Benjamin Franklin over een vulkanische mistwolk

Tijdens de zomermaanden van 1783, toen het effect van de zonnestralen op de verwarming van de aarde in deze noordelijke regionen het grootst had moeten zijn, hing er een constante mist over heel Europa en een groot deel van Noord-Amerika. Deze mist was van blijvende aard, hij was droog, en de zonnestralen leken weinig effect te hebben op het afvoeren ervan, zoals ze dat wel hebben op een vochtige mist die uit het water voortkomt. De zonnestralen waren inderdaad zo verzwakt door de mist, dat zij, geconcentreerd in het brandpunt van een vergrootglas, nauwelijks in staat waren om bruin papier te ontsteken. Natuurlijk was hun zomers effect op de verwarming van de aarde buitengewoon afgenomen.

Vandaar dat het oppervlak vroeg bevroor. Vandaar dat de eerste sneeuw niet smolt en bleef liggen, en voortdurend aangroeide. Vandaar dat de lucht killer werd, en de winden erg koud waren. Vandaar misschien dat de winter van 1783-1784 erger was dan vele winters ervoor.

De oorzaak van deze wereldomvattende mist is nog niet vastgesteld. Ofwel was het iets ongewoons voor deze aarde, en slechts een rook, geproduceerd door het vuur van een aantal van die grote brandende bollen die we toevallig ontmoeten in onze snelle loop rond de zon, en die soms oplichten en vernietigd worden in onze atmosfeer, en waarvan de rook zou kunnen worden aangetrokken en vastgehouden door onze aarde; ofwel was de enorme hoeveelheid rook die lang bleef aanhouden tijdens de zomer, afkomstig van de Hekla in IJsland, en van die andere vulkaan die uit de zee kwam in de buurt van dat eiland, en werd die rook verspreid door verschillende winden over het noordelijk deel van de wereld. Het is nog onzeker.

Het lijkt mij nochtans interessant te onderzoeken of andere strenge winters zoals die beschreven zijn in de geschiedenis, voorafgegaan werden door gelijkaardige permanente en zeer uitgebreide zomermisten. Want, mocht dit het geval blijken te zijn, dan zou men uit dergelijke mist de waarschijnlijkheid van een nakende strenge winter kunnen afleiden, en van de schade die kan verwacht worden door het opbreken van bevroren rivieren in de lente; en men zou zo goed en praktisch als mogelijk maatregelen kunnen nemen om zichzelf en zijn bezittingen te beveiligen tegen het onheil waarmee de vorige gepaard gingen.

Benjamin Franklin, toenmalig ambassadeur van de Verenigde Staten in Frankrijk, over de mist waarvan later bleek dat hij afkomstig was van de IJslandse vulkaan Laki, in een brief aan dr. Percival uit Manchester, gepubliceerd in zijn Mémoires, mei 1784