten in Nijvel stemmen kunnen ronselen zoals de Franstalig-Brusselse lijsten in Halle-Vilvoorde stemmen kunnen ronselen, is er geen vuiltje aan de lucht. Dit staat dan wel verder af van de federale logica dan een splitsing van BHV, maar het is wettelijk. Het zou goed zijn als je in het vervolg een onderscheid zou maken tussen de juridische realiteit, de politieke wenselijkheid en de federale logica.

#1610

dIVUS

 

Het arrest waarnaar steeds wordt verwezen kan worden gedownload via deze link: http://www.arbitrage.be/pub...

Daarin lezen we onder andere: "De maatregel gaat weliswaar uit van de bekommernis, die reeds in het arrest

nr. 90/94 werd vastgesteld, om te zoeken naar een onontbeerlijk evenwicht tussen de belangen van de verschillende gemeenschappen en gewesten binnen de Belgische Staat. De gegevens van dat evenwicht zijn niet onveranderlijk. Het Hof zou evenwel in de plaats van de wetgever oordelen, indien het zou beslissen dat onmiddellijk een einde zou moeten worden gemaakt aan een situatie die tot op heden de goedkeuring van de wetgever had, terwijl het Hof niet alle problemen kan beheersen waaraan de wetgever het hoofd moet bieden om de communautaire vrede te handhaven."

@Edwin: Ik kan je alleen maar aanraden om het te lezen, in de hoop dat het je gevoel voor nuance aanscherpt. (Zie ook bovenstaand bericht van Luc)

In de marge daarvan wijs ik er ook graag op dat datzelfde Arbitragehof dat in casu een Vlaamse grief erkent, voor de helft bestaat uit politici, meer bepaald ex-parlementairen. (Wat uiteraard niet wegneemt dat ook wat mij betreft de gemiddelde politicus zich wat Vlaamser mag opstellen, maar de nuance heeft ook haar recht)

#1613

Edwin

 

1. @ dIVUS: (jouw citaat) Tenzij u wil proberen de wettelijke regeling met een louter Vlaamse meerderheid door de unaniem Waalse strot te rammen. Dat is mogelijk, maar mijn insziens zijn er betere afwegingen te maken.

Mijn vraag: de welke? Hoe stel je je dat voor? Wát stel je voor?

2.@Luc: de rechtscolleges hebben helemaal niet gesteld dat Franstalige lijsten niet meer kunnen. Ook na de splitsing zal dat nog kunnen, alleen zullen het geen Franstalig-Brusselse lijsten meer zijn. Christian Van Eyken... enz. " Ja hallo! Alsof het daar iemand om ging?! (wat meer is: veel meer succes blijken ze daar niet te halen: 1 zetel... het werkt!)

@ dIVUS: (citaat:)"In de marge daarvan wijs ik er ook graag op dat datzelfde Arbitragehof dat in casu een Vlaamse grief erkent, voor de helft bestaat uit politici, meer bepaald ex-parlementairen."

Waar heb je dat vandaan? Ik lees bij arbitragehof: " Het Hof bestaat uit twaalf rechters, bijgestaan door referendarissen en twee griffiers. Er zijn een vijftigtal leden van het administratief personeel."

#1614

LVB

 

@Edwin: jij hebt je niet exact uitgedrukt door te stellen dat het Arbitragehof Franstalige lijsten in Vlaanderen afgewezen heeft. De Franstalige lijsten waren niet de reden van de afwijzing. Jij zegt "alsof het daar iemand om ging", ik kaats de bal terug met dezelfde woorden. Je haalt continu de juridische realiteit, de politieke wenselijkheid en de federale logica door elkaar.

En ja, iedereen weet natuurlijk dat een deel van de rechters van het Arbitragehof politiek benoemd wordt. En in tegenstelling tot de Raad van State, gaat het inderdaad om politici. Mijn dorpsgenoot Eric De Rijcke, bijvoorbeeld. En de namen Marc Bossuyt, Willy Calewaert, en Rik Boel zullen je wellicht ook nog wel iets zeggen? Laat me tenslotte ook stellen dat ik dit in het geval van het Arbitragehof normaal vind, het gaat tenslotte vaak om institutionele problemen waar heel wat gewone juristen geen kaas van geheten hebben.

#1615

Edwin

 

Ach Rik Boel? Leeft die nog?

Maar, Luc, je blijft toch met de duidelijke stellingname van het hof zitten. Tégen F-Brusselse lijsten in B-H-V.

Ik wil daarbij niet als fanaticus afgeschilderd worden.

Hebben die Burgemeesters zich vergist toen ze zeiden alleen maar uit te voeren wat de wet voorschreef? En vooral: kan dat voorwerp zijn van onderhandelingen? Sorry, dat blijft me wringen. Onderhandelen daarover blijft een knieval. Nuance, techniciteiten, enz. ten spijt.

Overigens... in Nijvel blijken Nederlandstaligen zich netjes aan te passen. Als als als... dan dan dan... daar zullen we het mee moeten doen?

#1616

dIVUS

 

1. De 'betere afwegingen'

Als je een volstrekt Vlaamse meerderheid (bijvoorbeeld) de splitsing laat goedkeuren in De Kamer, valt de regering nog voor die wet in het Staatsblad is verschenen. Vervolgens maanden van coalitiegesprekken, en uiteindelijk een nieuwe regering die de aangenomen wet terugschroeft.

Als ik die afweging maak, vind ik dat het sop de kool niet waard is. Onmiddelijke onderhandelingen, met een kordate en bij voorkeur eensgezinde Vlaamse houding, en een toegeving voor de Franstaligen, hoe kleiner hoe liever. Dat lijkt me het meest realistische, waarschijnlijk én efficiënte.

2. De politici in het Arbitragehof

Sta mij toe te verwijzen naar een alinea uit het boek "Basisbegrippen Publiek Recht" (ge-update versie) van J. Dujardin, J. Vande Lanotte m.m.v. T. De Pelsmaeker & G. Goedertier (ISBN 90 5751 481 8)

"Het Hof bestaat uit zes Nederlandstalige en zes Franstalige rechters. De helft van de rechters hebben zitting omwille van hun juridische ervaring als magistraat in het Hof van Cassatie, de Raad van State of als hoogleraar en de andere helft omwille van hun ervaring als parlementslid. Er is een Nederlandstalige en een Franstalige voorzitter, die om het jaar het voorzitterschap van het Hof waarnemen. De rechters worden bijgestaan door referendarissen. Het Hof beschikt bovendien over twee griffiers. De zaken worden in principe behandeld door zeven rechters volgens een beurtrolsysteem."

#1617

LVB

 

@divus: ik ben er voorstander van dat een Vlaamse meerderheid de splitsing door de strot van de Franstaligen duwt, ook al valt de regering. Dan zullen de Vlaamse partijen eindelijk weer een ruggengraat getoond hebben, en zullen de Franstaligen geschrokken zijn van zoveel Vlaamse standvastigheid. Het kan misschien een nieuw tijdperk in de communautaire relaties inluiden. Maar we moeten dat doen omdat we dat willen, niet "omdat het Arbitragehof gezegd heeft dat het zo moet", want dat is niet zo.

@edwin: de duidelijke stellingname van het Arbitragehof is niet gericht tegen Franstalig-Brusselse lijsten in Halle- Vilvoorde, maar tegen het feit dat BHV anders behandeld wordt dan de andere, provinciale, kieskringen, waardoor o.a. het aantal kandidaten in BHV en Leuven niet proportioneel is met de bevolkingscijfers.

#1618

Edwin

 

Je vous remerci de votre attention. Tout et tous compris.