Voor een asymmetrische staatshervorming

Ingezonden door LVB op 2007-06-20 01:25

(...) Als de Vlamingen meer bevoegdheden willen en de Franstaligen die niet vragen, dan kan men beiden hun zin geven door een asymmetrische staatshervorming. De Vlamingen krijgen dan de gevraagde bevoegdheden voor het Vlaamse territorium en de Nederlandstalige instellingen in Brussel. Voor Wallonië en de Franstalige instellingen in Brussel blijven diezelfde bevoegdheden gewoon federaal zolang de Franstalige politieke meerderheid geen vragende partij is (dus alvast tot 2009).

Is dit een onrealistisch idee? De rechtsvergelijking toont het tegendeel. Een asymmetrische devolutie is veeleer de regel. Een symmetrisch federalisme vindt men bijna alleen in federaties samengesteld uit voorheen onafhankelijke landen, zoals Duitsland, Zwitserland of de VS. Federale systemen ontstaan door devolutie van de vroegere unitaire staat naar deelgebieden, zijn bijna allemaal asymmetrisch: Spanje, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Rusland. Telkens zijn er bevoegdheden die voor sommige deelgebieden zijn overgedragen en voor de andere bij de federale overheid zijn gebleven. In het VK heeft Wales beperkte bevoegdheden, Schotland zeer ruime, Noord-Ierland ook en Engeland helemaal geen: alle bevoegdheden waarover het Schots Parlement in Schotland bevoegd is, worden voor Engeland uitgeoefend door het federale Parlement.

In Spanje en Italië is het vraagfederalisme nog explicieter als uitgangspunt. In Italië bepaalt de grondwet (art. 116 v.) dat de gewesten een statuut kunnen opstellen met de basisregels voor hun instellingen (constitutieve autonomie) en de bevoegdheden die ze wensen uit te oefenen. In Spanje bepaalt artikel 143 van de grondwet dat gemeenschappen kunnen verzoeken om binnen de mogelijkheden van de grondwet een autonomie te verkrijgen die wordt vastgelegd in een apart statuut voor elke gemeenschap. Zo heeft Catalonië een autonomiestatuut opgesteld (bekrachtigd in 1979) net als Baskenland (1980). Net als Vlaanderen vond Catalonië na verloop van tijd dat zijn bevoegdheden niet meer volstonden. Zo keurde het Catalaans parlement een nieuw statuut goed in 2006, dat na een referendum in Catalonië aanvaard werd door de federale overheid en in werking is getreden. Catalonië en Baskenland hebben aldus belangrijke bevoegdheden die door de andere gemeenschappen niet zijn gevraagd en voor hen dus federaal zijn gebleven, bijvoorbeeld een zeer ruime fiscale bevoegdheid.

Als we deze methode zouden toepassen in België, dan betekent dit dat het Vlaams Parlement een gewenst statuut moet vaststellen. Dat geschiedde al in grote mate door de resoluties van 1999. Eigenlijk zou men nu in Vlaanderen een referendum moeten organiseren over die resoluties. Als dit een meerderheid haalt, zou het onaanvaardbaar zijn dat de federale overheid zich daar niet bij neerlegt. Andere deelgebieden krijgen immers dezelfde keuzemogelijkheid. (...)

Kortom: als de meerderheid in de Franse Gemeenschap en Wallonië geen vragende partij is voor meer bevoegdheden, hoeven we hen die niet op te dringen. Maar omgekeerd is het niet legitiem als zij blijven weigeren dat Vlaanderen die bevoegdheden op grond van een politieke meerderheid hier wel naar zich trekt.

Matthias Storme in De Standaard, 20 juni 2007

Reacties

#42997

Leo Norekens

woensdag, 20 juni, 2007 - 09:42

 

Toen ik Reynders hoorde zeggen dat hij wel gek zou moeten zijn om -net nu hij federaal van de PS af is- bevoegdheden over te dragen aan de nog steeds rode deelregeringen, had ik al dezelfde bedenking gemaakt.
(De rechtsvergelijkende elementen ontbraken wel in mijn overweging... :-) )

#43011

Peter Van de Ven

woensdag, 20 juni, 2007 - 13:25

 

De vergelijking gaat niet volledig op omdat het over deelgebieden gaat. De Duitstalige gemeenschap heeft hier reeds een ander statuut, en ook Brussel is als gewest niet hetzelfde als beide andere.

Deze zin echter is verantwoordbaar:
-->"Eigenlijk zou men nu in Vlaanderen een referendum moeten organiseren over die resoluties. Als dit een meerderheid haalt, zou het onaanvaardbaar zijn dat de federale overheid zich daar niet bij neerlegt"

De vraag is echter of zulk een meerderheid bestaat. De huidige Vlaamse resoluties zijn ondemocratische gedrochten die samengesteld werden in achterkamerkes van het Vlaams Parlement. En daarom: "Geen confederalisme zonder volksraadpleging", want dat zou neerkomen op staatsgreepintenties. Nochtans is confederalisme een eis van CD&V/N-VA.

De consensus in de "Vlaamse politiek" is immers het omgekeerde van de consensus in de bevolking, en de Vlaams-nationalisten weten dat maar al te goed.

"De Vlamingen" vragen geen verder gaande regionalisering. "Enkele Vlamingen" vragen dat, niet meer, en natuurlijk niet minder.

Wat nodig blijkt, is het herinvoeren van een beleidshiërchie: Federaal->gewestelijk->provinciaal->stedelijk.

Het Vlaams Parlement/Regering enz zou dus uitdrukkelijk ondergeschikt moeten worden aan de federale overheid, zodat "Vlaanderen" opnieuw een gerespecteerde regio kan worden, en niet meer dan dat.

En laten we het herfederaliseren van ten onrechte geregionaliseerde bevoegdheden niet vergeten: dat behoort op de eerste rij.

#43018

ivanhoe

woensdag, 20 juni, 2007 - 14:07

 

Een referendum is inderdaad misschien de enigste weg uit de impasse. Wordt er geen meerderheid gehaald, dan redt CD&V-NVA zijn gezicht, wordt er wel 1 gehaald, zoveel te beter.

Een referendum zou de heren politici ook verplichten om de resoluties uit te gaan leggen aan de bevolking (wie o wie kan ze uit het hoofd even samenvatten?). Meer democratie is (bijna) nooit slecht.

#43022

traveller

woensdag, 20 juni, 2007 - 14:34

 

@ ivanhoe

Het NV-A is al serieus zijn gezicht aan het verliezen met hun uitstel tot 2009

#43026

Peter Van de Ven

woensdag, 20 juni, 2007 - 15:08

 

@ ivanhoe:

Een volksraadpleging hoeft niet per se, het hangt er van af welk soort verandering men wil doorvoeren.

Ingrijpende aanpassingen aan de staatsstructuur kan men niet in achterkamertjes beslissen, dus wie voorstander is van bv confederalisme behoeft wel een volksraadpleging te organiseren.

Aangezien CD&V/N-VA wel confederalisme wil, maar daarover geen volksraadpleging wenst, kan men die partij ook niet echt "democratisch" noemen.

Vlaams-nationalisten gaan er nogal snel van uit dat een volksraadpleging noodzakelijk in hun voordeel is. Dat is ver van zeker.

#43035

raf

woensdag, 20 juni, 2007 - 16:43

 

Uit een KUL-artikel (feb. 2002) van Wilfried De Wachter:

[...] Voor dat moeilijke debat schrikken de politieke leiders in België terug omdat ze zelf op een aantal van die vragen niet kunnen antwoorden, of er zelf het lijdend voorwerp van zijn. Maar ook omdat zij zich verwend hebben met een type van politieke besluitvorming. Onze politieke leiders beslissen vanuit een verlicht elitisme. Het 'brave' kiezersvolk moet toch volgen. Een kans op een beslissing te wegen, heeft het niet. Dat er geen volksraadpleging komt, is vooral omdat de Parti Socialiste ertegen gekant is. Niet alleen om 'Europese', maar vooral om binnenlandse redenen. De volksraadpleging en zeker het referendum zouden in België wel eens voor confederalistisch gebruik aangewend kunnen worden. Dat oude standpunt heeft Elio Di Rupo onlangs in de Senaat herhaald. Het is door zijn mensen in de kamercommissie verwoord. Op basis daarvan heeft de sp.a haar houding van 'voor' de volksraadpleging omgeturnd tot 'tegen'. Kartelpartner Spirit is haar daarin moeten volgen.

Nu het niet in België lukt, blijft er slechts één mogelijkheid. 'Een nieuw project voor Vlaanderen' belooft: 'In afwachting van de invoering van het bindend referendum en het volksdecreet wordt het consultatief referendum ingevoerd om de burgers nauwer bij het beleid te kunnen betrekken. De Vlaamse regering verbindt er zich alvast toe de uitslag van deze referenda te respecteren.' Onder die tekst staat de handtekening van Patrick Dewael, Bert Anciaux, Karel De Gucht, Jos Geysels en Steve Stevaert. De tekst komt inderdaad uit het Vlaams regeerakkoord-Dewael van 1999. Een eigen volksraadpleging zou Vlaanderen als regio wat meer Europees profiel geven. Zo'n sterke koploper als regio in Europa is Vlaanderen immers ook weer niet. Maar vooral zou Vlaanderen dan zowel het Europese project als zijn democratie ernstig nemen. En daar gaat het uiteindelijk om. Zoveel Europese staten - ook nieuwe leden - doen het ons voor.

#43042

ivanhoe

woensdag, 20 juni, 2007 - 18:37

 

@ Traveller:

In de categorie: "Het NV-A is al serieus zijn gezicht aan het verliezen met hun uitstel tot 2009" ken ik er ook 1:

Het VB is al serieus zijn gezicht aan het verliezen met hun uitstel tot ze een absolute meerderheid halen (tot Sint-Juttemis dus).

#43045

Benny Marcelo

woensdag, 20 juni, 2007 - 20:11

 

De progressieven (uiteraard vlamingenhaters) hebben in ieder geval DE belangrijkste volksraadpleging verloren. En ferm.

Wat de NVA betreft: heb geduld; als de haan drie maal gekraaid zal hebben...:-)

#43068

Briggs

woensdag, 20 juni, 2007 - 22:38

 

raf: Daarnaast is er ook de vrees voor de differentiële uitslag van zo'n referendum (VL-WAL) en het debacle van de Koningskwestie.

Peter V/dVen:
"Aangezien CD&V/N-VA wel confederalisme wil, maar daarover geen volksraadpleging wenst, kan men die partij ook niet echt "democratisch" noemen."

Correctie: niet 'direct democratisch'. Als zij de GW-vereiste meerderheid kan bekomen voor haar voorstel in het federale parlement is de koek ook 'democratisch' gebakken.

#43072

NicolasR

woensdag, 20 juni, 2007 - 23:29

 

Zit PvdV hier nu te pleiten voor een volksraadpleging? En ik die dacht dat hij eens had geschreven dat directe democratie (met referendums) geen echte democratie zijn, zelf fascistisch, gemaakt door die snode libertariërs die BB verwezenlijkt hebben.