Dit is een solvabiliteitscrisis, geen liquiditeitscrisis

Dat is een bewijs dat de interest kunstmatig laag staat.
Het antwoord op zulk wantrouwen is immers: een hogere interestvoet.

Het punt is: op dit moment zie je de "overnight" (het tarief waaraan de banken elkaar geld lenen voor terugbetaling *de volgende dag*) een dikke drie percent staan. Maar de euribor 3 maand (de prijs waaraan ze elkaar *voor drie maand* geld uitlenen) was een pak boven de vijf. Dat verschil is inderdaad symptoom voor het wantrouwen in de markt: ze durven elkaar geen geld op die "lange" periode geven omdat ze niet weten wie er tegen dan zal falen.

(Dus, Cogito, het is wel degelijk zo dat dat wantrouwen zich vertaalt in die *hoge* tarieven van vijf en meer. De laatste dagen is de 3m euribor elke dag met een kleine tien punten gedaald, als hopelijk eerste zwaluw in de komende lente van het herstel.)

Het is alsof je een patiënt een bloedtransfusie geeft, en vervolgens merkt dat er ter hoogte van de naald een enorme bloedbel opzwelt, omdat de aderen het extra bloed niet willen/kunnen voortpompen. Dat is die zeer lage overnightprijs, die laag is omdat er op de korte termijn geld zat is: vermits niemand het op langere termijn durft plaatsen. De banken weten immers *niet* wie van de andere banken op een hoop rommel zit (in tegenstelling tot wat bepaalde mensen hier een tijd geleden beweerden, maar sta me toe namen met de mantel der liefde te bedekken. Als iemand wil verklaren dat niemand dat hier ooit beweerd heeft, dan wil ik dat direct geloven...)

Maar wat is dan het totale plaatje? Het zou me *geweldig* verbazen als er zonder bankencrisis meer dan een fractie van de banken was die minder bezittingen hadden dan schulden, maw, die insolvabel waren. Kortom, er is een fractie die teveel in de huizencrisis van de VS zit, en al de rest heeft hoogstens vorderingen op die fractie, of vorderingen op banken met vorderingen op die fractie, of vorderingen op banken die vorderingen hebben op andere banken die op hun beurt vorderingen hebben op die fractie, etcetera. En niemand van die banken (en de lezer weet, in mijn geval gaat dat over collega's die zich op niet meer dan tien stappen van mijn eigen werktafel bevinden) weet welke andere bank in welke groep hoort - en dus durven ze aan elkaar niet lenen.

Tenslotte werd hier niet zolang geleden beweerd dat bankiers die zich in de nesten hadden gewerkt crimineel vervolgd moesten worden. Dus als mijn collega Geert, één van de meest doorbrave mensen die ik ooit gekend heb, nu zou *durven* geld uitlenen en de pech hebben dat het aan de verkeerde was, dan zou volgens die strekking Geert nog in de bak eindigen ook. Ik geef Geert dus plechtig gelijk dat hij daar geen zin in heeft, maar het gevolg is natuurlijk dat hij enkel op een paar dagen geld uitleent en uiterst zelden langer. Dus de tarieven op die periode zijn en blijven erg laag, want de markten zitten vol Geerts: en wie zou het anders durven doen?

Het gevolg is dat bijna niemand nog aan de langere termijn liquiditeiten geraakt die er nu eenmaal vaak nodig zijn. Dat is in het woordenboek van 100% van de bankiers een *liquiditeits*probleem. Want nogmaals, een fractie van de banken kan door de huizencrisis met een *solvabiliteits*probleem zitten, maar de mééste hebben ruim genoeg bezittingen om alle schulden te betalen. Alleen zijn die bezittingen typisch kredieten aan bedrijven en particulieren, en dus kunnen ze die niet onmiddellijk liquideren, en dus zijn ze allemaal afhankelijk van de interbankmarkt voor de sommen die ze toch onmiddellijk nodig hebben, en nu is de interbankmarkt opgedroogd en dus hebben ze allemaal een tekort en...

Er is een groot *liquiditeits*probleem! Tenminste, als je het woordenboek volgt. Want als je, om maar een voorbeeld te noemen, het woord "plat" wil gebruiken op een manier die volgens het woordenboek eigenlijk op "bolvormig" neerkomt, ja, dan is de Aarde plat, natuurlijk.

Maar solvabiliteit heeft er, als het geluid van een klok die toch ergens door één of andere klepel moet veroorzaakt zijn, natuurlijk wel iets mee te maken: dat zijn nog steeds die fractie van de banken die inderdaad insolvabel zijn, terwijl je onmogelijk kan weten wie dat precies zijn. Die onzekerheid maakt dat de *liquiditeit* opdroogt. En wat nu absoluut cruciaal is om te weten - lees: wat je best zou weten voor, en niet na, je er met een enorm aplomb je grote klep over opentrekt - is dat het opdrogen van de *liquiditeit* een heel groot aantal banken, die allemaal perfect in staat zouden zijn hun schulden af te betalen indien ze daar tenminste de tijd voor kregen, over de kop kunnen gaan. Het is inderdaad perfect mogelijk dat perfect solvabele banken om geen andere reden dan het opdrogen van de interbankliquiditeit, en dat op zijn beurt om geen andere reden dan die onzekerheid, overkop gaan.

En dat, beste vrienden en vijanden, is een waarheid die totaal los staat van de vraag of iedereen dat persoonlijk begrijpt of niet. En een tweede waarheid is dat, als dat zou gebeuren, wij allemaal terug zullen vliegen richting middeleeuwen op minder tijd dan ik deze post kan schrijven. En alweer is dat een waarheid die niet beïnvloed wordt door de vraag of wie dan ook dat gelooft en/of begrijpt.

In ieder geval, het solvabiliteitsprobleem is reëel, maar ik durf wedden: het was beperkt. Alleen, gewoon volgens het beroemde "domino effect" heeft het een liquiditeitskoorts veroorzaakt die het systeem stilaan anderhalf jaar met zich meezeult, en geen enkel organisme kan gedurende een zeer lange tijd een te hoge koorts dragen. Vervolgens was er een bepaald kamp dat om ideologische redenen vond dat "ze de banken failliet moesten laten gaan" (wat de onzekerheid natuurlijk alleen maar verhoogde), en dat op een bepaald moment nog deed ook. Ze deden dat met één enkele bank, eentje maar, en het was niet eens een depositobank, maar onmiddellijk kreeg de hele wereld (en dat is géén overdrijving) een zodanige kramp, en stonden we zo dicht bij de afgrond die sommigen nog zullen ontkennen als ze op de bodem ervan liggen dood te bloeden, dat er een enorme eensgezindheid ontstond, van Nobelprijswinnaars tot de ideologen in de Amerikaanse regering, dat er inderdaad overheidsoptreden nodig was om die afgrond te vermijden. Ook dat was iets dat sommigen nog probeerden te ontkennen toen ze in de teksten die ze zelf citeerden het letterlijk tegendeel van hun beweringen zagen staan.

De Amerikaanse regering maakte er vervolgens, zoals we dat van regeringen in het algemeen en deze regering in het bijzonder verwachten een potje van, de Nobelprijswinnaar schreef vervolgens voor hoe het dan wel moest en gelukkig waren er ook mensen die dat al zonder de Nobelprijswinnaar hadden uitgeknobbeld: met name de Britse Labourregering die (volgens mij samen met de Belgen, maar dat kan ik mis hebben) het voortouw nam in Europa, waarna de Amerikaanse regering (die, ik geef het toe, voor de twee keer in korte termijn weliswaar blunderde maar tenminste de ramp onmiddellijk onder ogen zag, wat in eerdere gevallen lang niet altijd gegarandeerd was) alsnog het recept in kwestie volgde. En nu zitten we in een situatie waarin we niet zo ver van genationaliseerde banken staan, maar we hebben tenminste nog onze moderne economie.

En ik begrijp: deze post was een *enorme* simplificatie, maar hij was natuurlijk veel en véél te lang voor een bepaald kamp, zodat die zullen blijven jammeren over de socialisten die de wereld hebben overgenomen. Ik denk niet dat dit de geschikte plaats is om te proberen tegen die inktzwarte duisternis in te gaan. Maar er af en toe een straaltje licht in laten schijnen, och, dat is gewoon eens leuk, niks te danken en tot binnenkort.

Voor een stuk zijn die transparantieverplichtingen er al, en ze zijn vaak zelfs heel zwaar. Bovendien missen ze nu al vaak hun doel, denk maar aan IFRS dat zelf deel van het probleem lijkt te zijn geworden:

http://speelsmaarserieus.bl...

Of MiFID dat de banken met enorm veel werk ("kost") heeft opgezadeld om enkele goede ideeën tien keer te moeilijk te maken.

Maar in het algemeen denk ik dat een beetje niet-dogmatische liberaal weet dat het systeem alleen maar werkt onder bepaalde "externe"

De eerste afgebroken post werd u vriendelijk aangeboden door Thomas Robeys, 15 maanden. Als ik LVB was zou ik die post, en deze hier, terug elimineren...

Hier een interview van de WSJ met Anna Schwartz zelf:
http://online.wsj.com/artic...

Traveller: als hij zegt "tous", dan weet hij het inderdaad niet goed, en zelfs jij had platitudes van dat niveau moeten kunnen doorzien.

Wel kan ik me *inbeelden* (vergelijk met de apodictische zekerheden vanuit een bepaalde hoek) dat *sommige* (vergelijk met de lege veralgemeningen vanuit een bepaalde hoek) bankiers *zouden kunnen* crimineel vervolgd worden, en *zouden kunnen* veroordeeld worden (vergelijk met de hysterische zondebokmechanismen die je vanuit een bepaalde hoek al hoort opkomen).

Ook zie ik je met een zekere opluchting de topbonussen in vraag stellen, alsook vragen of de centrale banken en de ministers ("de overheid") niet hadden moeten *tussenkomen*. Sommige van je schrijfsels hadden mensen het gevoel kunnen bezorgen dat je nog liever zou verhongeren dan de overheid welke rol ook toe te bedelen.

Al die dingen uit de Marianne, zoals overigens ook de dingen uit de Flair, de Dag Allemaal, en de ideologische pamfletten van dom links en dom rechts, veranderen intussen niets aan wat ik hierboven schreef. Sinds een hele tijd zit het financiëel met een zodanige besmetting dat via het *liquiditeits*mechanisme van "domino effect" het hele systeem (en niet alleen enkele insovabele banken) overkop kan gaan.

De beste manier om te garanderen dat het ook uitkomt is luidop verklaren dat "ze de banken failliet moeten laten gaan", en die uitspraken nog met daden ondersteunen ook. Maar met mijn aangeboren optimistische natuur denk ik dat we binnen enkele jaren opgelucht op de crisis zullen terugkijken, en het faillissement van Lehman Brothers als het keerpunt zullen beschouwen. Het punt, namelijk, waarop bepaalde overheden zich net op tijd (dat is de hoop) realizeerden wat ze aan het doen waren, en van koers veranderden.

En de ideologen die nooit enige bestuursverantwoordelijkheid moesten opnemen, en ook nooit dichter dan een een straal van twintig kilometer in de buurt van een derivaat zijn geweest, wat ze niet belet met adembenemend aplomb de gekste dingen uit te kramen...? Ach, zolang ze enige amusementswaarde hebben...

- Koen, dank voor je theses, die ik volg ivm liquiditeit/solvabiliteit, behalve ivm de solvabiliteit van de 'meeste banken'. De klassieke Belgische grootbanken, akkoord wellicht, maar internetbanken en andere? Daarenboven denk ik dat het gemengd karakter (spaarkas - zakenbank - verzekeringspoot) onze banken juist solvabeler maakt, terwijl die combinatie nu net onder vuur ligt.

- Ivm criminele vervolging: het gaat niet om bankiers as such, of bankmedewerkers. Personen in een Raad van Bestuur - en alleen zij - hebben bijzondere verantwoordelijkheden, en aansprakelijkheden. Tot op heden zijn die aansprakelijkheden alleen theorie gebleven (vandaat dat ik vind dat die toplonen NOOIT kunnen onderbouwd worden met het argument 'verantwoordelijkheid', want verantwoordelijkheid zonder 'aansprakelijkheid' stelt niets voor). Daarnaast is vaak de term 'misbruik van vennootschapsgoederen' in de mond genomen, en ook dat gaat op voor decisionmakers (bestuurders en topkader) die zich naast hun (slecht) bestuur (tegen het vennootschapsbelang in) ook privé verrijken. Dus opnieuw niet jouw collegae.

Finaal blijf ik erbij dat dit alles de schuld van de aandeelhouders is, zij zijn immers diegenen die de bestuursleden aanstellen.

Er is in de dagelijkse realiteit een groot probleem opgetreden ivm de functieverdeling aandeelhouder - bestuurder - directie, posities die mi sterk verschoven zijn tov hun oorspronkelijke en juridische betekenis. De categorie 'aandeelhouder' is eigenlijk "baas en eigenaar", maar die delegeert visie en zelfs het aanstellen van bestuurders en verloningsstructuren. Ze zijn nog juist geïnteresseerd in waarde per aandeel en dividen. Ze zijn vergelijkbaar met huisbazen die nooit meer thuis zijn, en blanco volmachten gegeven hebben aan de butlers. De Raden van Bestuur, de butlers in mijn voorbeeld, zijn een soort 'clubs' geworden die zich nestelen in de salon van de baas, met sigaar en overige allure, en die zich als aandeelhouders gedragen: zij houden toezicht, maar delegeren verder het eigenlijke bestuur. Tegelijkertijd zijn zij de laatste aanspreekpunten geworden ivm visie, strategie, fusies edm ipv de eigenaars EN proberen ze nog zoveel mogelijk te doen/verdienen NAAST hun bestuursfunctie. Bestuurszitjes zijn een soort win-for-life geworden, 1 x per maand en goed cashen. En het eigenlijke bestuur komt dus in handen van één bestuurder en een groep technocraten, het keukenhulpje en de tuinman, wiens belangen al veel verder staan van de eigenaars.

Het is een beetje zoals de verschuiving van de parlementaire macht naar kleine kransjes van partijvoorzitters van de meerderheid.

De kruik gaat te water...

- ivm transparantie: ik denk niet dat er een probleem is met transparantie, eerder met de houding van kopers. Ik vind het onbegrijpelijk dat banken, maar ook investeerders, producten kopen die ze NIET onderzocht hebben. Dat is gewoon luiheid, of een kosten/batenanalyse, waarbij een externe rating voor het gemak aanvaard wordt ipv eigen onderzoek. Hypotheekportefeuilles op de particuliere markt zijn PER DEFINITIE heel goed onderzoekbaar op solvabiliteit (met die nuance dat de crash van real estate in de mate dat het zich voordoet in de US wel heel moeilijk inrekenbaar was). Men wilde het echter niet doen, want het is nogal wiedes dat daar veel tijd inkruipt.

Handel is echter altijd afweging maken van investering / opbrengst. En men heeft het zich wat makkelijk gemaakt.

@ Pepperjack

Akkoord, maar dan nog is en blijft het interessant om in je raad van bestuur externe bestuurders te hebben die een of meerdere van de volgende teamrollen op zich kunnen nemen:
(Voor een volledige profielbeschrijving op één A4 surf naar http://www.belbin.com/conte...)

* shaper: omdat die durft gevestigde ideeën te challengen en die voelt zich toch super wanneer hij onder druk staat
* monitor, evaluator: zo'n types zijn absoluut nodig, want sober, strategisch, goede waarnemer van wat er zich in de groep afspeelt
* teamworker: eentje is toch wel aan te bevelen, want coöperatief, gematigd, opmerkzaam, diplomatisch; goede luisteraar, bouwt op en vermijd wrijvingen - negatief: onbeslist in crisissituaties zoals nu, daarom mogen er bij de externen niet teveel van dergelijke types zitten
* completer finisher: want omwille van zijn angstige natuur zoekt die naar fouten en weglatingen. Fungeert als de meest fijngevoelige seismograaf binnen een team. Hou die persoon in de gaten wanneer je tijdig het eerste knipperlicht wil zien branden!
* Resource investigator, jaja ook die, zelfs in deze barre tijden, want die durft ook nu nog nieuwe opportuniteiten te verkennen

Bij de externen heb je volgens mij de volgende twee profielen niet bepaald nodig:
* implementer
* plant
want lijken mij eerder profielen te zijn voor interne bestuurders of hun medewerkers

* co-ordinator: hangt er van af of de voorzitter een externe bestuurder is of niet
* specialist: hangt af van de noden van elk individueel bedrijf of ze nog intern een gebrek hebben aan bepaalde specialisten of niet.

Ieder van ons is wel elk type, maar de mate waarin en in welke omgeving we vooral welk(e) typetje(s) zijn, verschilt enorm. Meestal steken er bepaalde typetjes bij ieder van ons uit. Het geheel moet complementair zijn: er mogen geen grote gaten zijn en ook niet veel dezelfde overlappingen.

Ik heb pas iets van de Belbin-profielen vernomen nadat ik een langdurige crisis in een raad van bestuur heb "mogen" waar nemen. Toen ik die profielen leerde kennen had ik onmiddellijk een Aha-Erlebnis en kon ik niet enkel aanstippen waar wat was mislopen, maar kan ik toen plots ook uitleggen welk onevenwicht in de Belbin-profielen binnen die Raad van Bestuur daartoe had bijgedragen.

Een verwittigd man is er twee waard...