Leterme zal de Belgische eenheid versterken

Vorig jaar zei Yves Leterme dat België een "ongelukje van de geschiedenis" was en "geen intrinsieke waarde" had. Vandaag is de 46-jarige Vlaamse politicus waarschijnlijk de toekomstige eerste minister. Als hij zijn verkiezingsbeloften waarmaakt, zou het wel eens kunnen dat hij de eenheid [van het land] versterkt.

Zijn conservatieve christendemocraten kwamen als sterkste partij uit de verkiezingen van zondag, met 18,5% van de nationale stemmen. Guy Verhofstadt, die de voorbije acht jaar een coalitie van liberalen en socialisten leidde, diende gisteren zijn ontslag in. Het land is een lastige constructie, verdeeld in Vlaanderen en het Franstalige Wallonië.

De heer Leterme stelt voor om de voornaamste bron van de spanningen aan te pakken: zes miljoen Vlamingen subsidiëren vier miljoen Walen met miljarden euro's per jaar via transferbetalingen. Een dergelijke vrijgevigheid zou zelfs een homogene samenleving uitputten, laat staan een linguistisch gespletene zoals België. De weerzin in Vlaanderen is verantwoordelijk voor de gestage steun voor de secessionistische anti-immigratiepartij Vlaams Belang. Deze partij, die vroeger Vlaams Blok heette en hernoemd werd om de Belgische antiracismewetten te omzeilen, werd tweede in Vlaanderen, met 12% van de stemmen. Een andere kleine secessionistische partij kreeg 4%.

Maar de eerste plaats voor de christendemocraten suggereert dat de meeste Vlamingen tevreden zouden zijn met een betere fiscale regeling, in plaats van het hertekenen van de grenzen. Toen hem gevraagd werd of zijn oproep voor meer regionale autonomie het Belgische Koninkrijk niet zou verzwakken, was Leterme's antwoord duidelijk: "Nee, integendeel. Het probleem is dat wij op dit ogenblik twee totaal verschillende economische evoluties kennen".

De werkloosheid in België bedraagt 8%, maar dit cijfer verbergt enorme regionale verschillen. Het werkloosheidscijfer is 6,6% in Vlaanderen en bijna driemaal zo hoog in Wallonië, 18%. De Vlamingen zijn bezorgd dat hun hoge belastingen alleen maar de socialistische levensstijl van hun zuiderburen subsidieren.

Leterme suggereert dat de twee federale regio's een grotere zeg moeten hebben over het economisch beleid, inclusief werkgelegenheid en gezondheidszorg. De Walen zouden dan meer verantwoordelijkheid moeten opnemen voor hun zaken. Devolutie is ook democratischer, en brengt het beleid dicher bij de mensen. Met de opkomst van de EU en het vervagen van de grenzen voelen regio's als Schotland en Catalonië zich sterker om de macht uit de centrale hoofdsteden te bedwingen.

Of Leterme veel manoevreerruimte zal hebben, valt moeilijk te zeggen. Hij heeft minstens één coalitiepartner nodig om een regering te vormen, en twee om een tweederdemeerderheid te halen om een grondwetswijziging door te drukken voor meer regionale autonomie.

Los van de problemen is België een nuttige test voor andere multi-etnische landen in Europa, die gelijkaardige problemen kennen.

Editoriaal in The Wall Street Journal Europe, 12 juni 2007