Atlas in staking

Raar maar waar. Het best verkochte businessboek aller tijden is een roman van meer dan 1.000 pagina's. Het werd geschreven door een filosofe die Alan Greenspan tot haar fans mag rekenen. En 50 jaar na publicatie is het opnieuw een bestseller in de VS, terwijl hier niemand het kent. Mogen we u voorstellen: 'Atlas Shrugged' van Ayn Rand, het invloedrijkste boek na de Bijbel.

Van 'Atlas Shrugged' wordt wel eens gezegd dat het het enige boek is dat anyone who's anyone gelezen heeft. Minstens één keer. Elke CEO van elk bedrijf uit de Fortune 500, en elke Amerikaanse magistraat, volksvertegenwoordiger, senator en president van na 1957. Alan Greenspan, twee decennia lang de voorzitter van de Amerikaanse Centrale Bank, noemde het boek 'een stabiliserende factor' in zijn leven, en beschouwde Ayn Rand als 'een lichtend voorbeeld'. Ronald Reagan zaliger was een fan, en van Hillary Clinton wordt gefluisterd dat ze zich aan Dagny Taggart spiegelt, de vrouwelijke hoofdrolspeelster in het boek.

(...) Blijft de vraag: hoe komt het dat in onze contreien nooit iemand van 'Atlas Shrugged' gehoord heeft, zelfs nu het na 50 jaar opnieuw een bestseller is?

Literatuurspecialisten suggereren graag dat West-Europeanen geen boodschap hadden aan [Ayn] Rands ultraliberalisme, omdat wij minder hardvochtig zouden zijn dan de Amerikanen. Maar dat is een al te flatterende gedachte, meent Jan De Voogt, die van 'Atlas Shrugged' een uitstekende Nederlandse vertaling maakte ('Atlas in staking').

De Voogt blijkt tot onze verbazing geen gediplomeerde vertaler, maar een uiterst verlichte hobbyist van 80 uit Doorn bij Utrecht. Hij vertaalde 'Atlas Shrugged' omdat het zijn lievelingsboek was, en omdat hij het doodzonde vond dat België en Nederland van een vertaling verstoken bleven. Hij werkte tien maanden aan zijn vertaling. Maar geen enkele uitgever durfde of wilde ze uitgeven, zodat er niets anders opzat dan ze zelf maar te laten drukken. 15.000 euro betaalde hij ervoor, vertelt hij. Tot nog toe verkocht hij er een 500-tal exemplaren van, via printing on demand. 'Lang niet genoeg om uit de kosten te komen - maar ik zie het dan ook gewoon als een soort dienst aan de gemeenschap.'

Nu de crisis de populariteit van 'Atlas Shrugged' weer naar ongekende hoogten stuwt, wordt hardop aan een verfilming gedacht. Volgens de laatste berichten zou het boek tegen 2011 verfilmd worden, met Angelina Jolie in de hoofdrol, naar verluidt een groot bewonderaar van Ayn Rand.

Wouter van Driessche in De Tijd, 1 augustus 2009