Frankrijk vernietigde vijf culturen

Net als voormalig president Valery Giscard d'Estaing gelooft [Michel] Rocard dat de Franse geschiedenis de sleutel bevat om de Franse politiek en het Franse beleid te begrijpen. Het vertrekpunt van Rocard is de opkomst van Frankrijk als een natiestaat. De geschiedenis van andere Europese natiestaten vertrekt van taalgemeenschappen die aan hun handelsbehoeften willen voldoen. Frankrijk daarentegen creëerde zichzelf door vijf culturen te vernietigen: de Bretoense, de Occitaanse, de Elzassische, de Corsicaanse en de Vlaamse. "Wij zijn de enige Europese natie die een militaire creatie is van een niet-homogene staat. Dat maakt Frankrijk tot op vandaag moeilijk bestuurbaar. Het verklaart de moeite die we hebben om te hervormen, het verklaart onze traagheid", zo zei hij.

Deputy chief of mission Karl Hofmann in zijn vertrouwelijk verslag van een ontmoeting tussen VS-ambassadeur Craig R. Stapleton en voormalig Frans premier Michel Rocard, 27 oktober 2005, gepubliceerd door Wikileaks, 1 december 2010

Reacties

#102383

johan vandepopuliere

 

Dat Frankrijk onder de Napoleontische grootheidswaan, volgend op de revolutie, zijn best gedaan heeft om de perifere culturen te vernietigen, lijdt geen twijfel. Het is daarin inderdaad veel verder gegaan dan bijvoorbeeld Spanje, waar Catalanen, Basken en in mindere mate Galiciërs een sterk gevoel van identiteit hebben kunnen bewaren dank zij een continuïteit van taal en folklore.

Het tweede luik van de bewering, dat Frankrijk moeilijk bestuurbaar is dààrdoor, vind ik nogal kort door de bocht. Mocht Frankrijk haar regio's niet cultureel hebben uitgevlakt, dan was het misschien nog veel lastiger geweest het land vandaag te besturen. Of bedoelt hij dat een verdeling in homogene regio's vandaag bestuurlijk voordeliger was geweest, ondanks hun gemeenschappelijke taal en gedoofde culturele eigenheid?

Het komt me voor dat het Avondland probeert een uitweg te vinden voor de uitdagingen van de globalisatie in een terugplooien op oude identiteiten, met een territoriaal beginsel dat dateert van voor de vrede van Westfalen. Ik denk niet dat dergelijke reactionaire reflex het antwoord biedt, zeker niet als we moeten optornen tegen het sluipend gif van de Islam of de macht van de Aziatische economische tijgers, met China op kop.

Het verlangen naar een homogeen Bretagne, Elzas, Aquitanië, Occitanië of Vlaanderen, lijkt me louter romantiek, en nog minder noodzakelijk in Frankrijk, waar er eenheid van taal is (een voldongen feit) dan in België.

#102387

Leo Norekens

 

Het gedeelte tussen aanhalingstekens is perfect toepasselijk op België. Zo uniek is Frankrijk als heterogene "militaire creatie" dus niet.
(Maar het was wel nog succesvoller in het vernietigen van wat Johan hierboven "de perifere culturen" noemt.)

#102389

jvn1k

 

misschien wat kort door de bocht maar ik zie dit ook als vorm van globalisering: lokale culturen, identiteiten, gewoontes, muziek, keukens, etc... verflauwen en/of verdwijnen ten koste van flauwe eenheidssalami. ja natuurlijk je vindt nu overal "sushi" en "tapas" en "cava" en "world music", dus meer en meer mensen kennen het, maar dat werkt dus net inflatoir.

#102393

OutlawMike

 

Die Hofmann had blijkbaar nog nooit van 1302 gehoord. En als ie culturen bedoelt op actueel Frans grondgebied loopt ie best even langs in het Musée de Flandre in Cassel.

#102395

traveller

 

@ Outlaw

Het is Rocard die hier spreekt, een zeer intelligent man.
Hij zegt gewoon dat Frankrijk geen natiestaat van één volk is maar een militaire veroveringsstaat.

#102396

Pierre Saelen

 

Rocard, niet toevallig een halve(?) Hugenoot http://fr.wikipedia.org/wik...

@ johan vandepopuliere: "Dat Frankrijk onder de Napoleontische grootheidswaan, volgend op de revolutie, zijn best gedaan heeft om de perifere culturen te vernietigen, lijdt geen twijfel."
Maak daar maar de grootheidswaanzin van Lodewijk XIV van, want ik meen mij te herinneren dat ik zo'n vijfentwintig jaar geleden in een boek getiteld "De taalpolitiek van Willem I" gelezen heb dat de doelbewuste vernietiging van de "perifere talen" onder zijn bewind werd opgestart. Alleen, waar heb ik dat boek ook weer gelegd?

#102398

traveller

 

@ Pierre Saelen

Het begon bij "de Schone" al. Hij heeft eigenlijk de Franse staat zijn eerste vaste structuur gegeven en de plaatselijke adel volledig afhankelijk van de koning gemaakt.
Dat was ook de reden van 1302.

#102399

EricJans

 

@ Traveller:

Zeer wel gesproken. En dat werkte goed... Vlaandren bleek bevolkt met zeer veel Kareltje De Gucht die zich daardoor op een hoger moreel plan achtten dan hun soortgenoten onder den toren.

#102404

Leo Norekens

 

Het is duidelijk dat bij de vernietiging van de perifere culturen de Franse taal een machtig wapen geweest is. Het was koning Frans I die in 1539 de Langue d'Oil (het "franceis", dialect van Parijs) oplegde als officiële taal voor het gehele koninkrijk (in plaats van het Latijn en de diverse plaatselijke talen).
http://fr.wikipedia.org/wik...
In 1635 wordt door Richelieu de 'Académie française' http://fr.wikipedia.org/wik... opgericht met als doel de taal te uniformiseren en de standaardtaal te promoten. Het is nooit een geheim geweest dat de Académie een soort slagschip van de administratieve eenmaking was.
Vandaag nog verzet deze AF zich tegen de ratificatie van het "Europees handvest voor regionale talen en talen van minderheden".

#102420

Pierre Saelen

 

Toch is er nog een verschil tussen (1) de taalpolitiek van de Franse koningen, (2) die in het prille begin van de Franse Revolutie en dan nog eens (3) tijdens de volgende fases.

Even kort samenvatten uit hoger vermeld boek van A. De Jonghe (al van 1967) dat ik nu toch terug gevonden heb. (blz. 16-20)

(1) Voor de Franse koningen volstond een eengemaakte taal in de administratie. Ze beseften wel het belang van een eengemaakte volkstaal, maar ze achten "andere middelen doelmatiger om de eenheid van de Staat te vestigen: de godsdienst bijvoorbeeld".

(2) De Franse Revolutie wilde in haar eerste, nog idealistische, fase ook in het hart van haar burgers zijn: "geen blinde gehoorzaamheid [], maar een beredeneerde onderwerping aan 's lands wetten." Gevolg: een vertaalpolitiek.

(3) Die vertaalpolitiek werd in de volgende fase van de revolutie stopgezet, omdat men besefte dat die verschillende talen de Republiek uit elkaar dreigde te doen vallen. (Met al die talen en dialecten konden de revolutionaire ideeën zich niet gemakkelijk genoeg verspreiden, waardoor de contra-revolutie veel te gemakkelijk wortel kon schieten.)
Gevolg, net het omgekeerde: oproepen tot een doorgedreven inspanning om de volkstaal een te maken en wel door middel van de superieure Franse taal (superieur omwille van de mensenrechten...). Het middel daartoe: de school.
De Franse revolutionairen hebben dit nooit volop weten te implementeren, maar het kwaad was geschied. Het idee had kiem gevat dat de officiële taal ook de volkstaal moest worden en wel via de onderwijspolitiek.

"Het eigene van de Franse Revolutie - en daarom betekent ze een keerpunt in de ontwikkelingsgeschiedenis van de taalpolitiek en van het taalnationalisme -, is dat ze de begrippen: natie, taal, school tot een synthese heeft samengebald, tot een politieke leer heeft uitgebouwd..." (blz. 19-20)

Het volkse taalnationalisme was enkel een reactie op dit staatse taalnationalisme = "omzetting van de leuze: 'één Staat, dus één Taal' in 'één taal, dus één Volk, één Staat'"

Exit België.

#102504

EricJans

 

@ Pierre Saelen:

A. De Jonghe, '67... is dat boek nog ergens te koop?

#102507

Geert

 

@EricJans: in een antiquariaat is dat nog te vinden voor een 10,- EUR; online via http://www.antiqbook.com/

DE JONGHE A. - De taalpolitiek van Willem I in de Zuidelijke Nederlanden (1814-1830). De genesis der taalbesluiten en hun toepassing
Sint-Andries-bij-Brugge, Darthet, 1967. 382pp. 21cm.

#102519

Pierre Saelen

 

Bedankt Geert

@ EricJans: moest je het toch niet te pakken krijgen, laat het mij weten en ik leen je het wel even uit.
Is grondig onderbouwd met de nodige voetnoten en andere referenties.
Je kan mij via Facebook of LinkedIn bereiken, of anders je hier bij Luc registreren en op mijn bolletje klikken, of laat het mij hier weten en we vinden er wel iets op.