DHL en de blauwe banaan

Van Manchester via Londen over de Benelux, via Straatsburg, Zwitserland tot Milaan strekt zich een welvarende regio uit, die "de blauw banaan" wordt genoemd. De regio ziet er 's nachts vanuit de ruimte als een felverlichte blauwe banaan uit. Op economisch vlak vertegenwoordigt de blauwe banaan twee derden van het BBP van de Europese Unie. Het Nieuwsblad publiceerde op 10 december 2002 een kaartje waarop de bauwe banaan naast andere economische groeipolen wordt weergegeven. Op 16 december 2002 wijdde journalist Christopher Dicky een artikel aan het fenomeen van de blauwe banaan in het Amerikaanse weekblad Newsweek.

Waarom is precies dit banaanvormige gebied zo welvarend? Publicist Paul Belien wees eind 2000 in een artikel in het eerste nummer van "Secessie" op de typische mentaliteit van deze regio: vrijheidslievendheid, geloof in koopmanschap en vrije markt, en geloof in voorrang van het individu op de collectiviteit. Die mentaliteit zorgde voor het ontstaan van het kapitalisme en voor een ongekende economische bloei. De basis voor die mentaliteit werd volgens Belien meer dan 1000 jaar geleden gelegd. Na de dood van Karel de Grotes zoon Lodewijk de Vrome werd zijn rijk in het Verdrag van Verdun (843) opgesplitst tussen zijn drie zonen Karel de Kale, Lotharius en Lodewijk de Duitser. Het Lotharingen van Lotharius zat geprangd tussen het uitgestrekte Frankenland van Karel de Kale en het Duitsland van Lodewijk de Duitser. Toen Lotharius kinderloos stierf, werd zijn rijk verdeeld tussen zijn beide broers. Maar wegens de uitgestrektheid van hun landen, hadden ze het moeilijk om hun gezag te vestigen in het perifeer gelegen Lotharingen. Belien: "Het gevolg was dat gedurende de middeleeuwen, en in sommige gevallen tot in de 18de eeuw of zelfs tot op heden, de gebieden van het oude middendeel van Karel de Grote’s keizerrijk bestonden uit praktisch autonome boerenrepublieken (zoals Zwitserland), onafhankelijke, door burgers bestuurde provincies (zoals de Nederlanden en het stroomgebied van de Rijn) of stadstaten (zoals Noord-Italië). Doordat ze autonoom waren en nauwelijks werden lastiggevallen door hebzuchtige vorsten, hun belastinginners en bemoeizuchtige ambtenaren, werden deze gebiedsdelen zeer welvarend. Het kapitalisme, het economisch stelsel van de liberale vrije markt met minimale overheidsbemoeienis, is daar ontstaan. De as die liep van Amsterdam in het noorden tot Siena in het zuiden ontwikkelde zich tot de economische ruggengraat van Europa. Ze is dat tot vandaag gebleven. De bevolking ondervindt nog steeds de invloed van eeuwen onafhankelijkheid en autonomie zonder vorstelijke bemoeienis. [...] In het middenrijk werden verfijnde politieke theorieën geconcipieerd die ervoor zorgden dat niet de vorst of de regering het hoogste gezag belichaamde, maar het volk, waardoor de vorst of de regering zich aan de wet te houden had. [...] "No taxation without representation” is geen uitvinding van de Amerikaanse Revolutie in de 18de eeuw, maar bestond bij ons reeds in de 15de eeuw.". Verder legt Belien uit hoe deze mentaliteit zich vanuit het middenrijk naar Engeland en naar de Verenigde Staten verspreidde.

De blauwe banaan, de nieuwe naam voor het middenrijk, heeft ook belang in de discussie over DHL en de nachtvluchten. Zelfs wanneer DHL zijn Europees verdeelcentrum in Leipzig zou vestigen, een stad die zich niet in de blauwe banaan bevindt, zal het koerierbedrijf nood blijven hebben aan een belangrijke aanwezigheid in de blauwe banaan. Wegens zijn centrale ligging in de blauwe banaan blijft ons land een geschikte vestigingsplaats voor zo'n regionaal verdeelcentrum.

Opmerkelijk: tijdens het VTM-middagnieuws van woensdag 22 september werd een geheel nieuwe inhoud gegeven aan het begrip "blauwe banaan". Ter illustratie bij een interview met VUB-hoogleraar Michael Dooms over DHL, toonde de omroep een kaartje waarbij de blauwe banaan zich uitstrekte van Londen, via Brussel en Parijs, tot Barcelona. Ongetwijfeld een foutje. Is VTM uitgegleden over een blauwe bananenschil?