Koning Albert doet een Godwin

In zijn kersttoespraak deed Albert II, Koning der Belgen, een opmerkelijke uitspraak;

In de verwarde tijden die we nu meemaken moeten we waakzaam blijven, en de populistische betoogtrant helder doorzien. Altijd zoeken ze naar zondebokken voor de crisis, ofwel zijn het de vreemdelingen ofwel landgenoten uit een ander landsdeel. Zulk betoog komt vandaag vaak voor in talrijke Europese landen, ook bij ons. De crisis van de jaren dertig en de populistische reacties die ze teweegbracht mogen niet worden vergeten. Men heeft gezien welke rampzalige gevolgen dat voor onze democratieën heeft betekend.

Dat een staatshoofd in algemene bewoordingen waarschuwt tegen populisme, daar is op zich niets mis mee.  Door echter het populisme concreet en eenzijdig te verbinden met de communautaire tegenstellingen, begeeft hij zich op uiterst glad ijs.  De vorst zwijgt over het populisme van vakbonden en linkse partijen, die de schuld voor de financiële crisis eenzijdig en ongenuanceerd leggen bij banken, holdings, speculanten, "rijken", renteniers en ondernemers.  De vorst zwijgt over het groene populisme, dat ons wil doen geloven dat we op korte termijn zonder kernenergie en zonder CO2-uitstoot onze welvaart kunnen handhaven met zonne-energie en windenergie. Maar de vorst vermeldt wel concreet het populisme dat gericht is tegen "landgenoten in een ander landsdeel".  We mogen veronderstellen dat hij daarmee niet doelt op faits-divers zoals de opiniestukken van Béatrice Delvaux in Le Soir of de uitspraken van communautaire stokebrand Olivier Maingain, maar op de gestage electorale opgang van de N-VA in Vlaanderen.

In een eerste reactie liet historicus Mark Van den Wijngaert het volgende horen in het VRT-journaal van 24 december, 19 uur:

De monarchie zou, in normale omstandigheden, als bindmiddel van alle inwoners van een toekomstig confederaal België kunnen en moeten fungeren.  Zij zou kunnen ingezet worden om delen van de maatschappij die dreigen te vervreemden van de samenlevng en van het staatsmodel, te integreren met de hoofdstroom van de maatschappij, of om het met een opportunistischer woord uit te drukken: te recupereren.  Na de Eerste Wereldoorlog is Koning Albert I er bijvoorbeeld wonderwel in geslaagd om het socialisme, dat toen een potentieel staatsondermijnende beweging was, volledig te recupereren voor België.  Vandaag daarentegen moeten we vaststellen dat het koningshuis niet in staat is om de Belgen te verenigen en zich bij alle politieke stromingen in België te laten aanvaarden. Integendeel, de acties en de uitspraken van de leden van de monarchie vergroten de interne tegenstellingen in België.

De regering Di Rupo I beschikt niet over een meerderheid in Vlaanderen. In normale omstandigheden zou men dan ook kunnen verwachten dat de regering op eieren zou lopen om de publieke opinie in Vlaanderen niet te bruuskeren en om zich toch minstens een imago van legitimiteit aan te meten. Het tegendeel is waar: men zoekt openlijk de confrontatie met de grootste politieke stroming in Vlaanderen, men beledigt ze door ze als een bedreiging voor de democratie voor te stellen, en men associeert ze met het nazi-regime.  De koning heeft een Reductio ad Hitlerum gemaakt, of om het in internet-termen te zeggen: hij deed een Godwin. In normale discussies doet men zoiets af als onzindelijke retoriek, een drogredenering of een logische dwaling. De ministers van CD&V, Open Vld en SP.a spelen met vuur door deze koninklijke toespraak te dekken. 

Door haar koppig en partijdig verzet tegen de grootste politieke partij in Vlaanderen, is de Belgische monarchie haar eigen graf aan het delven. Op 24 december 2012 werd hiertoe een belangrijke mijlpaal overschreden. De kans dat een confederaal België als staatshoofd een president zal hebben, of dat België zal verdwijnen, is door deze toespraak groter geworden.  Deze toespraak zal niet alleen het voorwerp vormen van krantencommentaren en parlementaire vragen, maar zal ook in geschiedkundige werken worden vermeld. Als voetnoot of als inleiding van een afzonderlijk hoofdstuk, dat valt nog te bezien.