Hebben Tutsi's Joodse culturele roots?
De Tutsi's zijn altijd een uniek en vrij volk geweest en woonden anders dan de andere Afrikaanse stammen met strikte leefregels. Waarom dit zo is, was een groot vraagteken. (...) In 1978 nam ik deel aan een jongerencongres in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi. Tussen de deelnemers waren ook Noord-Afrikaanse Arabieren, die bij het zien van de Burundese vlag enorm bezwaar maakten omdat, volgens hen, dit een zionistische vlag was. In de vlag van Burundi staan inderdaad drie Davidsterren. (Volgens een zekere interpretatie vertegenwoordigen die sterren de drie oude gebieden van het Hebreeuwse volk: Israël, Judea en Koesj, nvdr.)
Dit was het eerste incident dat me aan het denken zette. Later studeerde ik aan de universiteit van Leuven, maar het was wachten tot in Lausanne in 1985 toen ik echt in contact kwam met het Jodendom. Mijn kamergenoot bleek een praktiserende Jood te zijn. Hij vertelde me alles over het Joodse denken en zijn tradities en ik schrok me rot. Het houden van de sabbat, de spijswetten en bepaalde feesten, maakten me duidelijk dat wij Tutsi's onze wortels hebben in het Joodse denken. Hoe meer ik leerde over de joodse tradities en het denken, hoe meer overeenkomsten ik opmerkte. Bijvoorbeeld, alle Tutsi's dragen een hoofddeksel, een soort keppel. Anderzijds zijn wij ook, net als het Joodse volk, doorheen de geschiedenis zelfstandig gebleven en verwierpen we elke invloed van buitenaf. (...)
Wij moeten ons cultureel erfgoed herstellen en beschermen. Ook het geestelijk 'elitarisme' en dan bedoel ik dat in positieve zin. Tutsi's hebben nu eenmaal een eigen manier van praten, van eten (de spijswetten), van het drinken van melk, het respect voor de vreemdelingen, ook het zingen, de opvoeding van hun kinderen en het gebed. Tutsi's hebben hun eigenheid nooit opgegeven hoe groot de druk ook was van de Duitse en Belgische missionarissen en kolonisators.
Prof. Matthias Niyonzima, geïnterviewd door Rony Boonen in Joods Actueel, april 2010
De Tutsi-symbolen zijn de troon van Salomon, de leeuw van Judah en de scepter die de instelling van de 70 wijzen voorstelt. Verder hechten Tutsi's bijzonder belang aan de "bruine os", in analogie van het "rode kalf" dat gebruikt werd voor offers in de Tempel.
Rony Boonen in Joods Actueel, april 2010
Hedendaagse genetische studies van het Y-chromosoom tonen aan dat de Tutsi's van zuivere of bijna-zuiivere Oost-Afrikaanse afkomst zijn (80% E1b1a, 15% B, 4% E3, 1% E1b1b). Tekenen van sterke genetische invloed uit andere Afrikaanse regio's, zoals de Hoorn van Afrika, zijn betwistbaar. (...) Huidige genetische tests tonen aan dat de Tutsi's dichter bij de Hutu's staan dan voorheen werd aangenomen. (...) Vandaag bestaan weinig verschillen tussen de culturen van de Tutsi's en de Hutu's.
Wikipedia
Reacties
Cogito
maandag, 29 maart, 2010 - 11:00Interessant, die genetica, bijvoorbeeld om eeuwenoude verzinsels te ontkrachten.
Spartacus
maandag, 29 maart, 2010 - 14:15Toch zou ik deze berichten niet te vlug catalogeren als loutere verzinsels. Er zou best een bekering of 'beïnvloeding' kunnen geweest zijn vanuit Ethiopië (Beta Israel/Falasja's). Daarnaast is er ook sprake van de joodse stam van de Lemba in het nog verder afgelegen Zimbabwe en Zuid-Afrika waar zelfs wel genetische verwantschap zou vastgesteld zijn (bron : http://news.bbc.co.uk/2/hi/...).
LVB
maandag, 29 maart, 2010 - 14:25Er kan inderdaad wel degelijk culturele beïnvloeding geweest zijn zonder dat dit enige genetisch spoor nalaat. Daarom schreef ik ook "culturele" in de titel.
Filip
maandag, 29 maart, 2010 - 16:39Luc, je weet dat je dit artikel tweemaal gepost hebt?
Cogito
maandag, 29 maart, 2010 - 19:47Ik dacht uit wat ik las te begrijpen dat sommige Tusi's denken dat ze afstammen van Joden. Maar dat staat er eigenlijk niet, inderdaad. Zo vreemd is die culturele invloed misschien niet, we weten dat in Ethiopië er vele zwarte Joden zijn en waren, dat er verhalen zijn dat de Ark des Verbonds in Ethiopië zou bevinden, enz. Vreemd is dat de professor het over de culturele eigenheid van de Tusi heeft, terwijl dat blijkbaar toch wel een leencultuur is, als er geen genetische band is. Een vrijwillige leencultuur?
EricJans
dinsdag, 30 maart, 2010 - 08:33@ Luc:
<<Daarom schreef ik ook "culturele" in de titel.>>
Nu twijfel ik of je dan niet beter 'joodse' dan wel 'Joodse' culturele roots had geschreven.
Roots van de Joodse cultuur... mmm... het is het joodse geloof en het Joodse vilk, dacht ik, niet?
De joodse geloofscultuur onder de niet-Joden heeft veel gemeen met de eeuwenoude Joodse volkscultuur en ook wel wat met de Franse wijncultuur.
Het taalkundige verschil tussen Joods en joods, dus.
Het jodendom is een geloofsovertuiging, het Jodendom is een volk, een bloedverwantschap, juist?
Maar waaronder hoort dan cultuur? Onder volk of geloof? Best een moeilijke, deze.
EricJans
dinsdag, 30 maart, 2010 - 08:52Voor mensen die toetreden tot het jodendom (zowel vC als nC) gebruikte men de wat archaïsch aandoende term 'jodengenoot'. Toetsi's zouden dus vanouds (minstens deels) jodengenoten moeten zijn geweest. Er zijn wel altijd individuen maar zeer weinig volken als geheel tot het jodendom toegetreden.
Je gebruikt ook het woordje 'roots'... om culturele roots te hebben zouden de Tutsi's vanouds monotheïsten moeten zijn geweest. Dat waren ze niet en dus ligt de Joodse bloedverwantschap voor de hand, toch? Maar de genetica spreekt dat tegen.
Wél is het zo dat de pre-koloniale vorsten en stamhoofden heelwat contact hadden met islamitische (slaven-)handelaars. In Congo was Tippo Tip zo'n stamhoofd.
Op dezelfde manier zou er contact kunnen geweest zijn met Joodse handelaars of zelfs heersers, misschien? Met Ethioppische Joden, misschien?
LVB
dinsdag, 30 maart, 2010 - 10:22@EricJans: ik betwist jouw stelling uit #94616 dat "volk" op bloedverwantschap moet steunen. "Volk" berust in de eerste plaats op culturele eenheid. Het kan, maar hoeft niet, op een gemeenschappelijke etnische oorsprong te berusten.
johan vandepopuliere
dinsdag, 30 maart, 2010 - 14:23Als genetische kenmerken geen noodzakelijk element zijn voor de definitie voor een "volk", dan wordt het volksbegrip wel erg dunnetjes. In café "De Wan", gevuld met onmiskenbare genetische Vlamingen, voel ik me cultureel weinig verwant behalve dan dat ene aspect van de volkscultuur dat mij er heen voert: het groot scherm met daarop een voetbalwedstrijd. Mijn sympathie voor kettingrokende, zatte ouders die hun peuter om 11u in slaap laten vallen tegen een barkruk, of marginale stankorgels die "buitenspel" roepen als de bal achteruit wordt gepasseerd - en dus van een sleutelelement van onze volkscultuur geen kaas hebben gegeten - is gering.
Maar ik lijk fysiek méér op hen dan op de Koerdische bakker aan de overkant, en toegegeven, wij drinken allen bier.
Over de grote plas had ik een zeldzaam positieve ontmoeting met een collega. We bleken heel wat gemeen te hebben. Nochtans is hij opgegroeid met sponsbrood en basketbal. De definitie van "volk" als "cultureel verbonden groep" lijkt mij bij de haren gesleurd, alsof een intellectueel libertariër plots dorst naar een groep om bij te horen. Genetische verbondenheid is een objectief gegeven, waarmee men vervolgens al dan niet ideologisch aan de slag kan.
LVB
dinsdag, 30 maart, 2010 - 14:35@johan vdp: Ontzegt u dan iemand als pakweg Farouk Ozgunes om bij het "Vlaamse volk" te horen, omdat hij niet over de juiste genen beschikt?
LVB
dinsdag, 30 maart, 2010 - 14:37@johan vdp: Ontkent u dan ook het bestaan van een "Amerikaans volk", dat genetisch zeer verscheiden is maar cultureel wel een zekere eenheid vertoont?
johan vandepopuliere
dinsdag, 30 maart, 2010 - 16:51@Luc: Farouk Ozgunez beschikt over het Belgisch staatsburgerschap en behoort onmiskenbaar tot de Nederlandse taalgemeenschap. Genetisch behoort hij vermoedelijk tot de Turkse tak van de menselijke boom. Hij woont in het Vlaams gewest. Als hij zich een Turkse Vlaming wil noemen, of een Belg, of een Turk, dat is zijn vrije keuze. Ik wil hem en mezelf ook wel "Vlamingen" noemen, als jij dat prettig vindt, maar ik vind het weinig zinvol, behalve als aanduiding dat onze woonplaats zich in het Vlaams gewest bevindt.
Idem voor de Amerikanen. Als Marcfrans straks het Amerikaans staatsburgerschap verwerft, is hij dan toch nog altijd geen "volksamerikaan"? Ik durf niet instaan voor de precieze determinant van volkseigenheid. Staatsburgerschap, woonplaats, genetica, dat zijn objectieve begrippen. Ik voel een zekere affiniteit met Ieren en Portugezen, maar ik kan toch niet verlangen dat men mij een Portugees noemt? Zelfs niet als ik er ga wonen. Als ik de Portugese nationaliteit verwerf, ja dàn.
Ik vind dus ook dat men niet licht met staatsburgerschap moet omspringen en het verlenen aan ocharme sukkelaars want wij hebben het hier zo goed. Je moet het een beetje verdienen, of je ouders voor je.
LVB
dinsdag, 30 maart, 2010 - 17:21@johan vdp: Als een Amerikaanse president, ongeacht welke, het heeft over "the American people", dan spreekt hij wel degelijk over "het Amerikaanse volk", en hij gebruikt niet de term "the American population" of "the inhabitants of the United States". Nee, "people", "volk" dus. Afkomst of bloedverwantschap speelt daarbij geen enkele rol, staatsburgerschap wel.
Misschien heb ik uw #94632 verkeerd begrepen: "Als genetische kenmerken geen noodzakelijk element zijn voor de definitie voor een 'volk', dan wordt het volksbegrip wel erg dunnetjes", schreef u. Ik meende daaruit op te maken dat u van mening was dat genetische kenmerken wél zouden moeten meespelen in de definitie van "volk". Maar in #94639 lijkt voor u het staatsburgerschap dan weer te volstaan.
Ik vind dus dat Farouk Ozgunez wel degelijk behoort tot het Vlaamse volk. En, zoals ik hier al eens geschreven heb, de eerste keer dat ik mij realiseerde dat Filip Dewinter een onversneden racist is, was toen hij (plusminus 20 jaar geleden) in een Humo-interview verklaarde dat Alida Neslo onmogelijk deel kon uitmaken van het Vlaamse volk.
Ik zou staatsburgerschap een voldoende, maar niet noodzakelijke voorwaarde noemen om deel uit te maken van een "volk".
Koen Robeys
dinsdag, 30 maart, 2010 - 20:34Het hele debat doet me denken aan een jaar geleden, toen ik toevallig enkele boeken las waarin werd beschreven hoe drie heel verschillende ethnieën uit heel verschillende tijdperken samensmolten tot één "volk", die vervolgens tot de sterkste identiteiten van de wereldgeschiedenis gingen behoren. Dat waren de Vedische volkeren die in het vroege tweede millennium voor Christus de grondleggers van Indië werden, verder de Joden uit het late tweede millennium voor Christus, en tenslotte de Schotten uit het tweede millennium nà christus.
Allemaal waren het oorpsronkelijk verzamelingen van ethnisch heel verschillende pastorale volkeren (of misschien beter gezegd stammen), die geklemd tussen verschillende vijanden een gemeenschappelijke cultuur ontwikkelden, en nog zoveel generaties later die monolithisch aandoende culturen presenteerden.
Ik heb er destijds een stukje over op het web gezet; voor als iemand enkele verwijzingen wil of enkele details welke ethnieën er in het spel waren:
http://speelsmaarserieus.bl...
Cogito
dinsdag, 30 maart, 2010 - 23:36Interessante reactie van Johan Van de Populiere.
"@johan vdp: Ontzegt u dan iemand als pakweg Farouk Ozgunes om bij het "Vlaamse volk" te horen, omdat hij niet over de juiste genen beschikt?"
Dàt in ieder geval Luc. Farouk kan hier dan wel gewaardeerd en gerespecteerd worden, een Vlaming zal hij nooit kunnen zijn. Dat geldt zelfs een beetje voor Rocco Granata. Ze hebben niet de juiste genen.
"@johan vdp: Ontkent u dan ook het bestaan van een "Amerikaans volk", dat genetisch zeer verscheiden is maar cultureel wel een zekere eenheid vertoont?"
Het Amerikaanse volk bestaat wel degelijk. Het zijn de Engelssprekende Euro-amerikanen, met in hun kielzog de afstammelingen van hun slaven. De Latino's en Aziaten ... zij missen de juiste genen. Wat nog niet betekent dat zij niet gerespecteerd, gewaardeerd en geliefd worden. Over ingeweken Arabieren hebben we het al helemààl niet.
LVB
woensdag, 31 maart, 2010 - 00:18@Cogito: Als ingeweken Engelsen, Ieren, Italianen, Duitsers enz. volgens jou kunnen samensmelten tot één volk, en als "volk" volgens jou genetisch bepaald is, wat doet jou dan besluiten dat de genen van Engelsen, Italianen enz. verschillend genoeg zijn om van aparte Engelse, Italiaanse enz. volkeren te kunnen spreken?
Dus volgens jou is Rocco Granata genetisch te verschillend van de Vlamingen om tot het Vlaamse volk te kunnen behoren, maar zijn een Italiaan en een Vlaming die beiden naar Amerika emigreren genetisch gelijkend genoeg om samen tot één en hetzelfde Amerikaanse volk te behoren?
LVB
woensdag, 31 maart, 2010 - 00:23Merk op dat Cogito niet alleen vindt dat Ozgunes niet tot het Vlaamse "volk" behoort, maar zelfs dat hij geen "Vlaming" kan zijn. De visie van Cogito vind ik alvast sterk racistisch getint. Moet kunnen, want de gedachten zijn vrij. Ik vind het wel spijtig dat de visie van veel Europeanen op het begrip "volk" sterk genetisch en racistisch gekleurd is, op "afkomst" (bloed en bodem) gericht dus, een houding die je bij de meeste Amerikanen niet zal terugvinden.
fcal
woensdag, 31 maart, 2010 - 01:51De culturele factor lijkt me het belangrijkst om een 'volk' en de 'volksgenoten' te bepalen.
Van Rocco Granata kan men aannemen, dat hij alhier goed geïntegreerd een Vlaming in Italiaanse verpakking geworden is.
Hoe dat zit met Farouk Ozgunes weet ik niet zo goed. Hij komt op de televisie steeds keurig en beschaafd over, maar heeft hij zijn Turkse nationaliteit kunnen opzeggen?
Is hij zoals de andere mannelijke hier wonende Turken door zijn vroeger (?) vaderland indertijd verplicht geworden zijn militaire diensplicht in Turkije te vervullen?
Ging hij aldaar 'zijn' land verdedigen of heeft hij deze verplichting afgekocht en zo ja, mogen oude of nieuwe Belgen dit volgens de Grondwet doen?
Voor een vreemd land zich militair gaan inzetten of onrechtstreeks (geldelijk) de militaire macht van dit land vergroten. Waar ligt dan de loyauteit?
johan vandepopuliere
woensdag, 31 maart, 2010 - 09:51Voor alle duidelijkheid en ik denk dat ik deze visie ook consequent heb gehanteerd in de debatten hier: de notie van "volk" is mij zeer onduidelijk indien zij niet steunt op staatsburgerschap, domicilie of genetica, wat objectieve kenmerken zijn, zij het soms in de kinderschoenen. Dat is mijn wetenschappelijk-semantisch standpunt. Daarvan vind ik staatsburgerschap het meest werkbare, politiek-ideologisch gezien. Voor mij valt de definitie van "volk" dus samen met "staatsburgers". Dat genetische Vlamingen emigreren en Breydelonkundige Indiërs immigreren, verandert de samenstelling van het volk.
Wat ik niét werkbaar vond, was het vage culturele begrip waarop de volksdefinitie zou moeten stoelen. Vanaf wanneer heb je dergelijke cultuur geassimileerd? Hoe ziet die cultuur er precies uit? Een examen is dan weer wel objectief en een nuttig onderdeel van een naturalizatieproces, maar het blijft een benadering.
Amerikanen doen inderdaad niet lastig over bloed en bodem. Dat bevalt mij eveneens aan hen. Ze verlenen anderzijds niet zomaar het staatsburgerschap aan ieder die zich tot de US aangetrokken voelt. Er is een cultureel examen, bovenop een bewijs dat men iets aan de Amerikaanse samenleving kan toevoegen.
Het gespartel van Cogito dat Rocco Granata geen Vlaming is maar een Italiaan, terwijl Martin Van Buren wél een Amerikaan zou zijn en geen Nederlander, is dolkomisch.
traveller
woensdag, 31 maart, 2010 - 10:10@ fcal
Ik denk dat jij hier de meest acceptabele nuances legt.
Er is een factor die ik er aan zou toevoegen; hij die zich werkelijk Vlaming voelt is ook Vlaming. Het gevoelselement is een goede waardemeter voor het element cultuur.
Ik spreek nu niet over pseudogevoelens maar wel over de gevoelens die iemand voor zichzelf vaststelt. Die zijn natuurlijk niet door buitenstaanders te meten.
Cogito
woensdag, 31 maart, 2010 - 10:42Om van racisme te spreken moet er toch een kwaadwillige component aanwezig zijn. Maar ik wil niemand kwaad. Daarom beschouw ik mijn visie niet als racistisch. En daarom ook: wél Ius Sanguinis, maar niét "bloed en bodem."
Cogito
woensdag, 31 maart, 2010 - 10:52Vreemd genoeg laat ik àl die "bezwaren", "vereisten" en "gespartel" varen zodra ik de keuze zou krijgen tussen een objectivistische libertaire samenleving of genetisch geneuzel in een natiestaat. In het eerste geval vind ik dat grenzen irrelevant zijn dat iedereen hier kan komen en cultureel, religieus en genetisch mag doen wat hij/zij wil.
Cogito
woensdag, 31 maart, 2010 - 11:37Ik wil het liefst een vliegtuig. Maar als ik slechts een vliegtuig zonder vleugels kan krijgen, heb ik liever een boot.
marcfrans
woensdag, 31 maart, 2010 - 17:30De term "volk" kan men zowel vanuit een staatkundige als vanuit een culturele (gedragspatronen) optiek bepalen. Echter, wanneer een cultureel volk niet samenvalt met een staatkundig volk dan spreekt men tegenwoordig eerder van een "gemeenschap" (community) dan van een volk. Het is trouwens geen toeval dat men Belgique heeft opgedeeld in gemeenschappen en niet in (sub-)staten.
Een rechtstaat die zich zou laten inspireren door de fundamentele doelstelling van individuele vrijheid te bevorderen en vrijwaren (in tegenstelling met andere ideologische doelstellingen) kan niet anders dan het 'gelijk-voor-de-wet' principe hanteren voor ALLE staatsburgers, ongeacht hun ethnische afkomst. Als die rechtstaat daarenboven een democratische rechtstaat zou zijn, dan zullen de gedragspatronen wel verscheiden kunnen zijn, maar dan zullen vele gebruiken en wetten ook grotendeels in overeenstemming zijn met de voorkeuren van de (culturele) 'meerderheid'. In een echte 'vrije' maatschappij, waar competitie open en vrij kan zijn - en dat vereist allereerst respect voor het vrijemeninsuitingsrecht! - daar kan gradueel een nieuwe gemeenschappelijke cultuur groeien (onder conditie van een gemeenschappelijke taal). In onvrije maatschapijen waar culturele competitie 'gecontroleerd' wordt, daar is het onvermijdelijke resultaat op termijn...balkanisatie (en dus conflict en zelfs burgeroorlog). Vermits de huidige naief-linkse culturele orthodoxie zich niet laat inspireren door het vrijheidsideaal, maar eerder een soort ideologisch-bepaalde en opgelegde 'harmonie' nastreeft, kan men verwachten dat ze uiteindelijk zal uitmonden in politieke machtsconcentratie en tirannie, en dus uiteindelijk in burgeroorlog(en).
@ Cogito
Een "samenleving" is niet realistisch denkbaar in de mensenwereld zonder een "natiestaat", i.e. zonder een duidelijk-afbakenende staatstructuur en een brede aanhankelijkheid aan de 'natie' (i.e. patriotisme). Die staat hoeft niet "geneuzelend" te zijn, en of ze "libertair" gaat kunnen zijn zal grotendeels bepaald worden door wisselende 'meerderheden'. In ieder geval, "grenzen" zijn even noodzakelijk tussen naties (of staten) als tussen individuele mensen. Het is maar goed dat ik niet kan doen wat ik zou kunnen willen met uzelf en met uw 'dingen'. Extern staatkundig bekeken, de culturele gedragspatronen - in de diepere zin van tegenstrijdige waardenaanhankelijkheden - zijn veel te diep in de wereld om zonder grenzen te kunnen leven. Intern staatkundig bekeken, een (beperkende) wetgeving is noodzakelijk om duidelijke 'grenzen' te leggen tussen het uwe en het mijne.
@ Vandepopuliere
Die "straks" was overbodig. Marcfrans heeft het Amerikaans staatsburgerschap verworven enkele jaren geleden, op (ongewone) late leeftijd. Hij is zeker meer een "volksamerikaan" dan de huidige Amerikaanse president, vermits hij de bestaande Amerikaanse maatschappij niet radikaal wil transformeren of veranderen. Uiteindelijk is volksverbondenheid een kwestie van aanhankelijkheid aan de 'ethos' van het volk in kwestie (zoals die zich reflecteert in cultuur en politiek). Ik heb die idee verder ontwikkeld in een artikel op The Brussels Journal onder de titel "Political or Civic Religion for a Trans-Ethnic Society".
Overigens kon ik mezelf wel goed terug vinden in de ideeen ontwikkeld in uw # 94639.
EricJans
donderdag, 1 april, 2010 - 09:49@ Luc:
<<@EricJans: ik betwist jouw stelling uit #94616 dat "volk" op bloedverwantschap moet steunen. "Volk" berust in de eerste plaats op culturele eenheid. Het kan, maar hoeft niet, op een gemeenschappelijke etnische oorsprong te berusten.>>
Ik durf dat niet minder te betwisten maar het gaat er niet om wat jij of ik al of niet betwist. 'Jood' ben je door je afkomst (bloedverwantschap), 'jood' ben je door culturele (geloofs-) verbondenheit. Vandaar het onderscheid tussen mét of zónder hoofdletter. De Bijbel (én de Torah zelfs!) durft het belang van 'Jood' zijn al eens naar inhoud in vraag stellen. Maar in het taalgebruik is het wat het is.
Wat bloedverwantschap betreft: het is nog maar recent dat bloedverwantschap als principiële (mede-) voorwaarde werd geschrapt voor het verwerven van het Belgisch staatsburgerschap. Ik dacht 1988 of zo.
EricJans
donderdag, 1 april, 2010 - 09:50correctie: verbondenheiD, natuurlijk.